Gisteren was ik in Oosterhout om de gezellige Eppo kerstborrel bij te wonen. Die was eind van de middag. Ervoor sprak ik met blogvriend Peter de Kock in café De Beurs over vergeten boeken.
Ons warmend bij de open haard vertelde ik Peter dat ik als tiener ooit Zen en de kunst van het motoronderhoud las, maar dat ik me vrijwel niets meer van de inhoud van het boek kan herinneren. Peter bekende dat hij ooit in het boek was begonnen, maar het niet boeiend genoeg vond om uit te lezen. Wel herkende hij het niet kunnen herinneren van boeken. ‘Ik heb een kast vol boeken, en ik weet niet meer wat daar allemaal in staat.’
Gek is dat eigenlijk, dat je helemaal in een boek of strip kunt opgaan maar dat je er jaren later weinig tot niets meer van kan herinneren. Titels weet ik meestal nog wel en soms ook nog wel de strekking, maar vaak ook niet. Of je herinnert je flarden maar je weet niet meer waarvan. Op een gegeven moment heb je zoveel gelezen, dat alle verhalen, scènes, momenten, gebeurtenissen en personages een grote brei in je hoofd vormen.
Is daar iets tegen te doen? Je kunt natuurlijk nauwgezet bijhouden wat je leest en noteren waar dat boek of die strip over gaat. Of kort noteren wat je ervan vond. Ik lees zoveel strips en comics dat een dergelijke opdracht potentieel veel tijd zou vergen. Ik probeer veel op mijn blog bij te houden. Wat ik meemaak, wat ik lees en zie. Maar alles bijhouden is ondoenlijk.
Hoe doe jij dat eigenlijk? Hou jij bij wat je leest en zo ja: hoe? Of vind je het geen probleem dat alles wat je leest, langzaam vervaagt?
I read Bryan Lee O’Malley’s Seconds in one session. I couldn’t stop reading this wonderful, feel-good science fiction story by the Canadian cartoonist/musician who is famous for creating Scott Pilgrim.
The main character of the 300-plus graphic novel is Katie, a talented young chef who runs a successful restaurant called Seconds. She’s respected by her peers and in the process of opening a second restaurant that will be her own. Life looks good, but then it doesn’t anymore: her ex-boyfriend pops up, her fling with another chef goes bad, and then her best waitress Hazel gets badly burned during work. Katie needs to change things, but we can’t change the past, or can we?
When a mysterious girl appears in the middle of the night, it seems Katie gets a chance to change one of her mistakes and turn her life around for the better. She only has to write down what she did wrong, ingest a magic mushroom and go to sleep. And when she wakes up, she has indeed changed the past. But for Katie, life still doesn’t seem perfect, so she goes against the rules and changes the past a second time. And a third, and a fourth, etc. But she soon discovers that going against the rules has dire consequences.
With Seconds, O’Malley taps into a desire most of us have, since we’ve all made mistakes we’d like to change or erase from our past. Obviously Katie will abuse the gift she got to change more and more details about her life, going further back into the past to fix things until she understands the valuable life lesson that we all have to accept our mistakes, learn from them and live with them. Although the plot is somewhat predictable, I really enjoyed its execution. Especially when the fairytale-like elements turn dark and the story becomes rather nightmarish.
Just like his famous comic series about Scott Pilgrim, O’Malley draws most of his characters in a cartoony, manga-esque style. So be ready for girls with big hair, large eyes and expressive faces. Manga-style artwork is an acquired taste; I guess it’s either your thing or it isn’t.
Art-wise O’Malley had assistance from Jason Fischer, a cartoonist from LA. Unfortunately the credits list doesn’t state in what way Fischer assisted, whether he inked the drawings or was responsible for the decors, for instance. What I really liked about the art of this comic are some of the big panels in which the artists treat the reader to a wonderfully detailed drawing of the scenery, like these two:
Also, Nathan Fairbairn did a wonderful job coloring the book. I will definitely read Seconds a second time.
Iron: Or The War After is a graphic novel by Shane-Michael Vidaurri. It’s an espionage thriller with a poetic quality, taking place in an anthropomorphic world.
That’s right: the characters are animals like bears, frogs, rabbits and goats. All walking on two legs, of course. Their natures represent human kind with all its complexity and nuances.
