Wederom heb ik me prima vermaakt met de jaarlijkse Doctor Who Christmas special. Dit keer ontmoetten de Doctor en Clara niemand minder dan Santa himself.
Last Christmas is een spannende aflevering met sprookjesachtige beelden, waarin duidelijk de hechte band tussen de Doctor en Clara naar voren komt.
Om mijn eigen vraag van een paar maanden geleden te beantwoorden: ik ben zeer in mijn nopjes met Peter Capaldi als de Doctor. Hij is lekker direct in zijn antwoorden en zoals goede dokters betaamt, brengt hij het slechte nieuws zonder er omheen te draaien. En Jenna Coleman is een fijne metgezel. Een pittige dame die ook nog eens voor de nodige eyecandy zorgt.
Over Danny Pink (Samuel Anderson) als love-interest van Clara ben ik minder enthousiast. Een beetje een droog personage en de chemie tussen Coleman en Anderson ontbreekt volledig.
Waarom de rubriek Frames? De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren.
The Doctor heeft een nieuw gezicht. Na de regeneratie zei Matt Smith vaarwel tegen de rol van Doctor Who en nam Peter Capaldi het van hem over. Met smart keek ik uit naar de eerste aflevering van Seizoen 8.
Weet je, ik moet altijd wennen als een nieuwe acteur de rol van Doctor Who speelt. Dat had ik nadat mijn ‘eerste doctor’ Christopher Eccleston werd vervangen door David Tennant. Hetzelfde overkwam me toen Smith het van Tennant overnam. Smith had een beetje een raar, doch vriendelijk hoofd en was niet zo’n pretty face als David. Maar weet je, die Smith is mijn favoriete Doctor tot nu toe geworden. Daarom vond ik het moeilijk om afscheid van hem te nemen. Capaldi is een stuk ouder en stopt zijn eigen dynamiek in de rol. Zijn Doctor lijkt scherper, angrier en een tikkeltje duisterder te zijn dan de voorgangers.
De sexy & sassy Jenna Coleman
In aflevering 1 van seizoen 8, ‘Deep Breath’, is de Doctor tamelijk verward over wie en wat hij is. Ook zijn reisgezel Clara (Jenna Coleman) moet aan het nieuwe uiterlijk van de tijdreiziger wennen. Pas wanneer Matt Smith even zijn opwachting maakt, stelt hij haar en de eventueel sceptische fans gerust dat Capaldi toch echt de Doctor is die we bewonderen en waar we van houden.
Hé, Matt Smith!
Zonder Smiths aanmoediging was ik al overtuigd: Capaldi belooft een interessante Doctor te zijn met scherpe randjes. Uit de preview van de volgende aflevering blijkt dat hij het op gaat nemen tegen de Dalex. Jammer, want van die oude Doctor Who-schurken heb ik nu wel genoeg gezien. Een nieuwe acteur, maar verder verandert er dus niet veel in de wereld van Doctor Who. Jammer.
En wat vind jij van de nieuwe Doctor?
Waarom de rubriek Frames? De verhalen die we lezen en zien maken net zo goed deel uit van onze levensloop als de gebeurtenissen die we in reallife meemaken. In de rubriek Frames verzamel ik stills uit de films die ik heb gezien om zo die herinneringen te kunnen bewaren en koesteren.
De Tardis op een begraafplaats in New York. Britser kun je het, wat mij betreft, bijna niet krijgen in de Verenigde Staten. De stills zijn afkomstig uit Doctor Who S07E05: The Angels Take Manhattan. Ik ben een grote fan van Doctor Who. De serie is zowel geschikt voor de kids die tegen een spannend stootje kunnen en leuk kijkvoer voor volwassenen.
Het aantrekkelijke aan het personage de dokter is dat een positieve instelling heeft. Het maakt niet uit hoe groot de oppositie is en hoe onmogelijk de uit te voeren taak eruit ziet: Dr. Who blijft altijd positief en sprint moedig het avontuur tegemoet. In dat opzicht vind ik hem een zeer goed rolmodel. Ondanks zijn volwassen voorkomen en het feit dat de beste man al zo’n duizend jaar leeft, heeft hij niets van kinderlijke enthousiasme verloren.
Daarnaast heeft de Timelord altijd een metgezellin om zijn avonturen op te vrolijken, die worden neergezet door aantrekkelijke actrices als Billie Piper en Karen Gillan. En zeg nu zelf: wie zou nu niet mee willen reizen met een buitenaards wezen dat continue het universum redt en een tijdmachine heeft?
In november wordt een speciale aflevering naar aanleiding van het vijftigjarig bestaan van de serie uitgezonden. Met gastoptredens van David Tennant, Billie Piper én John Hurt. Matt Smith zwaait daarna in de extra lange kerstaflevering af als de dokter. Zijn opvolger heet Peter Capaldi. Helaas bezit ik geen Tardis dus wacht ik net als iedereen in spanning af.
