Ik vond weer een paar leuke en interessante boeken in een boekenkastje bij mij in de buurt en had een leuk gesprek met een vrouw uit Gent.
Tag: Ronald Giphart
Categorieën
Striprecensie: De wake
Dood gaan we allemaal. Zoveel is zeker. Ik kijk niet bepaald uit naar het moment dat ik het leven achter me laat om het in te ruilen voor het grote niets. Begrafenissen zijn ook niet aan mij besteed. Gelukkig hoef je bij die van jezelf niet aanwezig te zijn. Geestelijk niet in ieder geval.
Daar dacht schrijver Ronald Giphart wellicht anders over. Hij schreef een kort verhaal genaamd De wake, waarin Siem, een hoogleraar, met zijn vrouw Margot een bergwandeling in Zweden maakt. Siem valt van de berg en sterft. De vriendenclub van de hoogleraar besluit zich aan een oude belofte te houden en houdt een wake.
Wat ik heel sterk aan dit verhaal vind is dat we vanaf het moment dat Siem valt, alles wat er met zijn lichaam gebeurt stap voor stap kunnen volgen, omdat de hoofdpersoon alles kan volgen. Het verhaal is vanuit zijn perspectief verteld. Hierdoor geeft Giphart een aardige indruk van wat ons te wachten staat als we eenmaal overleden zijn. Je gaat bij het lezen toch even fantaseren over hoe je eigen begrafenis eruit zou kunnen zien. Het verhaal mag op sommige punten wat sentimenteel zijn, alleen het uitgangspunt al maakt dat de vertelling niet in je koude kleren gaat zitten.
De wake, een kort verhaal dat oorspronkelijk als kerstgeschenk van de Vrije Universiteit Amsterdam is geschreven, werd in een bundel van drie verhalen uitgegeven.
Nanne Meulendijks maakte een beeldromanversie van De wake. Zij blijft in de verbeelding dicht bij het perspectief dat Giphart heeft gekozen: veel illustraties zijn vanuit het perspectief van Siem getekend. Dat levert soms koude rillingen op: wanneer de lijkzak waarin Siem ligt, wordt open geritst bijvoorbeeld en zijn twee zoons en vrouw ‘ons’ aan staren.
Gelukkig is Meulendijks geen slaaf van de tekst en voegt ze haar eigen interpretatie aan het geheel toe. Ze zit dus niet vast aan het perspectief van Siem en wisselt tussen zijn blik en die van de alwetende verteller. Ondanks het feit dat de tekst van Giphart integraal in het boekwerk is opgenomen, voegen de illustraties dus een extra laag toe. Dat is bij sommige verstrippingen waarin de brontekst geheel is overgenomen wel eens anders.
Het boek opent en eindigt met een extreme close-up van Siems gezicht. Bij de opening heeft Siem de schrik op zijn gezicht staan omdat hij naar beneden stort, bij het slotbeeld een soortgelijke uitdrukking omdat hij in de crematieoven ligt en zijn lijf in rook opgaat. Dat impliceert volgens mij dat de hele vertelling ook een fantasie kan zijn geweest die door Siems hoofd flitste terwijl hij zijn laatste adem uitblies. Maar dat is voor interpretatie vatbaar. En dat maakt het boek ook zo goed vind ik, dat Meulendijks in haar visualisering genoeg ruimte laat voor eigen invulling.
Kortom: De wake van Meulendijks & Giphart is een intrigerende vertelling geworden.
Wel erg jammer is dat het boek na een keer lezen uit elkaar viel: kennelijk niet goed geplakt bij de drukker, want het omslag liet de rest van het boek al vallen voordat Siem de oven in ging. De fysieke vorm van het boek gaf als het ware de geest voordat de vertelling voorbij was. Van een boek dat € 22,50 kost mag je toch een betere productie verwachten. En dit verhaal verdient sowieso beter.
Ronald Giphart & Nanne Meulendijks. De wake
Uitgeverij Podium, € 22,50
ISBN 9789057595950
De ontstaansgeschiedenis van Fokke & Sukke in stripvorm. Een briljant idee natuurlijk en fantastisch uitgevoerd. Ik heb in tijden niet zoveel lol gehad met het lezen van een biografische strip.
Sinds Jean-Marc van Tol Prelude: Opkomst en ondergang van Fokke & Sukke aankondigde, nu alweer zo’n anderhalf jaar geleden, heb ik er reikhalzend naar uitgekeken. Ik ben namelijk een ontzettende fan van Fokke & Sukke. Omdat Van Tol doorgaans druk is met het maken van cartoons en nog wel eens een strip uitgeeft van andere stripmakers, duurde het even voordat het album af was. Het was het wachten waard.
