Bij het lezen van deze blogpost van Edwin Mijnsbergen, moet ik even denken aan de paar honderd videobanden die ik vroeger in de kast had staan. Dat waren gekopieerde films en afleveringen van series. Let wel: dit was voor het dvd-tijdperk en voordat series makkelijk te koop aangeboden werden.
Van de Batman-serie uit de jaren zestig met Adam West in de hoofdrol, had ik zo’n tien VHS tapes vol. Dat waren bijna alle 120 afleveringen. Iedere zaterdag- en zondagmorgen werd bij Telekids een aflevering uitgezonden. En daar zat ik dan gespannen op te wachten om precies op het juiste moment op de record-knop te drukken, zodat je niets van Telekids zou zien. Dat betekende halverwege wederom in actie komen om bij het reclameblok op pauze te drukken. Op die manier maakte ik van een aflevering weer één geheel dat je in een keer kon uitkijken.
Niet dat ik dat deed overigens. Ik keek die tapes zelden terug. Wel ontwierp ik er speciale hoezen voor, zodat de serie mooi eenvormig in de kast stond, alsof het koopvideo’s waren. Dat was nog voor Photoshop, dus kopieerde ik plaatjes van Batman-strips en plakte deze bij een logo en handgeschreven teksten op het omslag. Met de typemachine tikte ik de titels van de afleveringen op de achterkant. Soms tekende ik zelf een Batman & Robin op de cover. Uiteraard passen de stripplaatjes allerminst bij de sfeer van de campy Batman-serie, maar goed.
Heel wat uurtjes gingen in dat soort kunstwerkjes op.
Twee covers uit de Batman-collectie.
Het merendeel van mijn VHS-collectie ligt tegenwoordig ergens op de vuilnisbelt, maar die Batman-tapes liggen nog ergens op zolder in een doos. Nee, ik kan geen afstand doen van de omslagen. Noem het jeugdsentiment, want VHS afspelen doe ik tegenwoordig niet meer. Als ik afleveringen van Batman wil zien, download ik die wel.
Iedere maand komen er tientallen comics uit op de Amerikaanse markt. Maar welke zijn nu echt de moeite van het lezen waard, op papier of gedownload op tablet? De beste series op een rij.
Batman (DC Comics) In 2011 besloot uitgeverij DC Comics alle lopende series stop te zetten om met 52 nieuwe reeksen bij nummer 1 te beginnen. Helden als Superman, Wonder Woman en Green Arrow werden gemoderniseerd, evenals hun origin story. Handig, want zo kre-gen lezers een nieuwe kans om kennis te maken met de striphelden zonder dat ze jarenlange geschiedenis in hun achterhoofd moesten houden. Sommige personages zijn namelijk allang bejaard: Batman wordt volgend jaar 75. Zijn maandelijkse avonturen in de comicserie Batman, geschreven door Scott Snyder en sfeervol getekend door Greg Capullo, steken met kop en schouders boven de rest uit. In de eerste verhalen neemt Bats het op tegen the Court of Owls: een geheim genootschap dat al eeuwen de touwtjes in handen heeft in Gotham. Snyder biedt nieuwe inzichten in de psyche van Batman en diens familiegeschiedenis. Een hele prestatie.
Beginnen bij Batman: Court of Owls.
Fables (Vertigo/DC Comics) Leefden ze nog lang en gelukkig? De succesvolle en met prijzen overladen reeks Fables van Bill Willingham en diverse tekenaars, vertelt wat er na het einde van het sprookje gebeurde. Overbekende sprookjesfiguren zijn uit hun rijk gesodemieterd door The Adversary en wonen tegenwoordig in ballingschap in onze wereld en proberen voor normale mensen door te gaan. Sneeuwwitje, inmiddels gescheiden van haar prins omdat hij vreemdging, is de baas, de grote boze wolf is de sheriff van Fabletown, etc. De figuren die zich geen menselijk uiterlijk kunnen aanmeten wonen in een sprookjesdorp buiten New York. Sinds 2002 schrijft Willingham deze inventieve interpretatie van bekende folkloristische en sprookjesfiguren. Willingham, een uitgesproken conservatief, schroomt niet om hedendaagse thema’s als abortus aan te snijden en een pro-Israël standpunt in zijn werk door te laten schemeren.
Beginnen bij Fables vol 1: Living in exile.
Hawkeye (Marvel Comics)
Marvel Comics kon na de grote herstart bij DC Comics niet achterblijven en startte vorig en dit jaar allemaal nieuwe series onder de vlag Marvel Now!. Superhelden-teams werden door elkaar gehusseld en creatieve teams wisselden van serie. Hawkeye, de soloserie over de boogschutter van The Avengers, is in de rivier van papier die maandelijks uitkomt een fijne verrassing. Schrijver Matt Fraction focust in de verhalen op wat de superheld in zijn vrije tijd doet. Dan pakt hij bijvoorbeeld op ludieke wijze de louche huisbaas aan die zijn buren afzet door de huur drievoudig te verhogen. Hawkeye is fris, gevat en grafisch oogstrelend.
Beginnen bij Hawkeye, Vol. 1: My Life as a Weapon.
Pagina uit Hawkeye #2.
Locke & Key (IDW Publishing)
Al jaren een regelrechte page-turner. Na de gruwelijke moord van hun vader, verhui-zen de drie Locke-kinderen en hun moeder naar het huis van hun voorouders, ge-naamd Keyhouse. Deuren in dit bijzondere huis zijn poorten naar andere werelden en een aantal magische sleutels in het huis geven de dragers bijzondere gaven. De demon Dodge wil deze sleutels in zijn bezit krijgen om zo zijn vriendjes uit de hel op onze wereld los te laten. Ondanks de vele magische elementen in deze griezelstrip, weet schrijver Joe Hill (Stephen King Jr.) deze te aarden door goed uitgedachte personages te schrijven in een allesbehalve kinderlijk verhaal. De levendige tekenstijl van Gabriel Rodriguez is net cartoony genoeg om de horror te verlichten.
Beginnen bij Locke & Key: Welcome to Lovecraft.
