Categorieën
Film Strips

Docu: De vier winters van Theo van den Boogaard

De documentaire De vier winters van Theo van den Boogaard is woensdag 1 juni te zien in De Filmschuur in Haarlem. Donderdag 2 juni 2016 wordt deze in het kader van Het uur van de Wolf uitgezonden om 22.55 uur op NPO 2.

De speciale voorstelling in De Filmschuur is in het kader van de Stripdagen Haarlem. Zoals je weet gaan die volgende week beginnen. (Yay!). Na afloop van de voorvertoning zullen Theo van den Boogaard en regisseur Nathalie Crum geïntreviewd worden door ondergetekende. Het publiek krijgt ook gelegenheid vragen te stellen, dus kom vooral kijken om je tekenheld te ontmoeten en vragen te stellen.

De vier winters van Theo van den Boogaard van regisseur Nathalie Crum gaat over de verwezelijking van Van den Boogaards jongensdroom: het illustreren en zingen van de eigen geschreven songtekst ‘Four winters in a row’. Het lied dat Theo schreef toen hij zevenentwintig jaar oud was, over een man in zijn eindeloze zoektocht naar geluk, blijkt nog steeds actueel.

theo van den boogaard docuSjef van Oekel
Theo van den Boogaard is vooral bekend van de Sjef van Oekel-strips, die hij samen met Wim T. Schippers maakte. Een reeks met groot nationaal en zelfs internationaal succes waarin Theo zich bewijst als een meester van de Klare Lijn, de door Hergé bedachte tekenstijl waarin de kunst van het vereenvoudigen voorop staat.

Ans en Hans krijgen de kans
Met zijn taboedoorbrekende serie Ans en Hans krijgen de kans stond Theo aan de wieg van de seksuele revolutie. Onderwerpen als vrije seks, popmuziek, drugsgebruik en homoseksualiteit heeft hij jarenlang op humoristische wijze en in veel verschillende stijlen getekend. Door zenuwpijn in zijn hand gaat het tekenen van de klare lijn echter steeds moeizamer en moet Theo zich bezinnen op zijn creatieve toekomst. Hoewel hij het tekenen met de kroontjespen niet kan laten – ‘Het is gewoon te leuk!’ – gebruikt hij steeds vaker ook lossere stijlen, zoals in Bob Dylan Illustrated. De nummers van Dylan die hij daarin van tekeningen voorzag, nam hij ook op, want eigenlijk zou hij net zo lief zanger zijn. En nu zingt hij voor het eerst zijn eigen tekst. Zal dit dan wellicht zijn creatieve toekomst worden of dient de volgende winter zich aan in het huis aan de Amsterdamse gracht?

Toen ik hem in 2010 interviewde voor de VPRO Gids over de heruitgaven van de Van Oekel-strips waren er voorzichtige plannen om de reeks voort te zetten. Hoe zou het daarmee gesteld zijn? Het is een van de vragen die ik hem aanstaande woensdag wil gaan stellen. Kom je ook?

De vier winters van Theo van den Boogaard werd geproduceerd door Bureau Voorlichting.

Waar:
De Filmschuur

Wanneer:
woensdag 1 juni

Aanvangstijd:
19.15u

Adres:
Lange Begijnestraat 9

Kaarten:
€5

Kaartverkoop:
via De Filmschuur

Categorieën
Boeken Film

30 jaar Schatjes!

De komische film Schatjes! laat zien hoe erg de spanningen in een familie kunnen oplopen. Na het herzien van de film ben ik maar wat blij dat ik geen koters heb.

schatjes_coverWoensdagavond 5 november werd eenmalig Ruud van Hemerts debuutfilm Schatjes! vertoond in het Ketelhuis in aanwezigheid van enkele familie- en crewleden. Ook werd Van Hemerts autobiografie De Bruut verkocht.

