Pagina van Franka met daarop de cell waarop de inktlijnen gedrukt staan. Foto: Michael Minneboo.
In het weekend van 19 t/m 21 april presenteert de FlitsAcademie een workshop striptekenen met niemand minder dan Martin Lodewijk en Henk Kuijpers.
Deze twee heren gaan al jaren mee in de Nederlandse stripwereld. Lodewijk is de geestelijk vader van helden als Agent 327, Storm en January Jones. Kuijpers is vooral bekend van heldin Franka. Als iemand je striptekenen moet kunnen leren, dan is het dit duo wel.
Het is een interactieve opleiding waarin deelnemers de gelegenheid wordt geboden om de makers het hemd van het lijf te vragen. Basiskennis wordt verondersteld aanwezig te zijn. De deelnemers ontvangen na afronding een certificaat van deelname.
Het kan dus geen kwaad om de avonturen van Agent 327 en Franka nog eens door te nemen voordat het weekend aanvangt. Leuk huiswerk dus.
Donderdag 21 maart signeert Chris Evenhuis zijn nieuwe album Notorious Circus in stripwinkel Beeldverhaal in Amsterdam.
Notorius Circus: 1926. Een klein stadje in het hart van Amerika. De jonge FBI-agent Eliot Ness onderzoekt samen met de sinistere sheriff Talgom de mysterieuze dood van een bankier en een clown. Beiden zijn gevonden in staat van ontbinding in zijn hypermoderne kantoor. Van de bergen van Colorado tot de moerassen van Louisiana zoekt het duo naar een mysterieus circus met een bewogen verleden. Maar ze zijn niet de enigen die de acrobaten en clowns van cirus Kerzulec willen vinden ….
De strip geschreven door Kid Toussaint en gecreeërd door Toussaint en Evenhuis, schijnt in Frankrijk al een succes te zijn en wordt in het Nederlands uitgegeven door Dark Dragon Books. Evenhuis tekent tevens Snooze voor het Franse Editions Clair de Lune en The Darkness: Resurrection voor Top Cow Productions.
Donderdag 21 maart signeert Evenhuis vanaf 17.00 uur een speciale editie van 100 exemplaren van Notorius Circus.
In de zestiende editie van het Holland Animation Film Festival staat storytelling centraal. Het festival biedt een eigenzinnige kijk op animatie en slaat een brug tussen animatie, strips en games. Ook wordt er afscheid genomen van animator Gerrit van Dijk. Festivaldirecteur Gerben Schermer licht het programma toe.
‘Soms word ik blij verrast door een film, zoals Recycled van Lei Lei en Thomas Sauvin. Lei Lei heeft op de vuilnisbelt van Beijing allerlei familiefoto’s en vakantiekiekjes bij elkaar gezocht. Daar heeft hij een prachtige film mee gemaakt. Ik waardeer Lei Lei als filmmaker dus het is altijd fijn om iets van hem te zien. Vooral als zijn nieuwe film weer anders is dan zijn voorgaande animaties,’ vertelt Gerben Schermer in het HAFF-kantoor in hartje Utrecht, waar de staf druk bezig is met de voorbereiding van de zestiende editie van het jaarlijkse animatiefestival.
Recycledis een mooi voorbeeld van de independent poëtische films die er op het HAFF te zien zijn, naast andere innovatieve shorts, experimentele films, opdrachtfilms en lange publieksfilms. Vijf dagen lang kunnen liefhebbers en professionals terecht voor een zeer uitgebreid filmprogramma, talkshows, presentaties, lezingen en masterclasses.
‘De belangrijkste accentwijziging ten opzichte van vorige edities is dat het programma dat we bieden voor een breed publiek interessant is. De featurefilms en competities, maar ook de programmering rond de thema’s storytelling en 3D laten mensen op een andere manier naar film kijken. Wie echter niet geïnteresseerd is in de achterliggende thema’s krijgt evengoed een mooi programma te zien. Je mag immers ook gewoon genieten van animatiefilms zonder verder na te denken over het medium,’ legt Schermer uit.