Saga (Image Comics)
Geheel terecht kreeg Saga dit jaar Eisner Awards (de Amerikaanse strip-Oscars) voor beste nieuwe en beste lopende serie en beste auteur, plus een Hugo Award voor beste beeldverhaal. Scribent Brian K. Vaughn was al eerder verantwoordelijk voor intelli-gente series als Y: The Last Man en Ex Machina, waarin een ex-superheld burgemeester van New York wordt. Saga draait om de verboden romance tussen een man en vrouw van twee verschillende soorten die in oorlog met elkaar verkeren. Als deze intergalactische Romeo en Juliet een kind krijgen, is het gezin op de vlucht voor auto-riteiten van beide zijden. Vaughn omschrijft zijn strip als ‘Star Wars for perverts’ en noemt dat ruimte-epos als een de inspiratiebronnen voor deze inventieve strip waarin humor, science fiction en menselijkheid samenkomen. Tekenaar Fiona Staples laat de personages overtuigend acteren en vindt een mooie balans tussen grootschalige sf-actie en momenten van emotie.
Beginnen bij Saga, Vol. 1.
The Wake (Vertigo) Scott Snyders tiendelige serie The Wake is al net zo goed als zijn Batman-verhalen. The Wake is een spannende horrorthriller die doet denken aan films als The Abyss en The Thing. Walvisdeskundige Dr. Lee Archer en een team van uiteenlopende experts staan oog in oog met een zeemonster dat de evolutie van de mens in een ander dag-licht stelt. Snyder verweeft drie tijdsperioden met elkaar: het heden, het verre verle-den en gebeurtenissen die over 200 jaar zullen plaatsvinden in een postapocalyptische toekomst. Tekenaar Sean Murphy, die ook de reeks American Vampire van Snyder visualiseerde, zet het spektakel met een energieke doch trefzekere toets op papier. Er zijn inmiddels vier delen uit.
Beginnen bij The Wake, issue 1.
The Walking Dead (Image Comics) Wie de succesvolle televisieserie niet gezien heeft, denkt wellicht dat de term ‘The Walking Dead’ slaat op het groepje ronddolende hersendoden waaruit Rutte II bestaat, maar ingewijden weten dat hiermee de overlevenden van de zombie-apoclaypse worden bedoeld die zich staande proberen te houden in een wereld bevolkt door levende doden. De televisieserie is gebaseerd op de gelijknamige en succesvolle comicreeks die al tien jaar loopt en geschreven wordt door Robert Kirkland. Kirkland weet menselijk drama en horroractie goed te combineren in deze zombiesoap die begint als politieagent Rick Grimes ontwaakt uit een coma en op zoek gaat naar zijn gezin. De visueel sterke zwart-wit strip is volgens de schrijver geen horrorverhaal, maar een studie naar hoe mensen zich gedragen in extreme situaties en hoe ze daardoor veran-deren. Inmiddels zijn er 115 deeltjes verschenen die ook in Nederlandse bundels worden uitgegeven, door uitgeverij Silvester.
Beginnen bij Volume 1: Days Gone Bye.
Dit artikel is gepubliceerd in Nieuwe Revu #45 (2013)
Donderdagavond 13 juni was in Pakhuis de Zwijger een bijeenkomst over strips georganiseerd door Shop Around. Ik was daarbij om een column voor te dragen en heb indertijd een verslagje over de avond geschreven. Kennelijk stond er al een tijdje een video-impressie van de avond (wat niet door de organisatie is doorgegeven), dus bij deze nog even deze, ietwat, manisch gemonteerde impressie.
Gezien de lugubere marketingactie voor Amoras deze week, lijkt het me wel gepast om de column die ik die avond presenteerde, hier te publiceren. De column haakt namelijk in op marketingcampagnes die met de dood kokketteren.
Wat hebben Wiske, van Suske & Wiske, en Peter Parker, ook wel bekend als the Amazing Spider-Man met elkaar gemeen? Goed, het zijn allebei stripfiguren. Da’s één. En van zowel Wiske als Spider-Man kennen we verschillende versies. Sterker nog: in de recent opgestarte reeks Amoras wordt de lezer getrakteerd op de jongvolwassen versies van Suske en Wiske. En daarin lijkt onze Wiske dood te gaan. En dat heeft ze ook gemeen met Peter Parker, want die is recent ook overleden. Alweer.
Bono… Euh Krimson
Maar eerst even iets over Amoras.
Amoras is geschreven door Marc Legendre en getekend door Charel Chambré (van o.a. Jump). Het is verhaal een nieuwe benadering van de klassieke reeks van wijlen Willy Vandersteen.Wat is er allemaal zo nieuw en fris aan Amoras? Het verhaal speelt zich af in de toekomst, namelijk 2047, waar schurk Krimson de scepter zwaait over het eiland Amoras. Hij laat de plaatselijke bevolking als slaven in de mijnen werken. Die werkzaamheden zorgen voor zeebevingen en scheuren in de bodem. Sus en Wis komen door een ongeluk met de teletijdmachine in deze toekomst terecht.
Overigens, dit is hoe Krimson eruit ziet in de strip. Denk er een zonnebril bij en Krimson had de tweeling broer van de heilige Bono kunnen zijn.
De tekenstijl van Amoras is duidelijk anders dan hoe de reguliere reeks wordt getekend. De personages hebben een meer volwassen uiterlijk gekregen. Kleine Wiskes worden groot en krijgen borsten zullen we maar zeggen.
De schrijver zoekt de volwassenheid van het stripduo echter vooral in hun woordkeus: Suske en Wiske zijn grofgebekter dan we van ze gewend zijn. Suske zegt heel vaak ‘Fuck!’ bijvoorbeeld. En het is ook allemaal gewelddadiger: het personage Jerusalem, die wel iets wegheeft van Wiske, gaat heel Die Hard te keer in het album.Vooral nieuw is de manier waarop de reeks werd gepromoot. Weken voor de lancering begon men campagne te voeren via sociale media. Kijk, dat ze een facebookpagina opende is niet zo heel bijzonder. Tegenwoordig hebben kinderen die nog in de embryonale fase verkeren er al één waarop hun verschrikkelijke truttige ouders uit hun naam updates op zetten…
De campagne van Amoras bestond verder uit een briefkaartje en een poster met daarop de boodschap dat Wiske werd vermist. Die poster werd gevolgd door een heuse rouwbrief waarin de dood van Wiske werd aangekondigd. Dit bleek uiteindelijk een uitnodiging te zijn voor de perspresentatie in Antwerpen, maar ik was toch wel even geschrokken.