Het is dertig jaar geleden dat Schatjes! uitkwam. De film gaat over een gezin waarin de ruzie tussen de ouders en hun kinderen groteske vormen aanneemt. De film werd met meer dan 1.5 miljoen bezoekers een enorm succes in de bioscoop. Ook het vervolg Mama is boos! (1986) werd een hit. Vorig jaar raakte Schatjes! nog in opspraak omdat de erotische scènes met de toen veertienjarige Akkemay Elderenbos door strafrechtadvocaat Gerard Spong als kinderporno werden bestempeld. Kun je nagaan hoe erg Nederland in dertig jaar is vertrut, want ‘de porno’ behelst voornamelijk een paar blote borsten en wat zoenwerk.

schatjes

Wat dat betreft voldoet Schatjes! prima aan wat we bij een oudere Nederlandse film zouden verwachten: functioneel naakt en soms onverstaanbare dialogen die niet altijd syncrhoon zijn nagedubt. Toch vind ik Schatjes! een zeer vermakelijke film waarin het geweld groteske vormen aanneemt. Het spel van acteurs Peter Faber en Geert de Jong is goed. De acteerprestaties van de kinderen (waaronder Frank Schaafsma en Akkemay) vind ik minder overtuigend. Ze kennen hun tekst, maar in hun ogen gebeurt weinig.

Erik Koningsberger, die de geile tennisleraar Dennis speelt, was ook aanwezig tijdens de vertoning. Doense stelde hem nog enkele vragen voor de film begon en Koningsberger bevestigde dat Van Hemert een lastige regisseur was om mee samen te werken. ‘Er waren momenten dat ik hem een flinke knal voor zijn kop wilde geven, en volgens mij had iedereen dat wel op een bepaald moment.’ Later hoorde ik regie-assistente Joyce van Rijn zeggen dat het geen pretje was om met Van Hemert te werken. ‘Daar heb ik wel wat aan overgehouden.’

debruutIn de autobiografie De Bruut rekent Ruud van Hemert (1938-2012) genadeloos af met de Nederlandse filmwereld. Niemand blijft gespaard, maar zoals we van Van Hemert konden verwachten gaat dat gepaard met een flinke dosis zelfspot en relativerende humor. De Bruut werd eind 2011, kort voor Van Hemerts dood, in eigen beheer uitgegeven, maar door gebrek aan marketing en publiciteit bleef dit volkomen onopgemerkt. Na zijn overlijden wist Stichting Filmuitgaven de hand te leggen op een pallet met 800 exemplaren. De boeken zouden vernietigd worden, gelukkig greep Jan Doense in en kocht met Stichting Filmuitgaven de voorraad op. (Het boek is nu ook weer via Bol.com te bestellen.)

Doense deed woensdagavond ook de presentatie. Vooraf vertelde de sympathieke Mr. Horror mij dat hij een groot fan is van Ruud van Hemert en hem als de beste Nederlandse filmregisseur beschouwt. Doense vertelde ook dat hij voordat hij filmregisseur was, carrière maakte bij de VPRO en Vara als televisieregisseur van De Fred Haché Show en Barend is weer bezig!. Van Hemert werkte dus nauw samen met Wim T. Schippers die helaas niet aanwezig kon zijn op de vertoning bij Schatjes! omdat hij die avond ‘nog een toneelstuk moest afschrijven.’

Haghefilm Digitaal had trouwens voor een kraakheldere nieuwe kopie van de film gezorgd. Eigenlijk zou deze nog een tijdje in de bioscoop moeten draaien, want ook nu is Schatjes! nog heel genietbaar.

Categorieën
Strips

Van den Boogaard signeert in Stadsarchief

Mocht je ondertussen de expositie Het Amsterdam van Theo van den Boogaard nog moeten bezichtigen, dan zou ik dat op zondag 17 juli doen. De stripmaker signeert dan in de Stadsboekwinkel in het Stadsarchief tussen 15 en 17 uur.

