Categorieën
Mike's notities

Genderneutraal

De toiletten in de Stadsschouwburg Amsterdam zijn tegenwoordig genderneutraal.

Handig voor als je eens een dag hebt waarop je niet meer precies weet wat je eigenlijk bent.

Nou ja, even zonder gekheid. Dit is een prima ontwikkeling. We zitten in een tijd waarin het verschil tussen de seksen hopelijk steeds minder uitmaakt en waar we steeds meer beginnen te beseffen dat er meer is dan alleen mannen en vrouwen.

Er zijn een paar concepten waar ik in mijn leven nooit moeite mee heb gehad. Dat zijn onder andere de onvoorwaardelijke gelijkheid tussen mannen en vrouwen, homoseksualiteit, biseksualiteit en transgender.

Dat laatste komt wellicht omdat een van mijn familieleden ooit een geslachtsverandering heeft ondergaan en dat ik hier dus al vroeg mee in aanraking kwam. Zoals zij het ooit aan mij uitlegde: ‘Ik heb me altijd vrouw gevoeld, dus voor mij was het heel normaal om die operatie te ondergaan.’ Wat mij betreft is daar alle mysterie mee opgelost.

Een genderneutrale maatschappij klinkt redelijk utopisch en zou een hoop problemen waar we nu mee zitten kunnen oplossen. Genderneutrale toiletten zijn dus mijns inziens een stap in de goede richting. Maar daarmee zijn we er nog lang niet.

Er is ook in Nederland vaak nog geweld tegen mensen die anders lijken. Denk aan geweld tegen homo’s, vooral gepleegd door mannen uit een machocultuur. Wat mij betreft moet dit een prioriteit zijn bij de politie en overheid en niet alleen tijdens de Gay Pride.

Geweld tegen mensen die behoren tot de LGBT-gemeenschap moet hoog gestraft worden. En de plegers moeten verplicht op een soort cursus waarin ze normen en waarden wordt bijgebracht. Als we meer begrip hebben voor elkaar en weten wat mensen beweegt, is het makkelijker om samen te leven. Dat betekent dat sommige religieuze organisaties die beweren dat het allemaal niet normaal is omdat dit in hun heilige boek staat, ook opgevoed moeten worden.

Een vriendin van me wees me erop dat ze genderneutrale toiletten niet zo’n fijn idee vindt: ‘Ik vind het helemaal niet erg om het toilet te delen met mannen die nu vrouw zijn of mannen die zich meer vrouw voelen dan man maar ik merk dat ik het van “mannen mannen” wel vervelend vind…’ Daar kan ik me wel iets bij voorstellen, vooral als er alleen maar genderneutrale wc’s zijn en niet ook toiletten voor mannen en vrouwen ernaast bestaan, zoals in de Stadsschouwburg het geval is.

Zoals gezegd zijn die toiletten een eerste stap en moeten machokereltjes dus ook worden bijgebracht dat ze zich in het openbaar netjes horen te gedragen.

Hoe we dat gaan regelen, weet ik niet zo snel. Maar dat we het hier met z’n allen over moeten gaan hebben, is zeker. Iedereen moet immers veilig over straat en naar het toilet kunnen.

Update 28 maart: Jitse wees mij op dit artikel op Vice.nl, waarin transgenders aan het woord komen over genderneutrale toiletten.

Categorieën
Minneboo leest Strips

Minneboo leest: Het omgekeerde land

Dit vind ik de beste grap uit de nieuwste Suske en Wiske:

suske-wiske-omgekeerde-land
Het omgekeerde land is wederom een zeer vermakelijk verhaal van Peter Van Gucht en heerlijk op papier gezet door Luc Morjaeu.

De flaptekst:
Wiske is erg jaloers als Suske er een nieuw speelkameraadje opna houdt. Om stoom af te blazen maakt ze een lange wandeling in het bos en daar ontmoet ze een bijzondere vleermuis. Deze stelt haar voor om zelf ook een nieuw vriendje te maken en neemt haar mee naar sprookjesland. Maar daar zijn vreemde dingen aan de hand. Het is er erg somber en de sprookjesfiguren lijken zichzelf niet te zijn. Bovendien blijkt haar nieuwe vriendin, prinses Elisa, twee gezichten te hebben. Ze besluit Wiske voor altijd bij zich te houden. Tot overmaat van ramp raakt Wiske zélf onder de invloed van de vreselijke vloek die over sprookjesland hangt waardoor ze vreemd verandert…

Kleine spoiler:
Die vreemde verandering waar de flaptekst naar verwijst is dat Wiske in het Omgekeerde Land verandert van een meisje naar een jongen, en later Suske verandert in een meisje. Dat biedt allerlei mogelijkheden voor de scenarist om het thema gender aan te pakken, maar echt gaat Van Gucht daar niet op in. Wiske ondergaat de verandering, maar staat daar niet echt bij stil. Suske nog minder, terwijl ik het als man toch heel vreemd en wellicht ook opwindend zou vinden als ik opeens in een vrouw verander.

Van Gucht maakt wel een paar smakelijke grappen over het feit dat Jerom en Lambik in elkaar veranderen.