En het is waar: aan het einde van het eerste deel van Amoras lijkt Wiske het loodje te leggen.
De dood van een stripheld aankondigen om de verkoop te stimuleren is een oud marketingtruucje. Vorig jaar december ging Peter Parker, mijn geliefde held en toeverlaat, dood. Hij werd vermoord. Vermoord door schrijver Dan Slott en de redactionele staff van Marvel Comics. Of door de marketingafdeling. Tegenwoordig is het verschil nog moeilijk te zien tussen de schrijvers en marketeers in de comicswereld.
Vorig jaar bestond het Webhoofd maar liefst 50 jaar en Marvel besloot dit te vieren, door zich te ontdoen van Peter Parker. En dat terwijl Spider-Man toch het boegbeeld van de uitgeverij is. Na bijna 700 afleveringen Amazing Spider-Man neemt de stervende Doctor Octopus het lijf en geest over van Peter Parker.
Octopus doet een mindswap: zijn geest zit in het hoofd van Peter Parker. En Peters brein zit in de hersenpan van de doodzieke Octopus. Als die even later aan zijn kanker bezwijkt komen de avonturen van Parker ten einde. Vanaf nu speelt Doctor Octopus voor Spider-Man en de arrogante kwal noemt zichzelf superior Spider-Man.
Inferior Spider-man kun je het beter noemen. Want, de verhalen zijn verschrikkelijk slecht geschreven. Dan Slott heeft er een handje van om de karakters van zijn personages zo om te buigen dat ze in zijn waanzinnige plots passen, terwijl we allemaal weten dat een goed verhaal en een boeiend plot, voorkomen uit de handelingen en wensen van de personages.
De fans waren er dan ook niet blij mee. Ik ook niet. Ik stuur Dan Slott af en toe een vriendelijke doch giftige tweet. Al hou ik het in tegenstelling tot andere fans erg netjes, want doodsbedreigingen, daar doe ik niet aan.
Overigens was Stan Lee, de geestelijk vader van Spider-Man ook niet blij met deze plotwending.
We weten allemaal dat in stripland en in het bijzonder in comics land, stripfiguren nooit lang dood blijven en dat het ‘sterven’ van een personage niets meer is dan een afgekloven plannetje van de marketingafdeling om ‘nieuw leven’ in een reeks te blazen.
Peter Parker stierf al eerder. In de jaren negentig werd hij jarenlang vervangen door zijn kloon. Een paar jaar later stierf Peter om zichzelf in een cocon te wikkelen om er daarna als herboren en verbeterd uit te komen in The Other. Ook Peters Tante May kwam terug uit de dood. Zelfs de euvele Norman Osborn die Peters vriendin Gwen Stacy vermoordde kwam jaren later terug en bleek het meesterbrein te zijn achter heel wat pech in Peters leven.
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de legendarische dood van Superman uit de jaren negentig en die van Bruce Wayne nog niet zo heel lang geleden. En Captain America. En zo zijn er nog wel meer helden die uit de dood zijn herrezen. In tegenstelling tot het echte leven, blijven superhelden zelden dood. Maar u moet het met me eens zijn dat in de aangekondigde dood van een strippersonage nog weinig originaliteit schuilt.
En daarom begrijp ik de verontwaardiging van de fans heel goed. Als je bepaalde strips maar lang genoeg leest, worden de personages vrienden van je die je geregeld opzoekt.
Fans leven mee met deze personages en het raakt hen emotioneel als een stripfiguur overlijdt of slecht geschreven wordt. De dood is een serieuze zaak en zou geen goedkope marketingtruc moeten zijn. Daarom wil ik de hier aanwezige stripmakers het volgende meegeven: als je een strippersonage omlegt, laat de reden dan zijn dat je een goed verhaal wilt vertellen. Laat de dood iets betekenen.
En nu we toch op stripgebied op de Halloweentoer gaan, wilde ik je deze aflevering van de autobiografisch getinte strip van Squabe (Abe Borst) niet onthouden. Abe is een van de eerste afgestuurden van de studie Comic Design te Zwolle.
Spidey vs. Kraven met Harry Osborn op de achtergrond.
Tim Sale heeft maar een echt Spider-Man-verhaal getekend, maar zijn unieke stijl is dermate oogstrelend, dat ik er toch even een stukje over wil schrijven.
Samen met schrijver Jeph Loeb maakte Sale een reeks superheldenverhalen die een geheel eigen sfeer hebben. Ze maakten boeiende Batman-verhalen als The Long Halloween en het vervolg Dark Victory die zijn doordrenkt met nostalgie en tegelijkertijd heel eigentijds aanvoelen. Sales tekenstijl voelt retro aan. Wie zijn tekeningen goed bestudeert, herkent hierin de hand van een meesterlijk verteller.
Klik op plaatje voor grotere afbeelding.
Loeb en Sale maakten samen de zesdelige miniserie Spider-Man: Bluedie in 2002 en 2003 in losse comics verscheen en later als trade. In dit verhaal is Peter Parker zelf de verteller. Hij spreekt in een reeks van cassettetapes het verhaal in van hoe Gwen Stacy en hij met elkaar verkering kregen. Dat ging allemaal niet zo makkelijk, want hoewel zowel Gwen als Mary Jane interesse in de niet onaantrekkelijke boekenwurm toonden, stonden Spider-Mans gevechten met verschillende schurken in de weg van het liefdesgeluk. In eerste instantie is The Green Goblin de vijand, maar die loopt tijdens een gevecht met Spidey geheugenverlies op. (Dat heb je kunnen lezen in deze aflevering van Spidey’s web.) Ondertussen worden Peter en Harry Osborn, de zoon van de goblin, steeds betere vrienden en gaan een appartement in de stad delen.
Spider-Man: Blue grijpt terug naar de late tienerjaren van Peter Parker die oorspronkelijk verteld werden door Stan Lee, Steve Ditko en John Romita Sr. Dankzij de voice-over van Peter krijgen deze oude verhalen een nieuwe dimensie. En dankzij het prachtige tekenwerk van Sale wordt deze oude geschiedenis gepresenteerd alsof ze vandaag de dag plaatsvindt terwijl er tevens een retrosfeertje omheen hangt.