When the rabbit Hardin, an intelligence spy from the Resistance, steals information from a military base of the Regime, his actions set off a chain of events that reverberates through the ranks of both sides, touching everyone from the highest ranking officials to his own son, who desperately wants to follow in his father’s footsteps. Who the hero or the villain is depends on which side you are on, really. A high-ranking officer like tiger Captain Calvin Engel could at the end of the story be considered a traitor to the establishment.
Iron: Or The War After is Vidaurri’s first book as an author and artist. He has worked as a colourist and cover artist for publishers like Dark Horse, Image and Archaia. He also wrote and illustrated the first issue of Jim Henson’s The Storyteller: Witches.
The poetry is in Vidaurri’s wonderful art. The New Jersey born artist makes aquarelles with a monochromatic colour scheme. To tell his story about war and betrayal, Vidaurri uses earthly and cold colours like blues and greys to capture the cold of winter, occasionally placing a big splash of bright red in the form of a red cardinal or blood spatter. The visuals make reading this graphic novel a real treat and the interesting page layouts add a stilled quality to the book. The story has a tight plot, yet the visuals leave a lot of room for the reader’s interpretation.
Met Suikerschedel heeft Charles Burns eindelijk zijn trilogie afgerond. De puzzelstukjes zijn compleet maar het plaatje blijft deels gehuld in mysterie. Het levert een boeiende leeservaring op.
Charles Burns. Zelfportret.
In de albums X, De Korf en Suikerschedel mengt Burns de beeldtaal van Hergés Kuifje met elementen van het werk van Willam Burroughs en met een flinke scheut David Lynch. Het resultaat is verbluffend en, vooral de finale, ontroerend.
Toen ik begin 2012 Burns interviewde voor de VPRO Gids en Kuifje ter sprake bracht, zei de tekenaar daar het volgende over: ‘Een groot deel van mijn kindertijd moest ik mezelf vermaken en dat deed ik door te tekenen en strips te lezen. Nog voordat ik kon lezen kreeg ik Kuifje-albums van mijn vader en werd verliefd op ze. Ze maakten grote indruk op mij. Uiteindelijk hebben het verhaal, de personages en wat ik wil vertellen niets te maken met de wereld van Kuifje of die van Hergé, maar de beeldtaal en misschien ook de sfeer die ik als kind tot me genomen heb, komen er nu op deze manier uit.’
In X (of X’ed Out als je de Engelse versie leest) maakten we kennis met Doug, een getormenteerde jongen wiens alter ego Nitnit (juist, Tintin omgedraaid) gevangen zit in een surrealistische, alternatieve realiteit, opgeroepen door de verdovende middelen die Doug slikt en de dramatische gebeurtenissen die vooraf gingen. Doug krijgt een relatie met Sarah, een kunststudente met een gewelddadig en stalkend ex-vriendje. De relatie tussen Sarah en Doug verloopt dramatisch en dan is er ook nog… Maar wacht, laat ik niet meer over de plot prijsgeven.
Met een beschrijving van wat er gebeurt en wie wat doet, doe je het werk van Burns eigenlijk te kort. De verhalen van Burns moet je ondergaan, je moet ze ervaren. Het zijn vaak gecompliceerde vertellingen vol symboliek, soms vertelt vanuit meerdere perspectieven. Ze kennen een ingewikkelde narratieve structuur met flashbacks en flashforwards.
Het werk van Burns fascineert omdat hij net als bovengenoemde Lynch nachtmerrieachtige taferelen toont in een realistische omgeving. De ‘echte’ wereld vervormd tot een surrealistische droom, weergegeven in een strakke, bijna klare lijn. En de personages in die nachtmerrie zijn gelaagd, intrigerend en feilbaar.
“I guess I struggle through those ideas of what those characters are and why they’re out there. I think all the characters are pretty fallible. And I think, in the trilogy, you’re focusing on Doug – that’s the primary focus. Then you’re definitely seeing that Sarah has got her shortcomings and she’s struggling with a lot of things. It’s less specific but you can see that she’s not a perfect person either,’ verklaarde Burns in een recent interview met Patrick Lohier van BoingBoing.net.
Sommige gebeurtenissen in het verhaal raakten een gevoelige snaar bij mij omdat ik dingen in mezelf herkende. Ik vermoed dat dit voor iedere lezer anders zal zijn, wat de strip alleen maar rijker maakt.