Toen ik het album uit had, dacht ik eerst dat de scenarist een kans had laten liggen. Ik vind zelf gender-issues namelijk heel interessant, maar toen realiseerde ik me dat de doelgroep van Suske en Wiske helemaal nog niet met dat soort zaken bezig is. Kinderen van zes tot tien jaar zijn niet met gender bezig dus waarom zou je dat als scenarist in een stripalbum verwerken?

suske-en-wiske-336

Gender
Nou ja, misschien omdat hun ouders zich wel meer bewust mogen worden van dit soort dingen. Daar heb ik laatst nog over geblogd. Als we willen dat vrouwen en mannen als gelijkwaardig worden gezien, en dat willen we in een westerse, niet-religieuze samenleving, dan moeten we ons bewust zijn van standaard genderrollen en hoe we onze kinderen programmeren zich als jongetjes en meisjes te gedragen. We moeten ons bewust zijn dat er meer opties zijn dan deze twee geslachten en dat meisjes ook dingen mogen die we traditioneel als jongensding zien. En dat jongens ook gewoon met speelgoed mogen spelen dat voor meisjes bedoeld is. Dat zaken als identiteit tegenwoordig minder rigide en vloeibaarder zijn en dat dit prima is. De gebeurtenissen van het Omgekeerde land hadden kunnen helpen bij deze bewustwording.

Nogmaals, ik weet niet of we dat van een Suske & Wiske album mogen verwachten. Misschien ben ik als striprecensent wel te oud om kinderalbums goed te kunnen beoordelen, omdat mijn interesses en visies simpelweg niet aansluiten bij de verhalen die voor een jonge doelgroep bedoeld zijn. Het is lang geleden dat ik mij in het perspectief van een kind kon verplaatsen. (Ik ben zelf geen ouder en ik praat weinig met kinderen.)

Het is waar dat populaire cultuur ons belangrijke dingen leert over hoe onze wereld en maatschappij in elkaar steken, maar dat hoeft natuurlijk niet. Iets kan ook gewoon entertainment zijn.

Daarom leg ik de vraag bij jullie beste lezers: vinden jullie dat Suske & Wiske meer de diepte in had moeten gaan om kinderen en ouders meer bewust te moeten maken van genderrollen? Of is het prima zo?

[hr]

Daarom Minneboo leest:
Als stripjournalist wil ik zoveel mogelijk strips onder de aandacht brengen. Daarom heb ik de rubriek Minneboo leest in het leven geroepen, om te laten zien hoe rijk en divers het medium strip kan zijn. De artikelen in deze rubriek zijn geen recensies (die teksten staan gepubliceerd in de bijhorende rubriek), maar kunnen thematisch zijn, een interview, een tekenstijl belichten of simpelweg een nieuwe uitgave kort aanstippen.

Categorieën
Film

KLIK! Amsterdam Animation Festival 2014: De seksen voorbij?

Het is weer tijd voor KLIK! Amsterdam Animation Festival. Enkele hoogtepunten uit het programma op een rij.

In de cultfilm Donnie Darko bespreken Donnie (Jake Gyllenhaal) en zijn vrienden de geslachtsorganen van de Smurfen, of eigenlijk het gebrek daaraan, want volgens tienerfilosoof Darko zijn de kleine blauwe wezentjes geslachtsloos: ‘Dat heb ik altijd zo onlogisch aan de Smurfen gevonden, want wat heeft het leven voor zin als je geen pik hebt?’
De Smurfendiscussie zou ook zomaar gevoerd kunnen worden op het KLIK! Amsterdam Animation Festival, dat sinds 2007 in een speelse, enigszins anarchistische sfeer de beste internationale animatiefilms van dit moment toont.

The Dog Who Was a Cat Inside
The Dog Who Was a Cat Inside

Deze zevende editie is het hoofdthema gender en seksualiteit. Met animatie is het onvoorstelbare toonbaar en dus bij uitstek geschikt om grenzen te verkennen en te overschrijden. In het rijke themaprogramma Boys, Girls & Beyond, dat voorstellingen, debatten en lezingen bevat, is er aandacht voor overdreven stereotypen én voor illustere personages als Queer Duck en zijn maatje Bi-Polar Bear, een hond die zich eigenlijk een kat voelt en een homoseksuele voetbalhooligan.

Ladies Night: Like, You, See
Ladies Night: Like, You, See

In het Ladies Night filmprogramma exploreren animaties vrouwenseksualiteit, gevolgd door een Q&A met de makers. Marije Janssen, programmamaker op het gebied van gender en seksualiteit, stelt de vragen. Waarom in televisieanimatie de grenzen tussen de seksen steeds meer vervagen, legt sociaal wetenschapper Linda Duits uit in haar lezing ‘Boy Princesses & Girl Warriors’.

Verder is er een retrospectief van de Tsjechische filmmaker Michaela Pavlatova die controversiële onderwerpen en relaties behandelt met een flinke dosis zwarte humor en ironie. Pavlatova is te gast op KLIK!.

In de documentaire I Know That Voice (Lawrence Shapiro, 2013) zien we eindelijk welke gezichten er schuilgaan achter stemmen van tekenfilmfiguren als Futurama’s Bender, Bubbles van de Powerpuff Girls en Batman. Disney’s nieuwe korte animatie Feast beleeft haar Nederlandse première op het festival.

Kortom, 4 t/m 9 november is er KLIK!: een orgie van animatie in EYE. www.klikamsterdam.nl

KLIK! 2014 LEADER from klikamsterdam on Vimeo.

Dit artikel is gepubliceerd in VPRO Gids #44 (2014).