Ieder deeltje toont na de openingspagina van de comic, de splashpage, een spread: een plaatje dat twee pagina’s bestrijkt. Deze spreads zijn van een ongekende schoonheid. De bovenste afbeelding in deze blogpost is de spread van #2. Hoewel gedetailleerd, kennen de illustraties van Sale ook grote kleurvlakken waardoor het oog gemakkelijk de informatie tot zich neemt.
Check de grote versie voor de tekst door op de afb. te klikken.
Ook kent het werk van Sale mooi gebruik van diepteperspectief wat de tekeningen dynamisch maakt. Vooral bij de actiesequenties komt dat goed uit de verf:
Spidey vs. Kraven met Harry Osborn op de achtergrond.
In deeltje #4 vecht Spidey tegen een gangster die het pak van The Vulture gestolen heeft. Sale toont het gevecht waarin ons Webhoofd het onderspit delft door een reeks platen waarin onze held opbokst tegen de grote vleugels. Keer op keer krijgt Spidey klappen van ze totdat hij tegen een grote kerkklok aangeknald wordt. Pas daarna zien we de nieuwe Vulture van top tot teen. Een knap staaltje visuele vertelling waarbij goed duidelijk gemaakt wordt hoe hard die enorme vleugels eigenlijk aankomen als je erdoor geraakt wordt. Je moet niet vergeten dat de vaste Spider-Man-lezers the Vulture al jaren kennen en dat hij net als schurken als Kraven of Doctor Octopus eigenlijk een beetje sleets is geworden. Door de kracht van de vleugels te benadrukken op een visuele wijze is Sale in staat om de sleetse schurk weer opnieuw dreigend over te laten komen.
Wat ook opvalt is dat Sale relatief grote platen gebruikt om zijn verhaal te vertellen. Zijn stripplaatjes zijn vaak paginabreed. Dat geeft zijn werk een ‘cinematografishe’ kwaliteit. Hij kiest ook de juiste keyframes om zijn verhaal in relatief weinig afbeeldingen te maken. Toch heb je het gevoel dat je niets mist van de vertelling.
Gwen en MJ in de Sale-versie.
Het enige minpuntje aan Sales interpretatie van Spider-Man vind ik dat hij de held iets te gespierd tekent. Spidey hoort een slanker te zijn en niet het lijf te hebben als bijvoorbeeld Captain America of Thor.
Toch zijn zoals gezegd de gevechten voornamelijk een afleiding van de rode draad in het verhaal, namelijk hoe Peter en Gwen eindelijk bij elkaar komen. Spider-Man: Blue eindigt dan ook op het moment dat ze elkaar voor het eerst kussen en hun relatie begint. Een korte epiloog, waarbij we Peter op de zolder van het huis van Tante May zien terwijl hij zijn laatste tapeje aan Gwen inspreekt en waarin blijkt dat Mary Jane al een tijdje meeluistert, maakt het verhaal af. Peter sprak de tapes dus in als een soort liefdesbrief aan zijn verloren liefde Gwen. En ook al heeft hij op dat moment in Mary Jane de liefde van zijn leven gevonden, Gwen zal altijd een speciale plek in zijn hart houden.
Loeb en Sale hebben een hele reeks van dit soort mini-series gemaakt, allemaal getiteld naar een bepaalde kleur: Daredevil: Yellow (2002), Hulk: Grey (2004) en Captain America: White (2008).
Over stripliefde gesproken: de 51-jarige stripverzamelaar Bob Bretall, begon met comics verzamelen nadat hij Amazing Spider-Man #88 had gelezen. Inmiddels heeft hij 90.000 comics en een huis vol nevenartikelen.
Spider-Man is nog steeds zijn favoriete held, ook al leest hij de huidge Spidey-comics niet:
“He was the guy that got me into collecting. I always thought he was a very relatable hero, he had problems of his own to overcome but he always did the right thing. I love the line by Stan Lee: ‘With great power there must also come great responsibility’. Those early Marvel comics were not ‘written down’ to kids and had a lot of really advanced stuff in them. I’d often find myself going to the dictionary when reading comics as a kid. Spider-Man will always have that spot as my favourite even though I no longer read new Spider-Man comics coming out today.”
Wat ik hartverwarmend vind aan deze video is dat Bretall zijn verzameling daadwerkelijk leest. Hij koopt ze niet om ingeseald in een kluis te stoppen in de hoop dat hij ze ooit met winst kan verkopen. Zijn strips zien er gelezen uit en hij leest ze nog dagelijks. Het is een levende collectie van iemand die echt van strips houdt. Dat sluit geheel aan bij mijn filosofie: strips zijn er om te lezen, niet om in te beleggen. Nu ben ik wel zuinig op mijn strips en ik houd ze graag goed, maar ik ben niet iemand die per se een eerste druk hoeft te hebben. De meeste Spidey-comics die ik heb zijn herdrukken bijvoorbeeld of trade paperbacks. Ik heb zelfs Batman #1 uit 1939 in de kast staan. Wel een herdruk natuurlijk, dus geen zeldzaam en waardevol exemplaar, maar dat neemt niet weg dat ik het eerste verhaal van de vleerman dus gewoon kan lezen. Het gaat mij om de verhalen. Een goed verhaal, mooi tekenwerk: dát maakt een strip in mijn ogen waardevol. Niet wat er op een veiling voor geboden wordt.
Het zal de stripliefhebber niet ontgaan zijn dat deze week in San Diego de Comic Con gaande is. Een van de vele nieuwtjes die naar buiten is gekomen is dat in de volgende Superman-film Batman een belangrijke rol gaat spelen.
Het logo dat tijdens de SDCC werd getoond. Bron: www.ign.com
Zack Snyder, ook de regisseur van Man of Steel(en van Watchmen en 300), maakte dit in San Diego bekend. Superman en Batman in één film, dat is de natte droom van iedere DC Comics-fan. En die fan weet ook dat in de beste verhalen de twee helden elkaar eigenlijk niet zo kunnen luchten. Op de site io9 stond in een verslag te lezen dat Snyder zijn film deels zal baseren op The Dark Knight Returns van Frank Miller. Hierin nemen Superman en Batman het tegen elkaar op. In de alternatieve toekomstversie is Superman niet meer dan een lakei van de Amerikaanse regering en die ziet anarchist Batman maar als een lastpak.