Fragment uit ‘X’
Niet alle elementen in het verhaal zullen bij eerste lezing duidelijk worden. Sterker nog: pas bij het lezen van Suikerschedel is grotendeels duidelijk waar het verhaal precies om draait. Burns maakt intrigerende, gelaagde verhalen die enige studie vergen, maar zeer de moeite van het lezen waard zijn.
Doe jezelf daarom een lol en schaf meteen alle drie de boeken aan om deze achter elkaar te kunnen lezen. Een bijzondere leeservaring staat je te wachten.
Bijna vier jaar na de revolutie in Egypte, is het leven van alledag voor de Egyptenaren geen pretje. Het land is straatarm, er is veel werkloosheid. De bevolking heeft te maken met terroristische aanslagen en strenge wetten die de vrijheid van meningsuiting aan banden legt. Dus besloten fotograaf Hossam Atef en Atef Saad de bewonders van Caïro een hart onder de riem te steken, door overal in de stad Spider-Man te fotograferen.
Bron: Huffington PostBron: Huffington Post
Met Saad in het pak van de overbekende superheld wil Atef aantonen waar de inwoners van Caïro iedere dag mee moeten dealen. ‘The message of the project is that the people of Egypt are superheroes, We are doing the thing no one can handle — even Spider-Man.’, zei hij in The WorldPost.
Het nieuws over deze fotoserie is door verschillende media opgepikt. Het stond onder andere op de Huffingtonpost.com, Globalpost.com en het Parool.
Illustrator Chris Visser, die net als ik Spidey een warm hart toedraagt, stuurde me een afbeelding van het artikel in het Parool toe:
Spider-Man in alledaagse situaties fotograferen is op zich niet iets nieuws. Een tijdje geleden berichtte ik ook over ‘Go to Work Dressed as Spider-Man Day’. En er zijn ook fotoseries en schilderijen gemaakt van superhelden in alledaagse situaties. Toch vind ik het bijzonder om te zien welke impact Spider-Man heeft op de kinderen in Caïro, zoals duidelijk op deze foto te zien is:
Bron: Huffington Post
De foto toont dat de held Spider-Man een symbool is van hoop. En daarmee dragen de heren inderdaad een positieve boodschap uit.
De twee sympathieke heren trotseerden lage temperaturen en onverschillig publiek om hun prachtige, zelfgemaakte waar aan de man, vrouw of kind te brengen. Vooral dat laatste leek Baaij met zijn stripfiguurtje Bunbun goed te lukken zoals in deze Daily Webhead te zien is:
De dag ervoor kreeg Matt het nog aan de stok met een verzuurde bejaarde vrouw die naar zijn stalletje had gekeken en luidruchtig haar snotneus ophaalde, om vervolgens te zeggen: ’15 euro voor zo’n schilderijtje vind ik absurd duur.’ Ach ja, de glorie van het strips en kunst maken in Nederland.
DirkJan is een van de populairste strips in Nederland. Op stripbeurzen willen fans dan ook graag een tekening van stripmaker Mark Retera bemachtigen, zoals laatst op Stripfestival Breda, waar Retera uren druk zat te signeren.
Ik vind het altijd leuk om tekenaars aan het werk te zien. Het is altijd de vraag wat ze als eerste op van een personage op papier zetten en hoe ze dan het figuurtje verder opbouwen. Normaliter versnel ik de beelden die ik draai van tekenende stripmakers wat, maar bij Retera is dat niet nodig, want binnen de kortste keren heeft hij zijn stripfiguurtje op papier staan.
25 jaar Belgisch Stripmuseum: Waken over striperfgoed
Een impressie van het Stripmuseum in Brussel, inclusief een stukje Smurfenles van stripkenner en gids Kurt Morissens en een uitvoerige blik op de expositie De kunst van het Stripverhaal.
Tijdens reportages maak ik natuurlijk een hoop aantekeningen, maar ik schiet ook vaak videomateriaal om bij het schrijven van mijn stukken te raadplegen. Zoals tijdens mijn bezoek aan het Belgisch Stripmuseum in oktober. Dat beeldmateriaal heb ik gemonteerd tot een video en geeft mijns inziens een aardige impressie van het Stripmuseum dat ik iedere stripliefhebber van harte aanbeveel.