Dit natuurlijk ter gelegenheid van de tentoonstelling en het gelijknamige boek dat recent is verschenen bij uitgeverij De Bezige Bij | Oog en Blik.

Wat de tentoonstelling voor mij bijzonder maakt is dat je veel geïnkte pagina’s van de Van Oekelstrips van dichtbij kunt bekijken. Het geeft je dus een kans om het gedetailleerde tekenwerk eens goed te bestuderen. Dat kan nog tot en met 14 augustus.

Het gelijknamige boekje is mooi uitgegeven en voor de liefhebber van de strakke lijnen van Van den Boogaard zeker het lezen waard. Het boek biedt een rondgang door de hoofdstad aan de hand van prenten en strips van de rastekenaar. Amsterdam is een veelgebruikt decor in de Sjef-strips, maar Van den Boogaard tekende ook hele prentreeksen in opdracht. Zo maakte hij in de jaren negentig een strip/prentenreeks om de plannen voor het ondergrondse busstation bij Amsterdam CS te visualiseren. Van den Boogaard stopte die vol met grappen en verwijzen naar het werk van collega’s als Marten Toonder, Hans Kresse en Joost Swarte.

Het boekje is overigens tweetalig. Logisch, want zo’n uitgave is ook interessant voor toeristen en andere geïnteresseerden in de stad. Bovendien is Van Oekel ook in het buitenland verschenen. Toch is het jammer dat de Van Oekel strips die erin zijn opgenomen ook Engelstalig zijn. Als ik mag kiezen, geef ik natuurlijk de voorkeur voor teksten van Wim T. Schippers in hun puurste vorm: in het Nederlands dus. Reeds!

Categorieën
Strips

Van Straaten, Van den Boogaard, Windig en anderen signeren in Selexyz Scheltema

Aanstaande zondag 19 december zijn er enkele kopstukken uit de Nederlandse stripwereld te bewonderen bij Selexyz Scheltema in Amsterdam.

Vanaf 15 uur signeren daar: Peter van Straaten, Theo van den Boogaard & Wim T. Schippers (van o.a. Sjef van Oekel), Peter de Wit (van o.a. Sigmund en S!ngle), Rene Windig (van Heinz), Michiel van de Pol (Cartoon Diarree en Terug naar Johan) en Sam Peeters (Lamelos en In de schaduw van mijn lul) signeren hun stripboeken komende zondag bij Selexyz Scheltema in Amsterdam.

Wat mij betreft een goede reden om het winterweer te trotseren en een bezoekje te brengen aan de boekwinkel op het Koningsplein.

Categorieën
Minneboo leest Strips

Van Oekel slaat weer toe: Een interview met Theo van den Boogaard

Sjef van Oekel keert terug in de stripwereld. Niet alleen worden de zeven Van Oekel-albums opnieuw uitgebracht, maar ook zullen beide makers, Theo van den Boogaard en Wim T. Schippers, hun samenwerking hervatten.

Eind augustus verschijnt Ik word niet goed gepland, een bundeling van de eerste drie stripalbums met bonusmateriaal over het opgewonden standje in smoking dat van ontregelen zijn beroep heeft gemaakt. Volgend jaar staat een bundel met de resterende vier albums gepland. Op 5 juni verscheen Van den Boogaards Streken van een serial tekenaar: een diverse bloemlezing van nieuw materiaal en ongepubliceerd werk.

Van den Boogaard ontvangt in zijn atelier aan de Herengracht in Amsterdam. De muren hangen vol met zijn werk, van gedetailleerde tekeningen van stations die hij in opdracht van de NS maakte, tot originele pagina’s uit de Van Oekel-strips. De atelierruimte is als een portfolio waar je doorheen kunt lopen. ‘Zo is het ook bedoeld’, laat de tekenaar weten.