Storytelling
Toch, de vragen die het festival stelt over animatie en de verbanden die gelegd worden tussen verschillende media, maken het HAFF juist extra interessant voor de fijnproever. Dit jaar functioneert het begrip storytelling als rode draad door de verschillende programmaonderdelen. Schermer: ‘We willen de nadruk leggen op hoe je dingen kunt vertellen. Een boodschap hebben is één ding, maar hoe breng je die in een goedlopend verhaal? Dat laten we zien door films te vertonen maar ook door een levendige discussie te voeren. Door nieuwe technieken heb je tegenwoordig heel veel mogelijkheden om een verhaal te vertellen. De nadruk ligt echter vaak op spektakel. Toegepaste technieken moeten niet alleen een druk op de knop zijn, maar ook iets toevoegen. Er zijn bijvoorbeeld genoeg 3D films waarbij het driedimensionale aspect helemaal niets toevoegt.’
Strijdbare film
De vorig jaar overleden kunstenaar en animator Gerrit van Dijk stond in 1985 aan de wieg van het festival. Tot aan zijn dood maakte hij nog iedere dag een tekening voor zijn laatste film The Last Picture Show. In een programma rond de hoogtepunten uit zijn oeuvre en een minitentoonstelling, wordt de meesteranimator op het HAFF herdacht. Schermer: ‘De vroege films van Gerrit gaven commentaar op de maatschappij. Ze waren zeer politiek en geëngageerd, zoals Butterfly R.I.P. 1975 (1975) en de Jute-films (1979). Later werd zijn oeuvre wat meer naar binnen gekeerd en maakte hij films over thema’s als familie bijvoorbeeld. In de animaties van de laatste tijd mis ik het engagement een beetje. Ik mis in die zin een Gerrit van Dijk in de wereld. Toen Gerrits einde eraan zat te komen hebben we besloten om ieder jaar in zijn nagedachtenis een themaprogramma rondom strijdbare films te presenteren. Daaromheen gaan we ook lezingen organiseren.’
De strijdbare film kent een breed palet aan thematiek en uitingsvormen, van poëtische kunstwerken tot agressieve pamfletten. In het themaprogramma zijn films van nu en eerder te zien. In competitie zitten een aantal korte films uit Canada die aandacht vragen voor de Iraanse filmregisseur Jafar Panahi die door het regime gevangen wordt gehouden.
Strip en games
‘Games, strips en animatie zijn heel verschillende werelden. Toch proberen we die bij elkaar te brengen,’ vertelt Schermer. ‘Dit jaar wordt voor de vierde keer de KunstStripbeurs in samenwerking met het animatiefestival gehouden. Op zaterdag 23 maart bieden zo’n zeventig stripmakers en illustratoren hun prints, originelen, boeken, T-shirts en buttons aan in de gratis toegankelijke Nicolaïkerk. Die dag wordt ook de StripGrafiekPrijs uitgereikt.’
Gastprogrammeur René Windig, een van de stripmakers van de populaire strip Heinz, waarover een lange animatiefilm nu in ontwikkeling is, presenteert een speciaal programma van met name Felix the Cat-animaties uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Tijdens de voorstelling vertelt hij over zijn fascinaties voor deze filmpjes.
Verder draaien er films die gebaseerd of geïnspireerd zijn op strips, zoals Pinocchio van Enzo dÁlò, waar het tekenwerk van stripmaker Lorenzo Mattotti in gebruikt is. Tito on Ice gaat over de promotietour door voormalig Joegoslavië van de Zweedse striptekenaars Max Andersson en Lars Sjunnesson. Ze reizen in gezelschap van een pop die de mummie van Tito moet voorstellen.
Pinocchio.
Behalve strip komen ook games ruim aan bod. Er is onder meer aandacht voor gametrailers en cut scenes, de geanimeerde intermezzo’s in een game die te zien zijn als een bepaald doel bereikt is of het verhaal verder verteld wordt.