In het Stripmuseum Groningen is vanaf 17 december de expositieStripfies te zien. Selfies zijn tegenwoordig helemaal ingeburgerd. Sterker nog: probeer maar een paar minuten op Facebook, Twitter of Instagram te zitten zonder dat er eentje voorbij komt.
Stripfiguren konden daarom niet achterblijven. Speciaal voor de tentoonstelling maakten Nederlandse striptekenaars een tekening waarop te zien is hoe hun personages op ludieke wijze fotograferen. Dat zijn onder andere Heer Bommel en Tom Poes, Storm, Roodhaar, Agent 327, Elsje, Sigmund en Baron van Tast.
Check daarom het Stripmuseum Groningen van 17 december tot en met 1 maart. Uitgeverij Don Lawrence Collection bundelt de selfies in een boekje van 64 pagina’s dat voor €9,95 te koop is.
Recent vertelde ik over hoe Spider-Man zijn prachtige zwarte pak kreeg en hoe dit kostuum uiteindelijk een buitenaards wezen bleek te zijn dat van hem een levende marionet probeerde te maken. Er valt echter nog veel meer boeiends te vertellen over dat zwarte kostuum, bijvoorbeeld hoe dit verhaal achter de schermen bij Marvel tot stand is gekomen.
Dit achtergrondverhaal is uitgebreid uit de doeken gedaan in het prachtige boek American Comic Book Chronicles: The 1980svan TwoMorrows Publishing. Het is overigens ook in verschillende andere publicaties behandeld.
In 1982 nam comicfan Randy Schueller contact op met Jim Shooter, de hoofdredacteur van Marvel. Schueller had een verhaalidee waarin Spider-Man een zwart kostuum kreeg dat de held in staat stelde om ’s nachts minder snel op te vallen en nog beter aan muren te kunnen kleven. Shooter kocht dit idee voor 220 dollar en gaf Tom DeFalco de opdracht om samen met Schueller te werken om dit idee tot een echt script uit te werken. Hoewel DeFalco zijn best deed, zat er in Schueller weinig schrijftalent en uiteindelijk verdween het idee van Spider-Mans zwarte pak op de plank.
Verschillende ontwerpen
Totdat Shooter het een paar jaar later een goed idee vond voor Secret Wars. Er werden meerdere ontwerpers opgezet en uiteindelijk was het Mike Zeck, die Secret Wars tekende, die met het juiste concept voor het nieuwe kostuum op de proppen kwam.
Zoals je kunt zien aan deze ontwerpschetsen van Zeck, zou de spin op Spidey’s borst eerst rood zijn in plaats van wit. Dat rode zou door het drukken echter te veel lekken in het zwarte gebied en daarmee het effect van een spin ietwat teniet doen, daarom is er uiteindelijk voor wit gekozen.
The Daily Bugle schrijft over de verdwenen superhelden (want niemand buiten de helden en schurken weet iets van Secret Wars.
Ron Frenz, de tekenaar van Spider-Man indertijd vond het zwarte kostuum maar niks. Rick Leonardi viel twee nummers in en voegde zelf wat details aan het kostuum toe. De witte spin op Spider-Mans borst kreeg aan de onderkant twee puntjes in plaats van dat deze een soort van ovale vorm heeft. Ook zette hij de spinnenpoten wat verder uit elkaar, waardoor de spin nog dramatischer wordt. Frenz kon zich goed vinden in deze aanpassingen en nam ze over.
Aan het einde van Amazing Spider-Man #251 verdwijnt Spider-Man in een groot ruimteschip dat in Central Park is geland, en waar andere superhelden ook naar toe gelokt zijn, om het avontuur op Battle World te beleven. In het volgende deel komt Spidey weer terug van Secret Wars en kunnen de lezers zien dat hij van uiterlijk is veranderd. Wat er in de tussentijd gebeurd was, konden de fans in de maandelijkse comic Secret Wars lezen waarvan 12 delen uitkwamen. Hetzelfde gold voor de veranderingen bij de andere helden van Marvel. Uiteraard waren lezers benieuwd hoe die veranderingen hadden plaatsgevonden, dus zouden ze zeker Secret Wars gaan kopen.
Spider-Man door Rick Leonardi.