Telefoon!
Van den Boogaard lardeert zijn antwoorden enthousiast met autobiografische anekdotes en scènes uit de Van Oekel-strips: ‘Wim en ik zaten eens in Keyzer toen er een ober naar ons toekwam met een telefoon in zijn hand: “Meneer Schippers, telefoon.” “Ja, dat is een telefoon,” speelde Wim quasi gestoord. “En dit is een tafel en dat is een lamp.” Ik lag dubbel en riep: “Daar maak ik een Sjef-grap van. Alleen heeft de mop zijn climax aan het begin. Thuis verzon ik de oplossing: Sjef zegt tegen die ober: “Leg onmiddellijk de hoorn op de haak. Er kan namelijk ieder moment voor me gebeld worden, ziet u.” Dat was een van de meest volmaakte samenwerkingen tussen ons,’ vertelt de stripmaker met zichtbaar plezier.

Schippers en Van den Boogaard brainstormden vaak samen over een Van Oekel-verhaal. ‘In het begin zat ik geduldig af te wachten wat er kwam. Later opperde ik zelf ook dingen, al zat ik er wel eens naast, want Wim houdt er een specifieke gedachtegang op na.’ In principe schreef Schippers een toneelmatig script dat bestond uit korte beschrijvingen en dialogen. Van den Boogaard vulde dat scenario visueel in. Zo tekende hij in het verhaal waarin Sjef wordt aangesproken door een godsdienstwaanzinnige allerlei bijbelse verwijzingen. ‘Ik begon in de onderwereld, de metro dus, en dan komt Van Oekel bovengronds, in het licht. Ik kleedde dat dan verder helemaal aan met verwijzing naar de Ark van Noach, water in wijn veranderen, et cetera. Zo liet ik de decors er een heel verhaal omheen vertellen, al tastte ik het hoofdverhaal van Wim niet aan. Zijn teksten zijn namelijk heel uitgewogen.’

Tegenslag
Het idee om de oude Van Oekel-albums weer op de Nederlandse stripmarkt uit te brengen is gekomen door Franse en Spaanse heruitgaven vorig jaar. ‘Ik heb De Vliegende Hollander benaderd. We wachten al jaren op antwoord van de Bezige Bij, maar die vond het opnieuw uitgeven te riskant.’ Volgend jaar staat een bundel met de resterende vier albums gepland.

Aan de albums over Sjef kwam in 1994 een einde, midden in een reisverhaal: ‘Er gingen toen allemaal dingen tegen zitten. Veel mensen denken dat we vanwege het proces met Dolf Brouwers zijn gestopt, maar dat is niet zo.’ Brouwers, die Van Oekel op televisie gestalte gaf en wiens evenbeeld in de strips gebruikt wordt, klaagde de stripmakers aan vanwege vermeende royalty’s en omdat hij niet meer in obscene scènes afgebeeld wilde worden. De kwestie is toen geschikt zegt Van den Boogaard: ‘We kunnen op wat voor manier ook doorgaan met die strip.’ Toch kwam de klad erin. De Franse uitgeverij wilde meer seks terwijl de stripmakers het op dat moment leuker vonden om Van Oekel in restaurants te laten zitten en hotelmoppen te maken. Een animatiefilm ging niet door.

Assistentie
Ook sloegen assistenten van Van den Boogaard hun eigen vleugels uit en liet een volgende assistent op zich wachten. Van den Boogaard staat bekend om zijn gedetailleerde tekeningen van herkenbare straattaferelen in klare lijn-stijl. De achtergronden laat hij door assistenten tekenen op basis van een schetsopzet, waar hij zelf dan weer de personages in tekent. ‘Het is anders teveel werk voor één man, tenminste, zoals ik het wil maken.’

