Categorieën
Film

Hisko Hulsing bij Nooit meer slapen

De internationaal gelauwerde animator, schilder en componist Hisko Hulsing was dinsdag 3 juli te gast bij het radioprogramma Nooit meer slapen.


Om dit aan te kondigen schreef ik onderstaande tekst voor de VPRO Gids, gepubliceerd in Gids #26/27.

‘Het mooie aan animatie vind ik dat er verschillende disciplines in samenkomen, ik kan mijn talenten combineren en allemaal in één vorm gieten,’ vertelde Hisko Hulsing in de VPRO gids toen zijn korte film Junkyard (2012) uitkwam. Hulsing (Amsterdam, 1971) is dan ook thuis in veel ambachten: animator, stripmaker, regisseur, schilder, storyboardtekenaar én componist van de soundtrack van zijn films.

Junkyard.

Voor zijn animaties haalt hij inspiratie uit eigen ervaringen. In Harry Rents A Room (1999) terroriseert een huisbaas een jonge huurder. Seventeen (2004) draait om een jonge dakdekker die door zijn macho collega’s wordt gepest en niet weet wat hij met zijn ontluikende seksuele gevoelens aan moet. Omgangsvormen tussen mensen is een belangrijk thema in deze verhalen.

In Junkyard spelen noodlot en toeval een grote rol. Wanneer een man tijdens een beroving wordt neergestoken, flitst in de laatste seconden van zijn leven een jeugdvriendschap aan zijn ogen voorbij. We zien hoe het hoofdpersonage steeds meer van zijn beste vriend vervreemd raakt, wanneer deze het criminele pad op gaat. Junkyard werd wereldwijd veelvuldig bekroond, was de Nederlandse inzending voor de Oscars, maar wist gek genoeg een Gouden Kalf nominatie niet te verzilveren.

Behalve zijn eigen verhalen, maakt de Amsterdammer storyboards en illustraties voor reclamebureaus en regisseerde hij leaders voor MTV. Ook verzorgt Hulsing sequenties in films van anderen. Voor Kurt Cobain: Montage of Heck (Brett Morgen, 2015), de eerste geautoriseerde documentaire over het tragische leven van de Nirvana frontman, regisseerde Hulsing twee animatiesequenties op basis van unieke audio-opnamen. Hij werkte samen met 18 animatoren die 6000 tekeningen maakten, en schilderde eigenhandig 60 olieverfschilderijen op canvas die als achtergrond dienden. Deze gedetailleerde en sfeervolle achtergronden zijn kenmerkend voor zijn animaties.

Kurt Cobain: Montage of heck.

Op dit moment regisseert Hulsing de eerste animatieserie voor volwassen die volgend jaar op Amazon Prime Video zal uitkomen. In Undone overleeft Alma een auto-ongeluk. Met haar nieuwverworven gaven kan ze de tijd manipuleren en probeert ze de waarheid over haar vaders dood te achterhalen. Undone wordt geschreven door Raphael Bob-Waksberg en Kate Purdy (BoJack Horseman).

Categorieën
Film Frames Media

Ouderwets radio maken

Op YouTube kwam ik fragmenten tegen van een documentaire over een radiostation in New York getiteld On Air. De film is uit 1982.

Fascinerend om te zien hoe men vroeger radio maakte. Het station WNEW FM was ooit legendarisch. John Lennon kwam wel eens langs om favoriete platen te draaien of zijn nieuwe album te laten horen.

Ik heb weinig informatie over de documentaire zelf kunnen vinden, maar dat maakt eigenlijk niet uit. De film is een stukje direct cinema, waarbij de camera als een ‘fly on the wall’ aanwezig is en dus geen aandacht naar zichzelf toetrekt. De scènes in de radiostudio zijn verfraaid met sfeervolle beelden uit New York.

De fragmenten staan online voor zolang het duurt. Kijk vooral zelf naar de twee clips en laat je terugvoeren naar het begin van de jaren tachtig. Het prachtige, analoge tijdperk dat nooit meer terugkomt.