The biggest deal was, Snyder brought out Man of Steel actor Harry Lennix (General Swanwick) to use his cool voice to read the following piece of dialogue:
I want you to remember, Clark…in all the years to come…in your most private moments…I want you to remember…my hand…at your throat…I want…you to remember…the one man who beat you.
Yup. Batman’s speech from The Dark Knight Returns. Snyder said the movie won’t be an adaptation of this graphic novel… but it will be inspired by it.
Dat klinkt al spannend natuurlijk.
Van The Dark Knight Returns is ooit een geanimeerde versie gemaakt die ik als een overbodige productie zou willen bestempelen. Toch sluit ik de beruchte scene even in om je een idee te geven hoe het gevecht tussen Suup en Bat eruit zou kunnen zien:
Jarenlang waren Superman en Batman eigenlijk vrienden van elkaar, maar Frank Miller veranderde deze dynamiek. Eigenlijk kan Bruce Wayne Clark Kent niet luchten en sinds The Dark Knight Returns kent hun relatie ook een zekere wrijving.
De film wordt ongetwijfeld een hit. Ondanks het feit dat niet iedereen zich kon vinden in de meer duistere versie van Superman die Snyder met Man of Steeltoonde, heeft de film tot nu toch een slordige 630 miljoen dollar opgebracht. Henry Cavill zal wederom de rol van Superman spelen, maar wie de cape van Batman gaat dragen, is nog niet bekend. Christian Bale, die Batman in de trilogie van Christopher Nolan speelde, zal het niet zijn.
Het verhaal wordt gepend door Snyder en David S. Goyer, die ook het script voor Man of Steel pende en die van de Batman-films. Het zal dus wel weer een duistere bedoening worden, want de superheldenfilms van Snyder zijn Serieus met de grote S van Superman.
Al vermoed ik dat de Batman in de film een andere is dan die we in de trilogie zagen. Diens verhaal is toch ook een beetje uitgespeeld lijkt me. Het is echter te hopen dat ze niet de hele origin story van Bruce Wayne nog eens uit de doeken doen. Een korte flashback lijkt me genoeg: iedereen weet wie Batman is en waarom hij doet wat hij doet. De grote vraag is natuurlijk: wie wordt de grote schurk in de film? Ik vermoed dat Lex Luthor een belangrijke rol gaat spelen, en misschien een bad guy uit Batmans stal.
In 2015 moet de film uitkomen. Ook doet het gerucht de ronde dat films aankomen over The Flash (2016) en over The Justice League (2017) maar dat gerucht is nog niet officieel bevestigd.
Batman versus Suup uit The Dark Knight Returns. Illustratie: Frank Miller
Eerder is er al een poging gewaagd om een Superman versus Batman-film te maken. Wolfgang Peterson zou deze regisseren, maar die film kwam nooit van de grond. Toen kwam Warner met het wat lauw ontvangen Superman Returns (2006) van Bryan Singer.
Voor de liefhebber: in 2009 sleutelde een fan al een trailer in elkaar voor een mogelijke Suup versus Bats film.
Wat mij betreft komt de eerste Star Wars-film van George Lucas het beste tot zijn recht in de oude versie op een krakkemikkig VHS’je, het liefste nog met een 4:3 beeldverhouding. Pas dan ervaar ik de film weer zoals de eerste keer dat ik hem zag. Helaas, omdat de regisseur zijn films flink heeft versleuteld en aangepast, zal Star Wars nooit meer hetzelfde zijn.
Veel fans van het eerste uur kunnen dat moeilijk verkroppen, want hierdoor zijn ze niet langer in staat om een nostalgische trip naar hun jeugd te maken. Dat ze dit niet langer pikken is te zien in de prachtige documentaire The People versus George Lucas die in 2011 op Imagine te zien was.
Laatst kocht ik in de winkel van het Eye een deeltje uit de reeks BFI Classics, een reeks monografieën van het British Film Instituut over klassiekers uit de cinema. Will Brooker buigt zich in dit deeltje over de ruimtesaga maar beperkt zich tot de versie van de eerste film toen die nog gewoon Star Wars heette en niet A New Hope. Brooker is sowieso een held: eerder schreef de huidige directeur film- en televisiewetenschap aan de Kingston University in Londen zijn proefschrift over Batman als cultureel icoon waar ik voor mijn scriptie veel aan had. Will merkt terecht op dat er al heel veel over Star Wars is geschreven, maar altijd in de context van cultureel fenomeen, als blockbuster en special effects-film. Brooker is naar mijn weten de eerste die op wetenschappelijke wijze naar de film kijkt als tekst. Hij bestudeert de montage, beeldcomposities, kostuums en soundtrack.
Zo komt Brooker op een paar interessante observaties. De aantrekkingskracht van Star Wars zit, zo schrijft hij, deels in het feit dat Lucas allerlei culturele invloeden, mythes, iconen en genre-elementen in een blender stopte en daar zijn film uit destilleerde, maar ook in het gegeven dat de film een wereld suggereert die tot ver buiten het bioscoopscherm reikt. Een oude wereld die we als kijker even bezoeken en die na de aftiteling doorgaat: personages verwijzen naar plaatsen en gebeurtenissen uit het verleden die verder niet worden toegelicht. Dit prikkelt de verbeelding. Ook zien de ruimteschepen en droids er gebruikt en versleten uit. De soundtrack zit vol met (vervormde) geluiden uit onze eigen wereld, wat het geheel eerder natuurlijk doet klinken dan futuristisch. Interessant is dat Lucas als regisseur vooral leunde op de chemie tussen de castleden en zich weinig met ze bemoeide. Acteurs werden aangemoedigd dialoog naar eigen inzicht aan te passen, zolang als de essentie van de tekst maar intact bleef.
Fantastisch om te lezen! Ik krijg meteen weer zin om Star Wars te gaan kijken. Nu nog een VHS-recorder vinden.
In 'Return of the Dark Knight' draait de Joker uiteindelijk zijn eigen nek maar om. Illustratie: Frank Miller.