Herpublicaties
Van Tol vertelt in Prelude de ontstaansgeschiedenis van het beroemde stripduo. Van het moment in de pilsenerclub ‘De Engelse reet’ dat Bastiaan Geleijnse aan Van Tol opperde dat ze samen een strip moeten gaan maken tot en met de eerste publicatie van een Fokke & Sukke cartoon. Tussen deze momenten zitten verschillende fasen waarin het duo langzaam uitgevonden werd, want studiegenoten Geleijnse, John Stuart Reid en Van Tol kwamen niet zo maar op de succesvolle cartoonreeks.
Het leuke is dat in Prelude de strippogingen die Fokke & Sukke voorgingen er ook in staan. Evenals de allereerste Fokke & Sukke cartoons, fotomateriaal en achtergrondinformatie.
Het is interessant om de tekenstijl die Van Tol toen hanteerde te vergelijken met hoe hij de rest van Prelude heeft getekend. Nu zet hij zijn tekeningen met een schijnbaar nonchalance op het papier met een fineliner (zoals we iedere avond in DWDD kunnen zien). Toen tekende hij gedetailleerder in meer klassieke mainstream stijl.
Feest der herkenning
Amsterdam, de stad waar de drie heren studeerden, speelt een belangrijke rol in het verhaal. Van Tol zet de locaties rondom het Spui en de gebouwen van de UvA herkenbaar neer. Sowieso is de strip voor een UvA alumni als ik een feest van herkenning, maar voelt extra vertrouwd omdat er bekende figuren een rol vervullen: zoals Ronald Giphart, aan wie Van Tol ooit een boze brief schreef omdat diens tweede roman hem zo tegenviel. Ook Erik Noomen, toen redacteur bij het studentenweekblad Propria Cures, Mark Burema (tegenwoordig hoofdredacteur van GeenStijl) en Maarten Moll, recensent en journalist bij Het Parool. Zelfs culinair journalist Johannes van Dam heeft een cameo.
Saillant detail: de meeste mensen die erin voorkomen hebben de strip gelezen. Hun reactie erop is ook in het album te lezen.
Prelude eindigt op het moment dat de eerste cartoon van Fokke en Sukke gepubliceerd wordt. Volgens de overlevering was dit in Propria Cures. Dankzij Prelude weten we dat de waarheid genuanceerder en ingewikkelder is. Tenminste, Van Tols waarheid op de gebeurtenissen.
Tekenplezier
Biografische strips zijn doorgaans niet erg fijn leesvoer. Ze zijn vaak erg serieus van toon, hypercorrect en behoorlijk droog. Denk maar aan de stripbiografie van Anne Frank, Nelson Mandela en dat soort boeken. Bij Prelude straalt de lol die Van Tol ongetwijfeld had bij het tekenen, van het papier en werkt aanstekelijk. De stripmaker heeft aangegeven inmiddels met deel 2 van deze geschiedenis bezig te zijn. Eind dit jaar mogen we die in de boekhandel verwachten. Een boek waar ik wederom naar uitkijk.
Jean-Marc van Tol – Prelude: Opkomst en ondergang van Fokke & Sukke
Uitgeverij Catullus, €11,95
ISBN 9789078753292
4 sterren!
Categorieën
Schrijfblog: Schrijven op muziek
Dinsdagavond interviewde muziekkenner Leo Blokhuis thrillerschrijver Esther Verhoef tijdens de Avond van het Spannende boek. Ze hadden het over de invloed van muziek op Verhoefs schrijfwerk.
Het interview vond plaats in de zaal The Max van de Melkweg, waar ter gelegenheid van het spannende boek een nieuwe editie van The Power of Plots plaatsvond.
Esther Verhoef, auteur van vele thrillerboeken, schreef Erken mij, het geschenkboek voor Juni – de Maand van het Spannende Boek. Eerder pende ze titels als Alles te verliezen, Close-up en Rendez-vous. Ook schrijft ze samen met haar man thrillers onder de naam Escober. Voordat ze als thrillerschrijver begon, schreef ze handleidingen zoals hoe je het beste katten kunt fokken. Het gesprek ging over de liedjes die Verhoef gebruikt bij het schrijven.