 


Waarom de rubriek Frames?
De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films (en soms tv-series) die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren.

Categorieën
Minneboo leest Strips

Bordewijks Blokken verbeeld

De Nederlandse illustrator en stripmaker Viktor Hachmang maakte van Bordewijks Blokken een grafische roman.

Op de cd-hoes van het debuutalbum The Miseries, van de gelijknamige garagerockband met frontman Tim Knol, hangt Flipje van Tiel dronken en verloren aan een bar. De retro-futuristische jarenvijftiginrichting van het vrijwel lege drinklokaal rijmt mooi met de klarelijnstijl waarin de illustratie is getekend. Dit grappige en enigszins sneue tafereel is het werk van de Nederlandse illustrator en stripmaker Viktor Hachmang (Schiedam, 1988).

Naar eigen zeggen laat Hachmang zich inspireren door new wave-vormgeving, het elektrische kleurgebruik uit de jaren zestig en de eerder genoemde stripstijl de klare lijn. Al deze invloeden zien we in meer of mindere mate terug in de doeltreffende illustraties die hij maakte voor publicaties als The New York Times, Die Zeit, Wired en internationale luxe merken. Behalve opdrachtwerk en autonome grafiek, experimenteert de allround graficus met keramiek, textiel, sieraden én beeldverhalen.

In 2016 kwam zijn stripdebuut Book of Void uit bij de Britse uitgeverij Landfill Editions. Zijn nieuwste project, 17 april uitgegeven door Nijgh & Van Ditmar, is een grafische bewerking van Blokken: de dystopische roman van Ferdinand Bordewijk uit 1931. Bordewijk beschrijft hierin het leven in een rechtlijnige, op efficiëntie ingerichte stadstaat en de onvermijdelijke tragische afloop daarvan. Met thema’s als de serveillancestaat en hoe het gebrek aan privacy ons beïnvloedt, is Blokken ook nu nog actueel.

Luchtschip ‘De Mannoth’ uit Blokken.

Vrijdagnacht is Hachmang te gast bij Nooit meer slapen. Hij vertelt onder andere over de aanknopingspunten tussen zijn grafische stijl en het werk van Bordewijk. Conform Bordewijks concept van de ‘samenleving der onpersoonlijkheid’ illustreert Hachmang de personages als uniforme, robotachtige mensen in een hoekige stijl. De oorspronkelijke tekst nam hij integraal over.

Nooit meer slapen
NPO RADIO 1, 0.00 – 2.00 uur

Geschreven voor en gepubliceerd in VPRO Gids #16 (2018)

Categorieën
Media Spidey's web Strips

Spider-Man bij Opium

Sinds Mirjam van de uitgeverij het persbericht over Mijn vriend Spider-Man verstuurde, hebben we niet te klagen gehad wat betreft media-aandacht.

De afgelopen dagen zat ik in veel radioprogramma’s. Zo nu en dan word ik als freelance journalist door programmamakers uitgenodigd om te praten over een striponderwerp, dus radio is niet nieuw voor me. Dit keer werd ik echter uitgenodigd om over mijn eigen boek te praten, mijn debuut, en dat geeft een speciaal gevoel.

Maandag 5 juni zat ik bij Opium op NPO 4. Te gast zijn in een programma over klassieke muziek om te praten over Spider-Man, dat vond ik wel heel bijzonder. Van klassieke muziek heb ik namelijk geen verstand. Gelukkig mocht ik wat filmmuziek uitzoeken die relevant was voor mijn boek.

Michael met Jan Mom. Foto: Linda Delis.

Natuurlijk koos ik het Spider-Man-thema van Johnnie Spence, gecomponeerd en uitgevoerd voor de televisieserie met Nicholas Hammond. Het gaf me een subversief genoegen dat het programma daarmee opende. Ongetwijfeld muziek die de luisteraar niet zo snel zo verwachten.