Boze fans
De eerste reacties van de fans waren weinig positief op het nieuws dat Spidey een nieuw kostuum zou krijgen. (Wat dat betreft is dat nooit anders geweest. Ook nu nog is de eerste reactie van de meeste fans op een verandering: “Wat maak je me nou?!”) Nog voordat Amazing Spider-Man #252 in de winkels lag en de lezer ook daadwerkelijk kennis zou maken met het kostuum, kwamen er al postzakken vol brieven binnen bij Marvel waarin de schrijvers eisten dat Marvel Spidey zijn vertrouwde rood-blauwe kostuum weer zou laten aantrekken. Ook de licentieafdeling van Marvel was bang dat de klanten met twee Spider-kostuums in de war zouden raken. Vergeet niet dat het indertijd een big deal was dat Spider-Man na meer dan twintig jaar zijn rood-blauwe kostuum zou verruilen voor iets nieuws. Tegenwoordig komt het veel vaker voor dat hij tijdelijk een ander pak aan heeft. Ook dachten mensen dat dit nieuwe kostuum permanent zou zijn.
Daar alle negatieve reacties besloot Shooter dat ze zo snel mogelijk van het kostuum af moesten. Tegen Tom DeFalco, de schrijver van Amazing Spider-Man, zei hij: ‘Introduceer het kostuum in 252 en zorg dat je er in 253 weer vanaf komt.’ Omdat Spider-Man echter pas in het achtste nummer van Secret Wars daadwerkelijk het zwarte kostuum zou krijgen, een deel dat pas over een paar maanden zou uitkomen, stelde DeFalco voor dat ze in ieder geval tot dat moment zouden wachten om er in Amazing Spider-Man weer vanaf te komen. Anders zou de impact van het nieuwe kostuum in Secret Wars nihil zijn. Ook vond de schrijver dat ze een goede reden moesten bedenken waarom het Webhoofd zich van het pak zou ontdoen. Shooter zegde schoorvoetend toe.
DeFalco bedacht toen dat het kostuum een buitenaards symbiont was dat zich aan Spider-Mans lijf wilde vasthechten. Dankzij de hulp van Mr. Fantastic lukt het Spider-Man om van zijn ongewenste huisgenoot af te komen.
Bestseller
Maar toen gebeurde er iets onverwachts. Toen Spider-Man eenmaal door New York slingerde in zijn strakke zwarte pak, vonden de fans het fantastisch. Ook het deeltje waarin Spidey terugkomt van Secret Wars en voor het eerst in het zwart te zien is, verkocht gigantisch goed. En er was ook veel media-aandacht voor Spider-Mans nieuwe uiterlijk.
Tegen de tijd dat Marvel doorhad wat een succes dit nieuwe kostuum was, was DeFalco’s verhaallijn van de boosaardige kant van het zwarte pak al in werking gesteld. Maar om de fans tevreden te houden, kreeg Spider-Man al snel een door Black Cat gemaakte stoffen variant van het symbiont, zodat Spider-Man nog steeds stijlvol door het leven kon gaan, zonder marionet te worden van een buitenaards wezen.
En van dat symbiont was Peter Parker ook nog niet af. Gevangen gehouden in het Baxter gebouw van the Fantastic Four, zon het wezen op wraak.
Ron Frenz.
In wezen zorgde Tom DeFalco er door zijn inventiviteit voor dat het verhaal van het zwarte kostuum perfect paste in de Spider-Man traditie: Peter Parker krijgt een fantastisch nieuw kostuum met bijzondere eigenschappen om er uiteindelijk achter te komen dat dit kostuum een wezen is dat psychisch en lichamelijk met hem verbonden is en zijn leven en lichaam probeert over te nemen.
Andere schrijvers zouden hierna nog een stapje verdergaan, maar dat vertel ik een volgende keer in Spidey’s web.
Voor het eerst bezocht ik zondag de Beurs van Kleine Uitgevers in Paradiso waar kleine uitgevers uit het Nederlandse taalgebied hun nieuwe titels en recente uitgaven van literatuur, non-fictie en beeldende kunst presenteren.