Verhoef met haar man Berry. (foto: Gerlinde de Geus/Bron: Power of Plots)Nu lees ik zelf weinig thrillers. Laatst kwam ik voor het eerst sinds jaren weer met dit genre in aanraking en was ik blij verrast van het boek dat ik las. Ik ben niet erg bekend met het werk van Verhoef. Het is echter altijd interessant om schrijvers over hun vak te horen praten. Zeker als de schrijver in kwestie intensief gebruikt maakt van een soundtrack bij haar boek. Boeken met geluidsband
Verhoef selecteert bijvoorbeeld op voorhand bepaalde tracks die haar zullen helpen een personage uit te diepen. Als ze een nummer heeft gekozen die goed bij de sfeer van een scène past, gaat dit nummer telkens op repeat als ze met die betreffende scène bezig is. Verhoef is een schrijver die vaak teruggaat naar een tekst en deze herschrijft totdat ze er helemaal tevreden over is. Het nummer draaien die bij die scène hoort helpt haar om weer in de sfeer van het betreffende segment te komen.Welke muziek gebruikt ze dan zoal? Dat is heel uiteenlopend. Van Rammstein tot Frank Sinatra. Op haar website heeft ze playlists bij haar boeken staan. ‘Om mensen een idee te geven, maar je hoeft er niets mee te doen als je het niets vindt,’ vertelde ze dinsdagavond aan Blokhuis.
(Blokhuis toonde zich een geïnteresseerd interviewer die heel handig de zaal bij het gesprek wist te betrekken door wat vragen aan het publiek te richten. Slim, want het geroezemoes vanuit de bar was oorverdovend en erg storend. Maar dat even terzijde.)Ook interessant vond ik het feit dat Verhoef zich helemaal ingraaft als ze met een boek bezig is. Tijdens het schrijven wil ze zich alleen op het boek concentreren en er zo min mogelijk buiten doen. Ook bezoekt ze locaties die in haar boek voorkomen. Zo heeft ze eens een middag in een hotelkamer in Parijs doorgebracht, luisterend naar de omgeving, de ruimte in zich opnemend. Die informatie kan ze dan maanden later oproepen en gebruiken om een zo nauwkeurig mogelijke sfeerbeschrijving te formuleren.Muziek gebruiken als inspiratiebron is erg herkenbaar. Vaak kom ik door het luisteren van muziek op verhaalideeën. En bij het monteren van een video kan een zorgvuldig gekozen nummer ook uitkomst bieden om snel een sfeer neer te zetten.Intuïtief
Wat ik ook nog bijzonder vond aan Verhoefs manier van schrijven, is het feit dat ze heel intuïtief te werk gaat. Ze schrijft bijvoorbeeld soms het laatste hoofdstuk eerst om daarna uit te vogelen hoe het verhaal precies in elkaar zit. Anders dan bijvoorbeeld schrijfster Natasja van Loon, waarvan ik weet dat ze de plot van tevoren helemaal schematisch uitwerkt voordat ze gaat schrijven. Van Loon gebruikt overigens ook muziek bij het schrijven van haar boeken. (Zie onder andere dit video-interview dat ik vorig jaar van haar maakte.) Ook Ronald Giphart, die tegenwoordig een videodagboek bijhoudt van zijn schrijfproces, plot eerst voordat hij aan de slag gaat. Over zijn muziekkeuze heeft hij het nog niet gehad.Lees ook:
Manuscripta, de opening van het boekenseizoen, vond dit weekend plaats op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. In deze tweede editie speciale aandacht voor de graphic novel onder het mom van de literaire strip. Maar je kon er ook schrijvers in de keuken vinden en getuige zijn van andere fratsen.
Jakhals Frank van De Wereld Draait Door noemde het de huishoudbeurs voor literair Nederland. Een aardige omschrijving voor dit evenement. Manuscripta bestaat uit twee dagen boekenplezier waarin uitgevers hun uitgaven voor het komende jaar presenteren, lezers schrijvers kunnen ontmoeten en er allerlei korte lezingen en workshops plaatsvinden. Volgens de organisatie van Manuscripta kwamen op de eerste dag 5000 mensen kijken. Ondanks de flinke regen die geregeld met bakken uit de lucht kwam storten. De tweede dag was traditiegetrouw alleen voor mensen uit het boekenvak en de media. Tuk Tuk
Samen met mijn literaire buddy Mikki toog ik zondagochtend naar Amsterdam om deze opening mee te maken. Vanaf cs kregen we een lift met de Tuk Tuk van Manuscripta. We scheurden door de straten van Amsterdam en kwamen lekker wakkergeschud binnen mum van tijd op de plaats van bestemming aan. Altijd goed om serieuze zaken een beetje melig te beginnen. Promotie
Terwijl Mikki zich tegoed wilde doen aan alle freebees en boeken die werden uitgedeeld, was ik met een speciale missie naar Manuscripta gekomen. Namelijk het promoten van EeuwigWeekend.nl. Goede contacten met uitgevers kunnen immers geen kwaad voor een redactie die op serieuze wijze boekrecensies publiceert.
Verder is Manuscripta een goede gelegenheid om eens bij te praten met oude bekenden en met collega’s. Om ideeën op te doen voor artikelen en afspraken te maken voor interviews.