Vanavond om 21:30 op BBC: de tweede aflevering van het tweede seizoen van Sherlock. Wederom drie telefilms rondom de moderne versie van Sherlock Holmes. Eerder schreef ik al een blogpost over deze boeiende, snelle en intrigerende update.
Het eerste seizoen eindigde met een enorme cliffhanger waarin Moriarty en Holmes tegenover elkaar stonden bij een zwembad. Holmes richtte zijn pistool op een bom en dreigde zijn tegenstander, zichzelf en Dr. Watson op te blazen. Het tweede seizoen begon precies op dit moment. Nu zit er ruim een jaar tussen de twee afleveringen en ik dacht me te kunnen herinneren dat Holmes de bom had laten ontploffen. Maar dat bleek niet het geval te zijn. Soms speelt het geheugen rare spelletjes.
‘If you have what you say you have, I’ll make you rich. If not I’ll make you into shoes.’ – James Moriarty.
De televisie in Nederland bestaat zestig jaar. Jarenlang was de Nederlandse vormgeving toonaangevend. Het rijk geïllustreerde boek Vorm van vermaak staat vol met voorbeelden en anekdotes uit deze rijke geschiedenis.
Op 2 oktober 1951 waren de vijfhonderd mensen met een televisietoestel getuige van de eerste uitzending in Nederland. Vanuit een omgebouwd kerkje in Bussum, was als eerste de wapperende vlag van de Nederlandse Televisie Stichting (NTS) te zien, gevolgd door een aankondiging van de omroepster.
De eerste jaren waren erg primitief: als er storing of pauze was, werd er een zwart papiertje met witte letters voor de camera gehouden om dit aan te geven. Weermannen tekenden het weer live op voorbewerkte kaarten. Eerst met een krijtje, maar dat gaf te veel herrie, dus werd er een tijd gewerkt met lipstick. ‘Een romantisch beeld. Het was een soort knutsel tv,’ vertelt Roy van Vilsteren, adjunct-hoofdredacteur van de VARAgids. Samen met Liselotte Doeswijk schreef hij Vorm van Vermaak, een fors koffietafelboek over de tv-vormgeving van de afgelopen zestig jaar.
‘Tot midden jaren tachtig is veel tv-vormgeving nog heel fysiek. Titelkaarten en titelrollen werden op papier of karton afgedrukt. Als je niet op film wilde animeren, deed je dat live voor de camera: je liet een kartonnen poppetje bewegen, of bewoog zelf een staafgrafiek. Computers betekenden niet direct het einde van dit soort animatie: een computer was duur en het duurde lang voordat het apparaat het resultaat kon laten zien.’ Toch is volgens Van Vilsteren de komst van de computer het belangrijkste omslagmoment in al die jaren geweest. ‘Je wordt tegenwoordig niet meer beperkt door de techniek. Iedereen kan een leader maken.’
Palmboompjes
De vorm wordt altijd gedreven door wat er technisch mogelijk is. Toen men voor het eerst in staat was met de pc goed metaal te animeren, zag je dat meteen overdadig terug in de stationcalls waarin omroeplogo’s van alle kanten metaalachtig glommen. ‘De chromakey, waarbij een blauw of groen vlak vervangen kan worden door een ander beeld, werd in het begin ook overdadig gebruikt. Zelfs als decor van het journaal terwijl dat gewoon een stilstaand wandje was,’ vertelt Van Vilsteren.
Ontwerpers lieten zich vaak leiden door modegrillen. ‘In de jaren zeventig stonden er palmboompjes bij Toppop. In de jaren tachtig zag je veel industriële ontwerpen, fabriekachtige decors met veel rook in beeld.’
Toonaangevend
Boudewijn de Groot in een decor van Freek Biesiot. (ca. 1972)
Jarenlang waren het Nederlandse decorontwerp en de grafische vormgeving van de NOS, samen met die van de BBC, toonaangevend in de wereld. ‘De televisievormgeving in Nederland was altijd erg vooruitstrevend. Dat heeft iets met de Nederlandse ontwerptraditie te maken, maar ook zeker met ons omroepbestel. De NOS (tot 1969 NTS) had zijn eigen grafische afdeling, waar grafici onder andere titelkaarten en illustraties maakten. Daarnaast was er een afdeling decorontwerp, een afdeling decorbouw en een aantal maquettemakers. Omroepen waren verplicht hun vormgeving bij de NOS uit te besteden, maar hoefden er niet voor te betalen. Ze kregen een aantal decoruren toegewezen. Als een omroep wilde uitpakken met een mooie show en de decorbouwers hadden er tijd voor, dan werd dat decor gemaakt.’