Presentator Jan Mom stelde leuke en boeiende vragen. Mom en de redactie van Opium hadden het boek van kaft tot kaft gelezen en dat kon ik merken. Het was ook boeiend om hun reacties op het boek te horen, zij waren immers een van de eerste lezers. Ik had een paar dagen eerder een zeer aangenaam voorgesprek met producer en redacteur Annemieke Bosman. Bosman presenteert ook zelf radioprogramma’s. Ze heeft er ook de perfecte stem voor, viel me op tijdens het voorgesprek. Het leuke is: ze vindt superhelden fascinerend.

Michael met Annemieke Bosman. Foto: Linda Delis.

Voorgesprekken zijn een vast onderdeel voor als je op de radio komt. De redacteur stelt dan allerlei vragen om te horen wat je eventueel in de uitzending zou antwoorden. Het is tevens een manier om te horen of de gast uit zijn woorden kan komen en een beetje leuke antwoorden heeft.

Het grappige is dat je nooit zeker weet of de presentator ook daadwerkelijk dezelfde vragen gaat stellen. Dat leidt wel eens tot verrassingen tijdens de uitzending. Zo maakte Mom bijvoorbeeld een opmerking over Captain America en Trump die me even van mijn stuk bracht. Ook merkte ik dat korte en bondige antwoorden het beste werken op de radio en dat die ook een beetje verwacht worden. Het mag allemaal best snel.

Opium wordt uitgezonden vanuit het Vondelpark. In het gebouw waar vroeger het Filmmuseum zat. Linda en ik waren ruim op tijd en werden door een assistent naar een van de kamers geleid waar de opnames plaatsvonden. Er stond een Russisch orkest te oefenen. Die speelden tijdens de uitzending een paar keer een stuk van een specifieke componist.

Muziek die ik zelf had uitgekozen bestond nog uit The Lonely Man Theme van de Hulk-tv-serie en muziek van Danny Elfman. Uiteraard de Batman-soundtrack, want die film heeft op mij enorme impact gehad. Ik schrijf daar ook over in mijn boek. The Lonely Man Theme van Joe Harnell was altijd te horen aan het einde van The Incredible Hulk. Als Bruce Banner zijn nieuwverworven vrienden weer moest verlaten omdat de reporter hem op de hielen zat. Een mooi stukje muziek dat me altijd een beetje in een melancholische stemming brengt.

Ik vond het erg leuk om bij Opium te gast te zijn. De uitzending heb ik nog niet teruggeluisterd. Ik moet nog een paar radioprogramma’s doen de komende dagen en ben bang dat als ik te zelfbewust ben, op slot schiet.

Luister hier de aflevering van Opium terug.

Categorieën
Strips

Ophef over het negeren van vrouwelijke stripmakers

De afgelopen dagen was er nogal veel gedoe rondom vrouwelijke stripmakers. Die werden namelijk volledig genegeerd in de shortlist voor de grote prijs van stripfestival Angoulême. Dit is het belangrijkste stripfestival van Europa.

© Aimée de Jongh
© Aimée de Jongh

De Grand Prix de la ville d’Angoulême is een jaarlijkse prijs die uitgereikt wordt aan een auteur van voor het geheel van zijn oeuvre en voor zijn bijdrage aan het stripverhaal. De winnaar is de juryvoorzitter in het volgende jaar.

De jury had dertig stripmakers uitgekozen die kans maken op deze oeuvreprijs, maar kon geen enkele vrouw bedenken die ook op die lijst thuis zou horen. Dat was veel stripmakers een schop tegen het zere been, en mensen als Daniel Clowes, Joann Sfar en Riad Sattouf bedankten voor de eer en wilden niet meer op de lijst staan.