Dikkie Dik was er natuurlijk ook.Interviews
Natuurlijk werden er over het hele terrein diverse auteurs van verschillende allure aan vragen onderworpen. Zoals bijvoorbeeld A.F.Th. van der Heijden en prominente gast Harry Mulisch. Zijn roman Twee vrouwen uit 1975 zal dit boekenseizoen in een oplage van 900.000 stuks gratis worden verspreid door de CPNB (Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek). Ook kwamen schrijvers in actie tijdens de twee dagen literairfeest. Jean-Marc van Tol (Fokke en Sukke) reed rond op een kar en las voor uit werk van zijn eigen uitgeverij Catullus. Ronald Giphart stond ergens te koken.
De verhalen van Mulisch kende ik wel. Ik was meer nieuwsgierig naar hoe de Illustere Merel Barends zich staande hield op het podium van de Stripfaculteit. Ze werd op beide dagen namelijk geïnterviewd over haar werk en in het bijzonder over de uitgave Verbeelde Gedichten waarin gedichten van J.J. Slauerhoff verstript zijn. Barends is een van de tekenaars die een bijdrage aan dit interessante project heeft geleverd. Ook tekende ze het omslag. De interviews verliepen zoals verwacht vlot. Ook vond er een presentatie plaats van het literaire stripblad Eisner. (Daarover binnenkort meer.)
Barends aan het woord. Graphic novel
Tijdens Manuscripta was er veel aandacht voor het medium strip, want de graphic novel stond centraal dit jaar. Dit ontstemde echter wat stripuitgevers. Wat is het geval. Manuscripta wordt georganiseerd door de CPNB. Alleen uitgevers aangesloten bij het CPNB mogen op Manuscripta staan. Dat zijn niet de uitgevers die alleen maar strips uitgeven. Natuurlijk zijn er veel uitgevers die zowel literatuur als strips uitgeven, maar echte stripuitgeverijen werden dus buitengesloten. Een volledig overzicht van wat er op stripgebied uit gaat komen bood Manuscripta dus niet. Gelukkig zijn er eind september weer Stripdagen in Houten. Verleden van Nederland
Manuscripta gaat verder dan alleen literatuur. Zo vond de presentatie van Verleden van Nederland, een nieuwe achtdelige documentaireserie van NPS/VPRO, plaats in het Transformatorhuis. Er werden drie fragmenten getoond van de serie en enkele makers en redactieleden waren aanwezig, eindredacteur Ireen van Ditshuyzen (IDTV), presentator Charles Groenhuijsen, professor Piet de Rooy en René van Stipriaan. Zij schreven samen met o.a. Geert Mak het boek Verleden van Nederland.
Rondom het boek en tv-serie is een multimediale campagne opgezet. Er verschijnen speciale boeken, voor scholen worden Canonclips ontwikkeld, er is een serie korte films ‘Groeten uit Nederland’ voor inburgeraars en in iedere provincie organiseren culturele en historische organisaties activiteiten in het kader van Verleden van Nederland. De getoonde fragmenten zagen er interessant uit. In een van de fragmenten werd de Gouden Eeuw behandeld en dan vooral natuurlijk de handelsgeest van de Nederlanders. De VOC was als het ware ook de eerste multinational en zoals Max Westerman laatst ook aangaf met zijn Westermans Nieuwe Wereld, is New York Nederlandser dan we zouden vermoeden. Amerikaanse president
Charles Groenhuijsen, oud-correspondent in de Verenigde Staten voor het NOS Journaal, stond ook op Manuscripta om zijn eigen twee boeken te promoten. Van Hoera! Een nieuwe president en Amerikanen zijn niet gek zijn geactualiseerde uitgaven verschenen. Groenhijsen vertelde over de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Uit zijn verhaal kon je opmaken dat Barack Obama maar weinig kans maakt. Het merendeel van de Amerikanen is conservatief, dus republikeins. Die houden niet van verandering, zijn tegen het homohuwelijk en tegen abortus en tja, eerlijk gezegd zien die een zwarte president ook niet echt zitten.
‘Stel dat John McCain wint, dan worden de verkiezingen in 2012 pas echt interessant’, zei Groenhuijsen. ‘Dan is McCain rijp voor Avondlicht, wat dus betekent dat de vice-president Sarah Palin dan presidentskandidaat wordt voor de republikeinen. Als McCain nu wint, zal Obama in 2012 niet terugkeren, maar Hillary Clinton wél. Dat zou betekenen dat er twee vrouwen zullen strijden om het presidentschap.’ Groenhuijsen kan haast niet wachten tot de volgende verkiezingen, liet hij de toehoorders weten.Na twee dagen Manuscripta ging ik met nieuwe ideeën voor artikelen en een tas vol catalogi en visitekaartjes naar huis. Genoeg leeswerk voorlopig.
Lees ook: