Zijn fanfilms een springplank naar het échte werk?
Aan de trend van superheldenfilms lijkt voorlopig nog geen einde te komen. Zelfs de flauwe eerste aflevering van The Fantastic Four heeft dit jaar een sequel gekregen. Sommige fans denken echter dat ze het beter kunnen dan de filmmakers in Hollywood en maken hun eigen fanfilm. Een kritische blik op een paar selfmade Batman-flicks. Sommige fanflicks zijn bedoelt als parodie of gemaakt door een fan die zijn ei kwijt wil. Andere producties zijn bedoelt om de filmmaker op de kaart te zetten. Maar of het pad van de fanboy de juiste is, valt te betwijfelen.
Het team van Bat in the sun productions – een samenwerkingsverband tussen Aaron Schoenke en Sean Schoenke – maakte enkele fanfilms over Batman om het vak te leren en om naam te maken in de filmwereld. Aan de films is de liefde van de makers voor het stripmateriaal duidelijk af te lezen, daar ze met zorg zijn gemaakt en zo dicht mogelijk bij de geest van de bron blijven.
In een van de eerste films van Bat in the Sun, Batman: Dark Justice (2003), wordt Barbara, de dochter van inspecteur Gordon, ontvoerd. Batman komt uiteraard in actie om haar te bevrijden. De plot van deze negen minuten durende film is niet erg opmerkelijk. (Simpele vragen als waarom Barbara wordt ontvoerd of hoe Bats en Gordon weten waar de schurken uithangen, worden niet beantwoord.) De verbeelding van het verhaaltje is overtuigend. Batman wordt neergezet als een goed geoliede vechtmachine, wat mede te danken is aan een combinatie van goede geluidseffecten en een snelle montage. De scène is vanuit de hand geschoten om opwinding te genereren. Ook het stuntwerk is in orde.
Joker
Een meer recente productie, Patient J (2005), bevat al meer verhaal dan zijn voorganger. Hierin wordt de Joker (Paul Monar) ontboden in de kelder van Arkham Asylum, waar een psycholoog (Kurt Carley) hem wil ondervragen voor zijn boek. De scène doet in eerste instantie denken aan de graphic novel The Killing Joke van Alan Moore en Brian Bolland. In de strip is het echter Batman die tegenover de Joker zit – de twee aardsvijanden worden slechts gescheiden door een wankel tafeltje.
De scriptschrijvers van Patient J hebben zich duidelijk door The Killing Joke laten inspireren: ze ontlenen de oorsprong van de Joker aan deze klassieke strip. De Joker is een mislukte stand-upcomedian die als de Red Hood zijn moment van roem hoopt te verkrijgen. Ook zien we elementen terug van A Death in the Family – in een van de flashbackscènes wordt Robin door de Joker doodgeslagen met een koevoet.
Showbusiness
De film exploreert de relatie tussen Batman en de Joker. De Joker ziet de wereld als zijn podium; het leven is een theaterstuk waarin hij en Batman de hoofdrollen spelen. De Joker maakt het leven van de Nachtridder zo lastig mogelijk om hem zo tot een topprestatie te dwingen. ‘Als ik een grote steen in de vijver gooi – zeg maar de dood van Robin – dan krijg ik het beste optreden van hem’, vertrouwt de witgrijnzende maniak de psycholoog toe. Paul Monar, gespecialiseerd in speciale make-upeffecten, zet een verdienstelijke Joker neer: het uiterlijk van de Joker is getrouw aan het stripfiguur en ook zijn hoge stem lijkt veel op Mark Hamills uitvoering van de Joker in Batman: The animated series. Toch gaat er geen psychologische dreiging uit van deze Joker: hij is niet veel meer dan een onschuldige grappenmaker. Pas wanneer hij korte metten maakt met de psycholoog en slachtoffer en dader allebei in een hysterische lachbui uitbarsten, sluimert er door de make-up een vleugje van de maniak die de Joker hoort te zijn.
(Een vergelijking met Jack Nicholson zou niet eerlijk zijn aangezien Nicholson als veteraan veel meer gewicht in de schaal legt. In dat opzicht is het erg interessant hoe de interpretatie van Heath Ledger in de komende Batman-film zich verhoudt tot Nicholsons prestatie.)
In een interview met de site Fanboy Theatre vertelde Aaron Schoenke dat Patient J de laatste fanfilm was die hij zal maken. Hij heeft genoeg eigen ideeën en krijgt naar eigen zeggen veel werk aangeboden:
‘This is it. I really can’t see myself doing another fan film. I have a lot of job offers coming in, plus I have a lot of interesting original ideas and characters I want to explore. With a bigger budget I can see myself getting closer to making this happen. I will say though that doing fan films was a good place to get started and learn filmmaking. Also it allowed me to get some exposure that I might not have got otherwise.’
Wraaklustig slachtoffer
Ik betwijfel of de deur van Donald Flaherty, schrijver en regisseur van The Death Of Batman, net zo platgelopen zal worden. In Flaherty’s zelfgemaakte batflick wordt Batman uitgeschakeld doordat een kruimeldief hem in het kruis schokt met een taser gun. Dertig dagen lang wordt Bats gemarteld en krijgt hij heroïne ingespoten, totdat de kruimeldief (Trip Hope) eindelijk bekent waarom hij de Vleerman zo haat. Door een actie van Batman is de dief ooit ten onrechte in de gevangenis terechtgekomen. Daar raakte hij niet alleen verslaafd aan de drugs, maar fungeerde hij ook als het seksspeeltje van menig celgenoot. Als de kruimeldief uiteindelijk zelfmoord pleegt, besluit de inmiddels verslaafde Batman hetzelfde te doen.
The Death of Batman (gemaakt voor 6.000 dollar) is inderdaad net zo kreupel als dat de synopsis van deze film doet vermoeden. Flaherty heeft geprobeerd Batman te psychologiseren. Hij snijdt een interessant thema aan: het onschuldige slachtoffer dat valt in de strijd tegen het kwaad. Zoals de Joker in Batman (Burton, 1989) immers zei: ‘Je kunt geen omelet maken zonder wat eieren te breken.’
Pretentieuze mislukking
The Death of Batman bezwijkt onder de pretenties van de makers. Flaherty vertilt zich behoorlijk aan zijn karakterschets van de Dark Knight – dat Bruce Wayne zich schuldig voelt omdat hij de verkeerde achter de tralies heeft gezet is een realistische aanname, maar niemand zal het geloofwaardig achten dat Batman zelfmoord zou plegen. Ook het feit dat hij wordt uitgeschakeld door een stroomschok van een taser gun is niet geloofwaardig: de man draagt immers een rubberen pak. Het verhaal doet denken aan de plot van de comic The Cult van Jim Starlin en Bernie Wrightson. Batman wordt daarin gevangen genomen, gedrogeerd en gebrainwasht door een sekteleider. Uiteindelijk breekt de wil van Batman niet en weet hij alles samen met Robin de organisatie op te rollen.
Het duidelijk dat Christopher Stapleton als Batman de mimiek van Michael Keaton probeert te benaderen, maar de dialogen van Flaherty zijn van zulk clichématig actiefilmniveau, dat Sylvester Stallone net zo goed in het Batman-pak had kunnen zitten. ‘When I get free, you’d better pray to God that I only throw you in jail…’ blaat de Batman-met-het-korte-lontje tegen zijn martelaar. Kortom: deze draak kun je overslaan.
Trailer
Grayson (gemaakt voor 18.000 dollar) is daarentegen wel weer de moeite van het kijken waard. Dit is een vijf minuten durende trailer van een film die nooit is opgenomen (maar waar wél een script van is). Batman is vermoord en het is aan Dick Grayson (gespeeld door de regisseur van de film, John Fiorella) om de daders op te sporen. Uiteindelijk moet hij het opnemen tegen corruptie in de hoogste regionen van het politiecorps van Gotham City. De trailer geeft een goede indruk van het verhaal. Toegegeven: de plot is behoorlijk standaard, maar de uitvoering van de mise-en-scène en de montage is indrukwekkend. Deze trailer doet niet onder voor die van een professionele Hollywood-flick en is overtuigend genoeg om de film te gaan zien.
The path to glory?
De kans dat zoiets als Grayson tot een echte film wordt gemaakt door bijvoorbeeld Warner Bros. (eigenaar van DC Comics en dus van Batman en gerelateerde personages) is minuscuul. Dit onderkent regisseur John Fiorella zelf ook:
‘The ultimate goal was to make a film that I was proud of and wanted to share with other people. As a filmmaker that’s what I do. Of course, it stands as a great demo piece to showcase my passion for filmmaking. I realize the odds are a billion-to-one of the actual film getting made, but I’m not afraid of those odds.’ (Bron: http://entertainment.howstuffworks.com/grayson.htm). Fiorella is inmiddels bezig met geld inzamelen voor zijn eerste lange speelfilm Ditch.
Een opvallende overeenkomst tussen Grayson en Patient J – de twee films van deze selectie die het beste uit de verf komen – is dat de rol van Batman tot het minimum is beperkt. Kennelijk is het voor de makers minder risicovol om met de bijfiguren van het Batman-universum aan de slag te gaan, dan met de Dark Knight zelf. De rol van Bats is er in deze films vooral een van mooie poses aannemen en rake klappen uitdelen.
Wanneer Batman wel meer te doen krijgt dan optreden in een obligate actiescène, zoals in The Death of Batman, is het risico dat de maker zich vertilt aan zijn onderwerp erg groot. Zelfs een veteraan als regisseur Joel Schumacher raakte het spoor bijster bij zijn tweede Batman-verfilming.
Rechtenkwestie
Je kunsten vertonen door een film te maken over een bekend personage lijkt op zich slim, want je trekt daar ongetwijfeld aandacht mee. Ook is het makkelijker met het geesteskind van een ander aan de slag te gaan dan zelf met originele ideeën op de proppen komen. Maar veel tijd en geld steken in een film over een stripfiguur waar je zelf de rechten niet van bezit, beperkt je mogelijkheden aanzienlijk. Je kunt met die film niet veel meer doen dan deze op YouTube zetten – commerciële exploitatie is immers uitgesloten.
Wie dus grote ambities heeft in de filmwereld, doet er beter aan het pad te bewandelen dat andere independent filmmakers hebben afgelegd. Robert Rodrigues, Kevin Smith: ze maakten een film met een zelfbedacht verhaal en eigen personages. Daar kom je uiteindelijk toch verder mee in de filmwereld.
Lees ook (of niet): Striptaal in The Green Goblin’s Last Stand.
Films:
Patient J op Google Video
Batman: Dark Justice op YouTube
The Death of Batman is hier te zien en Grayson hieronder.