Grote Prijs
Het festival zet zich sinds jaar en dag in om animatiefilm onder de aandacht te brengen. Daarom zijn er verschillende competities en lanceert het HAFF dit jaar de Grote Prijs voor Nederlandse animatie. Een driekoppige vakjury zal deze uitreiken aan de beste Nederlandse animatiefilm. ‘Op dit moment gebeurt er steeds meer op het gebied van animatie. Lang speelde alleen de korte animatiefilm echt een rol in Nederland maar nu gebeurt er veel op het gebied van opdrachtfilms, commercials en televisieseries. Er is een nieuwe generatie filmmakers opgestaan. Het is goed om dat te benoemen en te laten zien door een prijs uit te reiken voor de beste Nederlandse animatiefilm.’
Dit weekend was de expositie Gummbah’s ‘O sur Fulp’ in de Wetering galerie voor het laatst te zien. Een tiental schilderijen uit de periode 2010-2012 van de absurdistische cartoonist hingen aan witte strakke muren, waaronder bovenstaande. Wie goed kijkt ziet dat Gummbah over een oud schilderij heeft heen geschilderd: een figuurtje van de vorige afbeelding schijnt nog door de witte sneeuw heen. Hierdoor lijkt het alsof de kruipende muis, of rat zo je wilt, een poging doet zijn hallucinatie aan te raken.
Alle schilderingen leken gemaakt te zijn met een haastige kwast. Op sommige plekken dekte de verf niet voldoende. Gummbah komt er echter mee weg, want het cartooneske beeld levert an sich al zo veel kijkplezier. Sterker nog: door zijn schijnbaar slordige schildertechniek lijkt hij een lange neus naar kunst met een grote K te trekken. ‘Doe niet zo moeilijk, zo kan het ook.’
Het merendeel van de schilderijen is overigens verkocht. Leuk voor Gummbah en leuk voor de galeriehouder, die doorgaans geen stripmakers exposeert.
Vier van de schilderijen zijn opgenomen in Brandnetels & verkeersborden, de vierde bundel zkv’s van A.L. Snijders.
Gummbah profileert zich al langer als kunstenaar. In 2010 was de cartoonist/stripmaker te gast bij DWDD om zijn zeer grappige boek Net niet verschenen boeken te promoten. Als je strips maakt en zelfs de redactie van De Wereld Draait Door kent je en acht je bovendien de moeite waard voor een gesprek met Matthijs van Nieuwkerk, dan heb je het gemaakt natuurlijk.
(Stoor je in het fragment vooral niet aan Yvon Jaspers, dat doe ik ook al jaren niet meer.)
In het kader van research waren Linda en ik vanmiddag in het Rembrandt Huis. Ik interview Typex maandag over zijn striproman ‘Rembrandt’, vandaar. Wat een leuk museum. Echt een aanrader. De audiotoer is heel informatief en je kunt tijdens het luisteren lekker rondlopen en je eigen focus bepalen. Ook werd er een demonstratie etsendrukken gegeven. En wat ook belangrijk is: het personeel had er lol in en was zeer vriendelijk. Dat heb ik ook wel eens anders meegemaakt. Bijvoorbeeld in de stripwinkel die we erna bezochten en waar we door het personeel weggekeken werden. Een van hen was het alfabet aan het boeren terwijl de ander aan het aftellen was tot hij kon gaan sluiten.
Maandag interview ik stripmaker/illustrator Typex over zijn aanstaande striproman over schilder Rembrandt van Rijn. Deze zal 4 april bij Oog & Blik/De Bezige Bij verschijnen.
Rembrandt. Illustratie: Typex
Op dit moment ben ik een digitale versie van dit boek aan het lezen. Inhoudelijk zal ik er nog niets over zeggen, alleen dat het op visueel vlak overdonderend mooi is geworden.
Het boekwerk maakt een hoop vragen bij me los, toch nodig ik graag de bezoekers van dit blog uit om ook een vraag in te sturen. Heb jij ook een vraag aan Typex? Stuur deze dan in via het contactformulier. Wellicht neem ik deze mee in het interview. En is er in het artikel dan geen plaats voor het antwoord, dan zal ik deze toch zeker op mijn blog publiceren.