Van Oekel komt het beste tot zijn recht in een realistisch decor, vindt de tekenaar: ‘Die geniale grappen van Wim worden sterker als ze zich in een reële wereld afspelen. Dan krijg je het gevoel dat het jezelf ook kan overkomen.’ Maakt de realistische tekenstijl de oude verhalen nu niet visueel gedateerd? Van den Boogaard: ‘Ik heb altijd precies de mode gevolgd. Ik was er trots op dat ik als eerste die witte sokjes met de hoogwaterbroeken en die veelkleurige jasjes uit de jaren tachtig had getekend. Dat werkt nu misschien tegen me. Aan de andere kant kijken mensen nog steeds naar Laurel & Hardy-films. Ik geef dus gewoon een tijdsbeeld.’

Schippers en Van den Boogaard wilden al jaren weer een nieuw Van Oekel-album maken. ‘Wim zou het liefste het lange verhaal waar we toen mee bezig waren voortzetten maar ik wil liever met iets anders beginnen. Dat moeten we nog even overleggen.’ De stripmaker heeft een assistent op het oog waarmee de plannen gerealiseerd zouden kunnen worden.

Streken
Streken van een serial tekenaar, de onlangs verschenen nieuwe solobundel van de stripmaker, is een diverse bloemlezing van nieuw materiaal en werk dat niet eerder werd gepubliceerd. Nieuwe cartoons met Witje, het meisje dat steevast naakt rondloopt zonder dat iemand dit opmerkt, staan er ook in. Van den Boogaard tekende de strip Witje vanaf 1967 voor Hitweek. ‘Met Witje kan ik veel kanten op. Ik kan allerlei flauwekul ideeën, actueel of niet, aan haar ophangen.’ In de bundel zitten ook pastiches op de Rijdende rechter. ‘Die wilde ik tekenen in de stijl van Hein de Kort, maar dat bleek toch te moeilijk. Ik ging weer te veel preciseren,’ zegt de stripmaker.

Van den Boogaard heeft zijn werklust weer hervonden: ‘Mijn vriend overleed in 2000 en bovendien was ik maanden bezig met ingewikkelde posters voor het bedrijfsleven.’ Van den Boogaard raakte in een depressie, maar heeft zich er uiteindelijk uit getekend: ‘Meestal teken ik uit herinnering of foto’s, maar toen ben ik de molen gaan tekenen waar een vriendin van mij woont en die door Mondriaan tig keer is geschilderd. Daardoor ervoer ik een contemplatieve rust. Ik moet tekenen om een beetje rechtop in het leven te blijven. Zien dat er iets uit mijn poten komt. Als ik goed heb zitten tekenen ga ik met een ontzettend goed humeur de deur uit.’

Dit artikel stond in VPRO Gids #31.

Categorieën
Strips

Van Oekel keert terug

Sjef van Oekel, het opgewonden standje in smoking, keert binnenkort terug in de Nederlandse stripwereld. Eind mei verschijnt er een eerste bundeling van Van Oekel strips door Wim T. Schippers en Theo van den Boogaard. Volgend jaar verschijnt er een tweede bundel. Ook zijn er plannen voor een compleet nieuw album.

Schippers en Van den Boogaard maakten in totaal zeven albums rondom het typetje dat Dolf Brouwers op televisie gestalte gaf. Deze zijn onder andere in Frankrijk, Duitsland, Denemarken en Spanje verschenen. De bundel verschijnt in mei bij uitgeverij de Vliegende Hollander en zal Ik word niet goed gaan heten. Deze omnibus bevat de eerste drie albums en bonusmateriaal dat onder andere verschenen is in de Holland Herald, het inflight magazine van de KLM, maar ook obscuur materiaal dat nog maar door weinig ogen gezien is. Volgend jaar verschijnt de tweede bundel met bonusmateriaal.

Tegelijkertijd verschijnt ook Serial Tekenaar, een cartoonboek van Van den Boogaard met nieuw materiaal. Ook zijn er plannen voor een nieuw Sjef van Oekel-album dat Van den Boogaard weer samen met Schippers zal maken.  Als de productie volgens plan verloopt wordt dat album ergens volgend jaar verwacht.