In Le Monde zei Franck Bondoux, de directeur van het festival: ‘Het idee van de prijs is om een auteur te onderscheiden voor zijn gehele oeuvre. Als je naar de lijst kijkt, zie stripmakers die een zekere mate van volwassenheid van een zekere leeftijd staan. Helaas zijn er maar weinig vrouwen in de geschiedenis van het beeldverhaal. Dat is de realiteit. Als u naar het Louvre gaat, zal u daar ook weinig werk van vrouwen aantreffen.’ Ook deze uitspraak was tegen een zeer been. Nu heeft Bondoux gelijk dat vrouwen jarenlang in de minderheid waren wat strip maken betreft. Maar de laatste pakweg tien jaar zijn vrouwelijke stripmakers steeds prominenter aanwezig. En dan heb ik het vooral over vrouwen als scenarist en/of tekenaar, want aan de productie kant hebben vrouwen altijd een grote rol gespeeld bij het maken van strips. Als inkleurder, letteraar en redacteur bijvoorbeeld.

Maar ook als ‘auteur’ kent de stripgeschiedenis aardig wat vrouwen, al zijn het in verhouding wel minder dan mannen. Check deze lijst maar eens. Of deze top 50 stripvrouwen van CBR uit 2015. Ik kan me niet voorstellen dat hier geen vrouw tussen zit die kans maakt op zo’n oeuvreprijs.

De grote prijs van Angoulême wordt sinds 1974 uitgereikt en sinds dien kregen een vrouw deze, namelijk Florence Cestac in 2000. Nu zet het festival wel eens vrouwen in het zonnetje, zoals ze op de eigen site aangeven, dus het is niet zo dat vrouwen in Angoulême zijn genegeerd in de afgelopen jaren:

If one wants to judge the Festival’s actions with regards to female authors in this day and age, one should turn towards its Official Selection (which takes into account books published during the past year). In this year’s Festival, female authors represent a quite significant proportion of the Selection (25% of books whereas their representation among all comic book authors is of less than 15%).

Nooit meer slapen
Ik werd vrijdagmiddag geïnterviewd door Adinda Akkermans voor het programma Nooit meer slapen. Van ons 15 minuten durende gesprek is een klein fragment in het radio-item gebruikt. Adinda sprak ook met Aimée de Jongh, een van de Nederlandse stripmakers die zich fel uitsprak tegen deze hele kwestie. Tegen Wouter Adriaensen van Stripgids zei ze: ‘Ik vond het belachelijk. Het is natuurlijk wel zo dat er in de westerse stripwereld nauwelijks vrouwen zijn met het oeuvre van ‘een Alan Moore’. Maar er staan ook tekenaars op de lijst die net zo lang bezig zijn als bijvoorbeeld Marjane Satrapi. Die had er gewoon bij moeten staan. En aangezien er ook enkele Japanse tekenaars genomineerd zijn, verwondert het mij des te meer dat veel belangrijkere vrouwelijke stripmakers uit dat land er niet bij staan.’

In de toekomst zie ik haar naam ook nog wel eens op de shortlist van de Grand Prix staan, al is het daar nu nog wel even te vroeg voor.

© Maaike Hartjes
© Maaike Hartjes

Maaike Hartjes had wel min of meer begrip voor het feit dat het stripfestival stripmaaksters over het hoofd heeft gezien, aldus NRC: ‘Aan de ene kant begrijp ik hoe dit kan gebeuren. De stripwereld was tot voor kort een mannenbolwerk. Maar de afgelopen vijf jaar is er een emancipatieslag gemaakt. Er zijn heel veel vrouwelijke striptekenaars bij gekomen. Daarom vind ik dat het stripfestival niet weg kan komen met zo’n lijst met alleen maar mannen.’

Hier het fragment van Nooit meer slapen:

Categorieën
Strips

Praten over Marvel Comics bij Nooit meer slapen

Het VPRO cultuurprogramma Nooit meer slapen besteedde maandagavond 27 oktober aandacht aan een van mijn favoriete onderwerpen: Het Marvel Universum. Ook ik zit in de uitzending.

marvel_heldenVorige week kwam journalist Maarten Westerveen bij me thuis om over Marvel te praten. Tijdens het koffiedrinken vertelde ik hem over het ontstaan van dit magische universum en wat die superhelden nu zulke boeiende personages maakt. Westerveen bezocht ook stripwinkel Henk (daar is ie weer) om met Paul Banus te praten.