Illustratie: Paul Stellingwerf
Inmiddels ben ik weer bijgekomen van het slot van seizoen zeven van de prachtserie Dexter, maar dat heeft wel heel wat koude douches gekost. Het ging er dan ook heet aan toe: Dexter kreeg een bloedmooi vriendinnetje met een voorkeur voor giftige maaltijden, de sterke arm der wet zat hem erg dicht op de huid en zusje Debra werd steeds meer opgeslokt door de duistere schaduw van haar broer. Wat dit seizoen bovenal boeiend maakt, is het feit dat Dexter Morgan steeds meer dubieuzer gedrag vertoont. En dat zegt wat over een serie waarin een seriemoordenaar de hoofdrol speelt.
Dexter is een moordenaar in de goede zin des woords: hij vermoordt alleen maar misdadigers die hun straf weten te ontlopen. Verder is Dex tamelijk ongevaarlijk, want hij werkt volgens een code. Wanneer onomstotelijk vaststaat dat zijn beoogde snijtafelgast daadwerkelijk de misdaden heeft gepleegd waar hij of zij van verdacht wordt, slaat hij toe.
Wat dat betreft is Dexter vergelijkbaar met een moderne superheld als The Punisher. Sterker nog: in veel opzichten is Morgan een efficiëntere misdaadbestrijder dan bijvoorbeeld Batman. Net als Dexter zag Bruce Wayne op jonge leeftijd zijn ouders vermoord worden. Dit heeft Wayne voor het leven getekend: hij zal al zijn middelen inzetten om de misdaad te bestrijden, maar in tegenstelling tot Morgan doet Bats dit zonder bloedvergieten. Zo weigert hij al jaren zijn aartsvijand de Joker de nek om te draaien. Dat lijkt nobel, maar is het natuurlijk niet, want nadat Bats hem gearresteerd heeft, weet de eeuwig grijnzende psychopaat iedere keer weer uit het gekkenhuis te ontsnappen om tig nieuwe slachtoffers te maken. Kleeft het bloed dat de Joker vergiet daarom niet net zo goed aan de handschoenen van Batman? Is Bats niet medeplichtig aan de stapel lijken die de Joker creëert? Dexter zou voorgoed een einde maken aan deze eindeloze stroom slachtoffers.
In ‘Return of the Dark Knight’ draait de Joker uiteindelijk zijn eigen nek maar om. Illustratie: Frank Miller.
Recent leerde Dexter dat hij zijn code helemaal niet nodig heeft om te moorden, dat deze een fictie is, bedacht door zijn vader om de hem in het gareel te houden. Alle kinderen zetten zich immers ooit af tegen pa en Dexter is daarin geen uitzondering. Nu kan Dex zijn bloeddorst lessen met wie hij maar wil. Dat kan een voordeel zijn, bijvoorbeeld als hij besluit wansmakelijkheid te bestraffen. In dat geval hoeven we in de toekomst nooit meer de vocale diarree van Jantje Smit aan te horen of te kijken naar Rutger Castricum – op hun eigen manier immers ook een soort jokers. Aan de andere kant maakt dit dat Dexter niet langer zindelijk is: als je hem in de supermarkt even verkeerd aankijkt kun je de volgende op zijn lijst zijn. Misschien is Batman uiteindelijk toch een veiliger oplossing.
Het universum heeft soms mooie verrassingen. Gisteren was ik in De Melkweg op het zeer geslaagde feestje van de jubilerende bladen Zone 5300 en Schokkend Nieuws. Ik sprak daar met Schokkend Nieuws-collega Erik van ’t Holt over soundtrackalbums.
Erik is een groot liefhebber van de op schijfjes uitgebrachte filmmuziek en dat begrijp ik goed. Sommige soundtracks zijn heel goed op zichzelf te beluisteren als moderne muziek. Vroeger kocht ik er zelf ook veel, vooral die van John Williams en Danny Elfman vond ik erg goed. De soundtrack van Elfman voor Batman (Tim Burton, 1989) maakte veel indruk op me. Ik draai deze prachtige, bombastische soundtrack nog geregeld. Het is fijne schrijfmuziek.
Als ik de muziek hoor, ben ik niet alleen even weer terug in de filmwereld van Burton, maar tap ik ook in een creatieve bron die verbonden is met mijn jeugd en waarvan nostalgie een van de ingrediënten is.
Met de film Batman van Burton ging er een hele nieuwe wereld voor me open. Dat kwam door het fantasievolle setdesign, de acteurs en het feit dat er eindelijk eens een serieuze superheldenfilm werd gemaakt. Een belangrijke factor voor de bijzondere sfeer in deze film is de soundtrack van Elfman.
In tegenstelling tot de soundtracks van Hans Zimmer, die de muziek van Christopher Nolans Batman-films componeerde die als een dikke, zware geluidsdeken onder alle scènes is gelegd, bevat de Batman-muziek van Elfman heel aansprekende thema’s die zich meteen in je bewustzijn nestelen en, in mijn geval althans, nooit meer je geesteswereld verlaten.
Als twaalfjarig joch gaf ik al mijn zakgeld uit aan de vinylversie die, nadat ik zorgvuldig het zwarte oppervlak stofvrij had gemaakt, uren lang op mijn pick-up draaide. Later kocht ik de cd-versie simpelweg omdat er twee extra tracks op stonden. Het was de eerste cd die ik aanschafte toen ik in Amerika woonde. De muziek van Elfman sloeg een brug tussen Nederland en Berkeley, tussen mijn verleden en de droomwereld waarin op dat moment dacht te wonen.
Ontwerp voor Gotham City van Anton Furst. Bron: lifewithoutbuildings.net
En nu vertelde Erik me gisteravond dat er recent een nieuwe versie is uitgebracht waarin alle muziek uit de film op cd staat in de volgorde zoals ze in de film gebruikt is. Aangezien de officiële release vaak een gemonteerde versie is, mist deze dus een hoop muziek die wel in de film te horen is.
Voor het eerst sinds 1989 is het muzikale universum van Batman vergroot met een paar mooie stukken muziek. Bij het luisteren van de tracks voelde ik een vrolijke ontroering in mij opkomen. Alsof oude vrienden uit vervlogen tijden onverwachts mijn pad kruisten. Verleden en heden smolten samen en vormden een nog niet goed te definiëren beeld dat ik verder wil gaan onderzoeken. Maar bovenal kreeg ik, nu een onuitputtende bron van inspiratie weer is aangeroerd, energie en zin om te schrijven.