Als ik stripbeurzen bezoek kom ik bijna nooit aan het kopen van nieuwe strips toe: ik ken veel mensen uit het wereldje en dus praat ik vooral heel veel met mensen. Grappig genoeg was dat ook het geval op de Beurs van Kleine Uitgevers. Bij binnenkomst kwam ik Frits Jonker en zijn dochter al tegen bij de deur. Daarna liep ik Esther Gasseling en Ger van Wulften van Uitgeverij Xtra tegen het lijf. We hebben wat gekoffieleut en over strips en films gepraat.
Toen ik eenmaal de grote zaal in Paradiso binnentrad om naar de uitgaven te gaan kijken, kwam ik Rudi Jonker en Wieke Drieboog tegen. Drieboog won dit jaar de A.L. Snijdersprijs voor kortverhalen. Dat ik wist dat die prijs bestaat vond Wieke zo bijzonder dat ik haar boekje Namaak van haar kreeg.
Het was behoorlijk druk in Paradiso, waardoor ik telkens met mijn tas tegen anderen aanstootte. Boven trof ik Piet Schreuders aan die zijn Poezenkrant verkocht. Linda nam er twee exemplaren van mee. We hebben geen kat, dus die poezenkrant is voor onszelf.
Ook sprak ik nog even met Maarten J. de Meulder die het werk van Jean Dulieu uitgeeft. Eigenlijk waakt hij ervoor dat we het prachtige werk van Dulieu niet vergeten. Voor deze editie van de beurs gaf hij Kleine oortjes 1 uit getiteld ‘Hemelboekje’. In deze reeks wordt ongepubliceerd werk van Dulieu gepubliceerd. ‘Hemelboekje’ is een verzameling cartoons over religie. Ik hou erg van het tekenwerk van Dulieu dus kocht ik ook een exemplaar.
Frits Jonker, Fake Booy en Marijn Kloosterman deelden een kraampje met speciale uitgaven die niet meer dan 1 euro kostten. Ik kocht een paar boekjes van Frits, waaronder het Facebookexperiment: Schrijfaanval! Ik raad je dit boekje graag aan, want niet alleen leest het als een reportage over de gedachtewereld van Jonker, je steekt ook meteen iets op over de vreemde manier waarop Facebook werkt.
Van Fake kocht ik een klein bundeltje met door hem verzamelde zelfmoordcartoons.
Er waren ook nog twee vrienden van Moker Ontwerp op beurs om wat rond te neuzen. Terwijl ik met Eric Huysen van Moker een biertje dronk zag ik aan een tafel Gummbah nog druk aan het signeren, schuin achter hem zat Willem Vleeschouwer. Er waren dus ook wat stripmakers aanwezig. Er was zelfs een man met een gebreide Batman-trui:
Het zal de liefhebber niet ontgaan zijn dat er nu van Jerom ook een spin-off serie is gelanceerd: J.Rom – Force of Gold. Het eerste album ‘Schaduw’ ligt nu in de winkels. Bruno de Roover schreef het scenario, Romano Molenaar illustreerde en Joël Séguin verzorgde de inkleuring.
Molenaar kreeg van Standaard Uitgeverij carte blanche wat de vormgeving van J.Rom betreft. ‘Dat maakt deze opdracht ook in artistiek opzicht geweldig. En daarbij: Jerommeke was vroeger echt mijn favoriet in de Suske en Wiske-albums. Als hij in een bepaald verhaal niet voorkwam, vond ik het al gauw saai. Dan zaten Suske en Wiske met een probleem in de maag en dacht ik alleen maar: als Jerom er nu was geweest, was het allang opgelost,’ vertelde de sympathieke stripmaker in een interview in het AD.
Journalist Wouter Adriaensenvroeg me van de week wat ik als comickenner van het eerste nummer van J.Rom vond en legde me per mail enkele vragen voor. Het resultaat is op het toffe stripblog Stripelmagazine te lezen. Ik vond het erg leuk om op zijn vragen te reageren. Dat leverde namelijk een andere tekst op dan wanneer ik de strip gerecenseerd zou hebben.
Ons warmend bij de open haard vertelde ik Peter dat ik als tiener ooit Zen en de kunst van het motoronderhoud las, maar dat ik me vrijwel niets meer van de inhoud van het boek kan herinneren. Peter bekende dat hij ooit in het boek was begonnen, maar het niet boeiend genoeg vond om uit te lezen. Wel herkende hij het niet kunnen herinneren van boeken. ‘Ik heb een kast vol boeken, en ik weet niet meer wat daar allemaal in staat.’