Ik vind dat het een mooi item is geworden en ben blij dat ook mainstream media aandacht heeft voor het beeldverhaal en superhelden. Westerveen is een echte stripfan met een voorliefde voor Hellboy.

Luister het item hier.

Categorieën
Film Frames

Levensgevaarlijke woorden op Talk Radio

In Bath huurden Linda en ik een appartement voor drie dagen. Daarin stond een zeer uitgebreide collectie boeken waar ik graag wat langer in had gelezen. Ook was er een bescheiden plankje dvd’s te vinden waar de film Talk Radio tussenstond. Deze film van Oliver Stone stamt alweer uit 1988 en is het bekijken maar dan waard.

Talk-Radio

Talk Radio draait om Barry Champlain, een joodse dj van een praatprogramma voor een station in Dallas. De luisteraars die bellen uiten hun, voornamelijk, rechtse en vaak racistische meningen en doorgaans gaat liberaal Champlain daar tegenin, gewapend met een snelle tong en een spervuur aan grappen. Tijdens een van de uitzendingen is er een vertegenwoordiger aanwezig die de show op de nationale radio wil hebben, wat bij Barry de nodige spanning geeft. Hij vraagt aan zijn ex-vrouw of ze hem wil bijstaan als hij de uitzending maakt waarin hij door heel Amerika te horen is.

Talk Radio is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk geschreven door Tad Savinar en Eric Bogosian, die ook de hoofdrol vertolkt. Het toneelstuk is deels geinspireerd op Alan Berg, de talkshowhost die in 1984 vermoord werd in Denver door blanke racisten. Woorden kunnen natuurlijk niet doden, maar mensen die de humor van bepaalde zaken niet inzien, kunnen dat wel.

talk_radio2

Omdat de meeste scènes zich afspelen binnen de radiostudio, heeft de film iets claustrofobisch. Stone maakt veelvuldig gebruikt van een speciale cameralens waardoor zowel de achtergrond en de voorgrond scherp in beeld zijn. Dat is bijzonder omdat het hoofd van Barry hier bijvoorbeeld in extreme close-up is te zien. Wie goed kijkt, ziet dat halverwege het beeld wat onscherp wordt, de scheidingslijn tussen de voor- en achtergrond. Ik geloof dat deze lenzen al in Citizen Kane (Orson Welles, 1941) werden gebruikt en waarschijnlijk toen voor het eerst.

Aan het einde van de film draait Barry door en vertelt zijn publiek de waarheid:

Als je even door de jarentachtingkapsels heen kijkt, biedt Talk Radio ook nu nog een intensieve kijkervaring.

Waarom de rubriek Frames?
De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren.

 

Categorieën
Bloggen Media

Blogbal gepromoot bij De Gids.fm

Illustratie: Emma Ringelberg

Da’s leuk: Rebecca van Putten, mede-organisator van het Blogbal dat vanavond plaatsvindt in de Balie, werd geïnterviewd door De Gids.Fm.

Tijdens het item wordt een audiofragment gebruikt van een interview van mij met Verbal Jam (Arnoud de Jong). Wel jammer dat men dat bij de Gids.fm niet even meldt dat ze materiaal ‘lenen’ van een ander, al komt het nog wel even voorbij in beeld, maar daar hebben de radioluisteraars niets aan.

Vanavond is het Blogbal in De Balie. Zelf kan ik er helaas niet bij zijn: griep houdt me thuis.

Met dank aan Jeroen Mirck die me op het interview attendeerde.

Categorieën
Strips

‘Heer Bommel is een wereldburger’

In het Belgisch Stripmuseum in Brussel is dinsdagavond een tentoonstelling over de Nederlandse striptekenaar Marten Toonder geopend100 jaar Marten Toonder – Een beer en heer van stand. NOS-correspondent Joris van Poppel nam een kijkje en sprak met stripjournalist Geert de Weyer die de tentoonstelling samenstelde. 