Dit boekje, dat ik afgelopen zondag in de winkel van het Eye Instituut kocht, is een belangrijke inspiratiebron voor mijn nieuwe column voor Schokkend Nieuws. Het lezen van deze interessante monografie deed me beseffen hoeveel ik die diepte-analyses van films mis. Dat is een van de dingen die ik vroeger zo leuk vond aan mijn studie Filmwetenschap. Ik mis in onze maatschappij en media sowieso diepgang de laatste jaren en moet bijna kotsen van al die oppervlakkigheid. Diepgang mensen, daar heb ik behoefte aan.
Wat doe je als je levensgezel en creatieve partner definitief de deur achter zich dichttrekt en jou buiten laat staan? Het is een vraag waar Ype Driessen opeens voor stond toen zijn geliefde Willem hem na een relatie van ruim zes jaar verliet. Samen maakten ze de fotostrip Ype & Willem, dus hoe nu verder?
Driessen koos ervoor om de breuk het onderwerp van zijn nieuwe album te maken. En nu is UIT! dan ook werkelijk uitgekomen bij uitgeverij Strip2000. Aanstaande vrijdag signeert de fotostripmaker deze in boekhandel Vrolijk, aan de Paleisstraat 135 te Amsterdam. Zelf heb ik het album nog niet gelezen en k ben dus benieuwd hoe Driessen de relatiebreuk met humor zal verbeelden. Althans, Ype kennende zal er ondanks veel zelfbeklag ook wat te lachen vallen.
Een andere stripmaker die recent relatiebreuk als onderwerp had is Rob van Barneveld. In zijn typische Rood Gras-manier van vertellen gaat hij in op dit universele thema. De aandoenlijke strip is gepubliceerd in Zone 5300 #100.
Naar ik vermoed zullen er nog meer Rood Gras-strips over dit onderwerp komen. Het nieuwe album van Rob is echter van een heel andere aard: De schat van Salamigaat over Piraten en ligt nu in de winkel. Meer hierover op de site van uitgeverij Syndikaat.
De VPRO Gids is voor de strip- en animatieliefhebber altijd de moeite van het lezen waard geweest. Ik ken geen andere televisiegids die zo veel ruimte heeft voor het beeldverhaal. Tot mijn vreugde natuurlijk, want ik schrijf graag voor de Gids. Al een paar jaar besteden we aandacht aan het Holland Animation Film Festival. Tot dit jaar meestal door een kleine special in de gids op te nemen van twee artikelen: een interview met festivaldirecteur Gerben Schermer en een feature die focust op een bepaald thema uit het programma of een bijzondere film die er vertoond wordt.
Dit jaar pakken we echter uit met een heuse bijlage over het HAFF. In deze special staat onder meer een bijzonder interview met animator Gerrit van Dijk, afgenomen op de laatste dag van zijn leven. Een grappig interview met stripmaker René Windig over zijn programma rond Felix the Cat animaties en een boeiend interview met Lorenzo Mattotti die de grafische vormgeving verzorgde van Pinokkio van animatiefilmer Enzo d’Alò.
Zelf schreef ik voor de bijlage een interview met Gerben Schermer waarin we de belangrijke elementen van deze festivaleditie doornemen en pende ik een overzicht van alle featurefilms die op het HAFF te zien zijn. Een fijne klus, want zo kon ik al heel wat van de films tot me nemen.
Al met al een boeiende bijlage voor de strip- en animatieliefhebber zou ik zeggen. De bijlage zit bij VPRO Gids #11 en is ook vrij verkrijgbaar op het festival.
Laatst had ik een gezellig onderonsje met Klaas Knol van Lambiek over deze bijzondere uitgave. The Artist’s Editions hebben telkens een ander formaat, namelijk de grootte waarop het oorspronkelijke werk getekend is. De MAD Artist Editionis daarom behoorlijk groot.