Binnen het verzuilde bestel wilden de omroepen zich graag profileren. Middels decors en vormgeving wilden ze hun identiteit uitdragen. Het is tegenwoordig nog moeilijk voor te stellen dat vrijwel alle huisstijlen door dezelfde afdeling zou worden gemaakt. ‘Johan Volkerijk maakte logo’s voor de VARA, maar ook voor de NOS. Nu zou de VARA nooit dezelfde mensen inhuren die het nieuwe VPRO-logo hebben gemaakt.’
Jeugdjournaal
Kwaliteit stond in die jaren voorop. ‘Als het niet mooi is, moet je het niet maken vonden de meeste vormgevers,’ vertelt Van Vilsteren. Dat had wel eens tot gevolg dat een nieuwsitem dan geen vormgeving kreeg. Een groep ontwerpers in de jaren tachtig ging tegen dit credo in. Graficus Martin de Groot, verantwoordelijk voor de vooruitstrevende vormgeving van Het Jeugdjournaal, vond bijvoorbeeld dat een ontwerp functioneel en op tijd af moest zijn. Toen men in 1981 met Het Jeugdjournaal begon was streven het nieuws grafisch aan de doelgroep uit te leggen.
Eind jaren tachtig was de ontzuiling een feit, budgetten van omroepverenigingen gingen omlaag. De grafische afdeling van de NOS verzelfstandigde en werd de NOB. Toen omroepen opeens moesten betalen voor hun vormgeving beseften ze pas hoe duur die was. Veel werd uitbesteed. Dit was het einde van de leidende rol van de grafische afdeling van de NOS en de Nederlandse televisievormgeving. ‘Die is nu veel dienender,’ zegt Van Vilsteren. ‘Er wordt nu meer vanuit geld gedacht en minder vanuit kwaliteit. De producent is de baas, vroeger was dat de regisseur.’
De grote Gerard Reve Show (1974), decor Mia Schlosser.
Pioniers bij de VPRO In de jaren zeventig nam de VPRO als eerste omroep een eigen ontwerper in dienst voor de huisstijl. Jaap Drupsteen ontwierp het nieuwe VPRO logo dat met zijn zwierige, kitscherige krullen een enorm contrast vormt met de sobere neutrale stijl van daarvoor. Drupsteens ‘signalen’ (stationcalls), vol visuele grapjes en een dikke laag ironie, vervingen de omroepster. Drupsteen zocht met zijn videografische kunstwerkjes de grenzen van de techniek op en wordt door zijn collega’s nog steeds als de belangrijkste vormgever gezien. Willem van den Berg volgde Drupsteen eind jaren zeventig op en komt met een logo met scherpe vormen als reactie op de ronde jaren-zeventig-vormgeving. Van Vilsteren: ‘Van den Berg speelde heel erg met Nederlandse kenmerken. Hij haalde zijn inspiratie bijvoorbeeld uit Zeeuwse akkers. Of hij fotografeerde zeeboeien en zette daar het VPRO logo op.’
Jeugdige impuls In de jaren zestig vond een enorme vernieuwing plaats vanuit de popcultuur: de vormgeving werd beweeglijker, spectaculairder en speelde voor het eerst een inhoudelijke rol in het programma. Regisseurs, decorontwerpers en grafici werkten nauwer samen. De komst van Nederland 2 en de toename van het aantal uitzenduren, maakt dat er ruimte is voor een batterij aan jonge televisiemakers waaronder de jonge regisseur Bob Rooyens. Hij regisseerde het popprogramma Moef Ga-Ga dat vol zat met optische trucs en geluidseffecten, waarbij teksten over de optredende artiesten werden vertoond.
Kleurloos In het tijdperk van zwart-wit televisie werd in eerste instantie gewerkt met kleuren die het beste resultaat gaven op een zwart-wit beeldbuis. De medewerkers van de decorafdeling hadden echter geen zin meer in deze ‘modderige, smerige kleuren met weinig pigment’. Ze kwamen in opstand en hun eis om gewone kleuren te mogen gebruiken werd ingewilligd. Ontwerper Freek Biesiot experimenteerde veel met kleur en maakte een decor in allerlei kleuren die in zwart-wit dezelfde grijstinten opleveren. Het zogenaamde Biesiot-effect was geboren: decorontwerpers wisten nu welke kleuren ze niet naast elkaar mochten gebruiken omdat zwart-wit kijkers het contrast tussen deze kleuren niet konden zien.
Vorm van Vermaak ligt reeds in de winkels. Check ook de site over het boek waar interessante zaken aangeroerd worden die het boek niet haalden.