De Bommel-strips zijn in vele talen uitgebracht maar, zo blijkt uit de reportage, niet alle fantastische termen en woorden die Toonder bedacht, laten zich makkelijk vertalen.

En hier nog de reportage die TV Brussel maakte, met daarin een optreden van Dick Matena die jarenlang voor de Toonder Studio’s werkte.

Categorieën
Media Strips

Praten over journalistieke strips bij Met het oog op morgen

Gisteravond was ik uitgenodigd door de redactie van Met het oog op morgen om iets te vertellen over de stripmaker Joe Sacco. Sacco is de pionier van de stripjournalistiek: hij bezoekt brandhaarden in de wereld en maakt daar heel inzichtelijke en boeiende strips over. Zo maakte hij het boek Onder Palestijnen en Moslimenclave Gorazde – allebei verschenen bij uitgeverij Xtra.

De redactie benaderde mij omdat ik afgelopen vrijdag Sacco heb geïnterviewd voor de VPRO Gids. Dat gesprek staat er over een paar weken in.

Stripmaker Hanco Kolk hing aan de telefoon om vanuit de invalshoek van stripmaker zijn licht te schijnen op het thema journalistieke strips. Kolk verstripte vorig jaar een reeks artikelen en blogposts van Arnon Grunberg die van Istanbul naar Bagdad afreisde.

De aflevering is hier terug te luisteren. Het onderwerp begint op 42:45. Maar check vooral ook de Belgische band Le Grand Bateau die live in de studio muziek maakte.

Close up
De aanleiding voor het thema bij Met het oog op morgen was een uitzending van Avro’s Close up: Strips gaan de strijd aan. Deze documentaire toont werk van en interviews met beroemde stripjournalisten als Joe Sacco, Marjane Satrapi (Persepolis), Joe Kubert (Fax from Sarajevo), Keji Nakazawa (Barefoot Gen) en vele anderen.

Strips gaan de strijd aan is vanavond om 22.45 (de AVRO-site zegt 23:00 uur) op Ned 2 te zien.

Categorieën
Media Strips

Praten over Spider-Man bij de NOS

Woensdagavond werd ik rond half elf gebeld door Liedeke Morssinkhof, een redacteur van NOS Radio 1 Journaal. Ze had in The Guardian gelezen dat Spider-Man doodging, of ik daar wat over wilde vertellen in de uitzending de volgende morgen.

Natuurlijk wilde ik dat. Ik praat graag over mijn favoriete webhoofd en als dat op de nationale radio mag, des te beter. Toen Marvel werd opgekocht door Disney, ben ik daar indertijd ook over geïnterviewd door de NOS. We voerden woensdag een voorgesprek van ongeveer een kwartier waarin ik uitlegde dat het hier eigenlijk om een alternatieve versie van Spidey ging en dat het vooral als marketingtruc gezien moet worden.

Na het gesprek heb ik nog over de vermeende dood van Spidey geblogd. Afgelopen week stond de zoekterm ‘Spiderman dood’ het hoogste in mijn lijst met keywords. Het feit dat gerenommeerde kranten en andere media dit onderwerp bespraken, geeft al aan dat het een hot topic was. Precies ook de reden waarom stripuitgeverijen als Marvel Comics en DC Comics ervoor kiezen om prominente personages ‘dood’ te laten gaan. Het genereert veel aandacht voor de betreffende stripheld en geeft de verkoop van comics veelal een flinke boost.

Donderdagnacht debatteerde de Tweede Kamer erg lang over het wetsvoorstel tegen ritueel slachten; donderdagochtend werd bekend dat politicus Geert Wilders was vrijgesproken. Allemaal belangrijk nieuws waar de vermeende dood van een stripheld niet tegenop kon.

Het radio-item is daarom wat korter geworden dan gepland. (Het is ook niet terug te luisteren op de site.) Toch vond ik het erg leuk om een paar minuten met de twee presentatoren te praten over de kwestie. Iedere aandacht voor strips in de media is immers meegenomen.