Batman en Robin die met elkaar neuken, een hele tentoonstelling lang. Mensen die dat leuk vinden om te zien, zullen naar Californië af moeten reizen. Daar is in San Francisco de expositie Batman on Robin te zien in Mission: Comics & Art, 3520 20th Street, Suite B, San Francisco CA.
Zelf ben ik niet zo fan van de homoseksuele interpretatie van Batman en Robin. Niet omdat ik tegen homoseksualiteit ben. Nee, het idee dat Bruce Wayne and Richard ‘Dick’ Grayson iets met elkaar hebben doet me terugdenken aan de hetze tegen de Amerikaanse stripindustrie in de jaren vijftig. En dat was allemaal de schuld van kinderpsycholoog Frederic Wertham die beweerde dat kinderen crimineel werden van strips. De focus van de hoorzittingen lag vooral bij horrorcomics die prompt daarna verboden werden wat uitgeverij EC Comics om zeep hielp. Na de hoorzittingen werd er een code van zelfcensuur door de stripindustrie in het leven werd geroepen. De zogenaamde Comics Code Authority.
Over Batman en Robin beweerde Wertham in zijn prutsboek Seduction of the Innocent dat de heren homoseksueel waren en dat de kinderen die hun strips lazen ook zeker homoseksueel zouden worden. Het was volgens hem duidelijk dat de twee mannen ‘iets’ met elkaar hadden. Niet alleen woonden ze in hetzelfde huis, ze liepen er geregeld in kamerjassen rond én er stonden vaak bloemen op tafel. En dan weet je het wel. Een man met veel fantasie die Wertham, dat is zeker.
Maar goed, daar doet de expositie Batman on Robin me dus aan denken. En een beetje aan de verschrikkelijke film Batman & Robin die bol staat van de camp en homo-erotische verwijzingen.
I was talking a little while ago to some friends who are heterosexual and who aren’t really into comics, and when I told them the show was about Batman and Robin and the theme of the show their immediate response was, “Oh yeah, they totally fuck.” It’s something that’s become such a part of the subtext of the characters over the decades that people get it right away, zegt Rick Worley in een interview met comicbookresources.com. Samen met Justin Hall organiseerde hij de expo.
Foto afkomstig van de facebookpagina van Rick Worley.
Zelf zie ik die relatie tussen Bats en Robin anders. Ik sluit me aan bij het idee dat Bruce Wayne al zijn seksuele lusten sublimeert in het bestrijden van de misdaad. Er is geen ruimte voor een seksleven voor Bruce. En als hij al eens een relatie heeft is die toch altijd heteroseksueel. Hij heeft ook wel eens een vriendinnetje, maar die relaties lopen op niets uit omdat Batmans missie in de weg staat. De filmversies van Burton, Schumacher en Nolan laten een ander beeld zien. Daarin gaat Bruce tussen de lakens met Kim Basinger en Nicole Kidman en stoeit Bats met Michelle Pfeiffer als Catwoman. Maar ook die relaties lopen meestal met een sisser af.
Maar goed, de expo is een aardig voorbeeld van wat we slash fiction noemen: verhalen geschreven door fans waarin personages van dezelfde sekse met elkaar neuken. Ik kom de laatste dagen op Tumblr-blogs ook veel tekeningen tegen waarin Tony Stark en Steve Rogers het met elkaar doen. Het zal wel in de lucht hangen.
Marvel Comics: The Untold Story van Sean Howe, doet precies wat de titel belooft, namelijk de geschiedenis van Marvel uit de doeken doen. Howe laat geen enkele steen ongemoeid en naast de prachtige anekdotes van creatieve uitbarstingen, heel wat narigheid van de uitgeverij die ons Spider-Man, de Hulk, Fantastic Four, Iron Man en heel wat andere boeiende superhelden bracht. Op dit moment verslind ik het boek.
Deze week heb ik het hele hoofdstuk over Jim Shooter gelezen. Shooter was in de jaren tachtig editor-in-chief bij Marvel, oftewel: de hoofdredacteur van alle titels die uitkwamen. Ik heb altijd veel bewondering voor Shooter gehad, niet in de laatste plaats omdat ik als kind en later de strips die onder zijn supervisie uitkwamen erg goed vond, maar Howe schroomt niet om de minder goede kanten van Shooters perfectionistische karakter te beschrijven. Goh, die man heeft wel een paar rare fratsen uitgehaald zeg. Hij liet professionele tekenaars, mensen die echt wel weten hoe je en scène moet visualiseren, vaak pagina’s overdoen. Zoals ik het begrijp, werd hij door een groot deel van de staf gehaat.
Stan Lee en zijn creatie Spider-Man.
Marvel Comics: The Untold Story is op vele momenten smullen maar voor een fanboy als ik ook erg ontluisterend: levende en dode striplegendes worden weer gewoon feilbare mensen. Des te meer wordt duidelijk dat de uitgeverij jarenlang gerund werd door directeuren die de ballen verstand van strips hebben. Marvel is namelijk jarenlang van het ene conglomeraat naar het andere doorverkocht en zeker in de periode dat het bedrijf naar de beurs ging, moesten aandeelhouders tevreden worden gehouden. Meer winst was het credo en dat ging altijd ten koste van de kwaliteit van het product en vooral ten koste van het werkplezier van de creatieven die het product maken.
Jack Kirby in zijn tekenstudio thuis. Bron: seanhowe.tumblr.com
Chris Claremont, de schrijver die zestien jaar lang van X-Men een succesvolle serie maakte, werd op een gegeven moment zonder bedankje aan de kant geschoven. De Amerikaanse stripgeschiedenis zit vol met dat soort nare voorbeelden, met als grootste voorbeeld wellicht wel Jack Kirby die jarenlang streed met Marvel om zijn originele tekeningen terug te krijgen. Goed, Kirby draaide op een gegeven moment wel door en claimde dat hij zo’n beetje het hele Marvel universum in zijn eentje had bedacht en dat Stan Lee’s rol nihil was in de creatie van Spider-Man, Fantastic Four en De Hulk. Wanneer er tegenstrijdige berichten zijn over hoe iets heeft plaatsgevonden, meldt Howe beide versies van de geschiedenis.