Op de site van MTV.com hebben ze een overzicht van Spidermans kostuums uit de films gepubliceerd. Deze week werd namelijk de eerste foto van Andrew Garfield in het bekende rood-blauwe spinnekostuum online gezet. Garfield speelt Peter Parker in de aankomende Spiderman reboot. Uiteraard wilde ik, Spidey-fan zijnde, die fotoserie wel even bekijken.
Tot mijn grote ergernis kreeg ik iedere keer bij het doorklikken naar een volgend plaatje onderstaande boodschap in beeld:
Ik heb dus om vijf plaatjes te kunnen zien, maar liefst vijf keer aan moeten geven dat ik toch vooral graag de Amerikaanse website van MTV wilde bekijken en niet het Hollandse aftreksel. Wat is dat toch voor irritante instelling dat men het internet in regio’s indeelt? Ik krijg om de haverklap de vraag of ik de Nederlandse versie van YouTube wil bezoeken – nee, dat wil ik niet! Ook werken veel video’s op buitenlandse sites niet. Probeer maar eens een programma terug te kijken op de site van de BBC als je ip-adres aangeeft dat je computer in Amsterdam staat.
Voor mij gaat deze praktijk direct in tegen het idee van internet dat alle informatie voor iedereen en overal toegankelijk moet zijn. De regionalisering van het web bestaat natuurlijk om commerciële belangen te waarborgen. Daarom kun je wel via een online shop strips kopen in Amerika of Engeland, maar kun je geen video’s bekijken die op een Engelse site staan.
In het tijdperk van CSI is het opportuun om terug te grijpen op de grootste fictionele detective aller tijden: Sherlock Holmes. Dit keer zien we de meesterspeurneus niet in Victoriaans Londen, met gasverlichte straten, maar in de Engelse hoofdstad anno nu. En dat is erg leuk.
Vorige week werd de eerste aflevering van de driedelige serie Sherlock uitgezonden. Tijdens Zomergasten met Jan Marijnissen, maar toch ging ik even kijken en bleef hangen in deze moderne versie van Holmes.
De bedenkers van de serie, Steven Moffat en Mark Gatiss, hebben het team van Holmes en Watson een overtuigende update gegeven. Watson beschrijft hun avonturen niet meer in het tijdschrift The Strand, maar gewoon op een blog. Holmes heeft zelf ook een website. Watson is nog steeds een gewonde legerdokter en heeft zijn verwondingen dit keer ook weer opgelopen in een oorlog in Afghanistan. (De geschiedenis herhaalt zichzelf.) Net als in de oorspronkelijke verhalen delen Watson en Holmes een huis, al is de huishoudster nu geüpgraded naar huisbaas.
SmartPhone
Holmes is jonger dan we gewend zijn en gebruikt nicotinepleisters om zijn brein sneller te laten werken. Leuk om te zien hoe moderne applicaties worden gebruikt door Holmes, we leven immers in het tijdperk van mobiele applicaties, al is deductie nog steeds zijn beste misdaadbestrijdingsmiddel. Zijn manier van redeneren wordt middels graphics, cijfers en een slimme montage van close-ups in beeld gebracht. De arrogante houding van Holmes is overigens niet veranderd. Maar omdat zijn beweringen kloppen en hij ook wel charmant genoemd mag worden, werkt die houding geen irritatie op.
Benedict Cumberbatch, die Holmes speelt, vertelt in dit interview iets over de update van het personage.
Ook staat de moderne Watson (Martin Freeman) zijn mannetje overigens.
Ik heb volgens mij nog nooit een origineel boek van Arthur Conan Doyle gelezen, al wel een paar luisterboeken tijdens Engels op de middelbare school gehoord. Ook ken ik Holmes natuurlijk van de vele films die er zijn en bezocht ik vorig jaar het Sherlock Holmes Museum.
Hoewel de Victoriaanse tijd natuurlijk prachtige taferelen biedt en tot de verbeelding spreekt, blijkt Holmes prima te passen in de moderne tijd. Holmes is een archetype. Een held die je kent zonder dat je boeken gelezen hoeft te hebben. Hetzelfde gaat op voor superhelden als Batman en Superman: je kent ze in grote lijnen wel. Daarom zijn dat soort personages te verplaatsen naar een andere tijdsetting, naar een moderne wereld, zonder dat ze in de basis worden aangetast. De kern van Holmes is nog steeds hetzelfde. De nieuwe tv-serie is daarom een prima manier om (hernieuwd) kennis te maken met dit beroemde personage.
Om mijn eigen vraag van een paar maanden geleden te beantwoorden: ik ben zeer in mijn nopjes met Peter Capaldi als de Doctor. Hij is lekker direct in zijn antwoorden en zoals goede dokters betaamt, brengt hij het slechte nieuws zonder er omheen te draaien. En Jenna Coleman is een fijne metgezel. Een pittige dame die ook nog eens voor de nodige eyecandy zorgt.