Sean Howe en zijn boek. Foto: Stefano Giovannini. Bron: www.brooklyndaily.com
Vroeger verdienden de stripmakers die interessante personages bedachten nooit het geld dat die personages opbrachten. Alles viel contractueel onder ‘work for hire’ dus de uitgeverij bezat de copyrights. Stan Lee bedacht veel van zijn superhelden in samenwerking met mensen als Kirby en Steve Ditko, maar de rechten van al die superhelden liggen bij Marvel. Mensen als Kirby en Ditko verdienden dus niets aan de mega-opbrengsten van de Marvel-films bijvoorbeeld.
Dankzij alle vunzige details die Howe bovenhaalt, gaat de glans wel een beetje van Marvel af.
Natuurlijk: de comicsindustrie is een commerciële onderneming. Tegenwoordig wordt er veel meer geld binnengehaald met licenties en films over de superhelden dan de strips zelf. Wie ook nu nog Marvel Comics leest, krijgt door de vele crossovers, herstarts van series en ander stuntwerk het idee dat de marketingafdeling van de uitgeverij de strips schrijft.
Zo is men nu weer eens aan het stunten met Spider-Man. Na Amazing Spider-Man #700 zullen ze de serie stoppen en met Superior Spider-Man beginnen. En er wordt gehint dat Peter Parker de overgang misschien niet overleeft. Alweer. Scribent Dan Slott promoot zijn verhalen flink op Twitter, maar ondertussen zijn de fans onrustig en angstig over wat de marketingmensen nu weer hebben bedacht. Want, dat het hier vooral om marketing gaat mag duidelijk zijn. (Ook al beweert Slott in een interview met Newsarama.com – spoilers! – dat de veranderingen in Amazing Spider-Man niet plotseling uit de lucht komen vallen en dat dit event al lang geleden gepland is.) Alle eventcomics, iets waar Shooter wel zo’n beetje mee begonnen is trouwens, hebben maar een doel voor ogen: meer boekjes verkopen.
X-Men rond 1977. Illustratie: Dave Cockrum. Bron: seanhowe.tumblr.com.
Marvel NOW!
De veranderingen in Spider-Man zijn onderdeel van de Marvel NOW!-Campagne: schrijvers en tekenaars van de ene serie worden opeens op een andere serie gezet. Superheldenteams worden lekker door elkaar gehusseld om een nieuwe dynamiek in de verhalen te brengen. Zo bevat het nieuwe team van The Avengers enkele X-Men, terwijl in X-Men er een tienerversie van Jean Grey rondloopt. (Grey stierf eerder in 2004 en schijnbaar ook in de jaren tachtig). Series worden stopgezet en krijgen een doorstart zoals Superior Spider-Man.
Het lijkt allemaal wat op naar wat DC Comicseen jaar geleden heeft gedaan: alle bestaande series stopzetten en met nieuwe 52 series bij nummer 1 beginnen. Een nieuw instapmoment om de mythe van hun superheldenstal te volgen. Nu zou dat ook meteen wat aanpassingen van deze helden betekenen, een soort van modernisatie waardoor de personages meer van deze tijd zijn.
Hoewel ik niet voor alle 52 nieuwe series kan spreken, viel de vernieuwing in Batman mij behoorlijk tegen. Deze week las ik de eerste bundel nieuwe Batman-verhalen The Court of Owls. Afgezien van een paar aanpassingen van zijn kostuum, dat nu wat meer lijkt op het pak uit de films van Christopher Nolan, zie ik weinig vernieuwing in de wereld van Bruce Wayne.
Spoilers!
Toch is het volgen van dergelijke verhaallijnen het leukst als je de comics per deeltje koopt. Dat doe ik al jaren niet meer: ik lees altijd trades die een paar maanden later uitkomen. Verzamelde comics zijn goedkoper dan ieder deeltje los kopen. Maar je betaalt daar als fan wel een prijs voor: over veel van de belangrijke plotpunten in Spider-Man hoor ik al via het web. Dat hoort nu eenmaal bij deze tijd en bovendien is het niet zo’n ramp: wat er gaat gebeuren zegt nog niets over hoe het gaat gebeuren.
Of Spider-Man nu sterft en hoe je de strip ook noemt waarin hij de hoofdrol speelt: uiteindelijk worden de ergste fouten, euh veranderingen, toch wel weer teruggedraaid, dus ik maak me er nog niet heel druk om.
Sommige fans wel trouwens: ik vind het altijd een genot om boze, verbaasde en andersoortige reacties online te lezen. De vele haatvideo’s over Brand New Daywaren indertijd zeer vermakelijk en ook SevenWebheads maakte een onderhoude vlog over het laatste nummer van Spider-Man. Wie niet wil weten wat voor twists Dan Slott heeft bedacht, moet vooral de video niet kijken. Voor de rest: enjoy!
Ode aan stripmakers
Nog even terugkomend op het boek van Sean Howe: ik vind Marvel Comics: The Untold Story voor fanboys en stripliefhebbers zeker een aanrader. Ondanks alle nagerigheid is het boek toch vooral het verhaal van de stripmakers die de superhelden van Marvel al jaren tot boeiende personages maken. Het is een ode aan hun bloed, zweet, tranen en geniale uitspattingen.
Een nadeel van het boek is wel dat er geen illustratiemateriaal in staat. Dat heeft van alles met copyrights te maken. Gelukkig heeft Howe een zeer levendig Tumblr-blog en Facebook-pagina waarop allerlei juweeltjes uit de archieven van Marvel te zien zijn.
Sean Howe. Marvel Comics: The Untold Story Harper Collins. SBN: 9780061992100; ISBN10: 0061992100
Van de Batman-serie uit de jaren zestig met Adam West in de hoofdrol, had ik zo’n tien VHS tapes vol. Dat waren bijna alle 120 afleveringen. Iedere zaterdag- en zondagmorgen werd bij Telekids een aflevering uitgezonden. En daar zat ik dan gespannen op te wachten om precies op het juiste moment op de record-knop te drukken, zodat je niets van Telekids zou zien. Dat betekende halverwege wederom in actie komen om bij het reclameblok op pauze te drukken. Op die manier maakte ik van een aflevering weer één geheel dat je in een keer kon uitkijken.
