Categorieën
Strips

De slechte positie van Nederlandse stripmakers

bns_logo

De Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers (BNS) is aardig actief de laatste tijd. Recent werd de site verfrist met een nieuwe layout en meteen is men druk begonnen met bloggen. Deze week publiceerde de BNS een eigen onderzoek over de positie van stripmakers in Nederland. De resultaten daarvan bevestigen vooral wat allemaal al wisten, maar het is goed om dat eens zwart op wit te hebben. Bottom line: als je geld wilt verdienen, kun je maar beter geen strips maken. Heeft de strip in Nederland nog toekomst?

Voor het onderzoek zijn in totaal 172 professionele stripmakers uitgenodigd voor deelname. Dat is inclusief de 91 bij de beroepsvereniging aangesloten leden. Uiteindelijk heeft 55% van alle aangeschreven stripmakers het onderzoek ingevuld. Het bestuur van de BNS schat dat er in Nederland ca. 200 stripmakers actief zijn. Dit lijkt mij een realistische schatting.

Even kort de conclusies op een rij:

– Lage opbrengsten voor de maker
– Afnemende vraag vanuit de markt/opdrachtgevers
– Geringe publicatiemogelijkheden
– Klein taalgebied met kleine oplagen voor boeken en albums
– Het beroep is tijds- en arbeidsintensief terwijl passende honorering of compensatie meestal ontbreekt
– Afnemende publieke belangstelling en media-aandacht

Bron: stripmakers.nl
Bron: stripmakers.nl

Over dat laatste had ik wel een vraag aan bestuursvoorzitter Pieter van Cleef, want objectief gezien wordt het beeldverhaal toch geregeld behandeld in de media. Een kleine opsomming: laatst zag ik Fred de Heij nog bij Avro’s Kunstuur, er staan geregeld interviews met stripmakers in de krant of striprecensies zoals die van Joost Pollmann in de Volkskrant. Het radioprogramma De Avonden had ook stripmakers in de uitzending (o.a. Typex). Dick Matena was laatst nog bij de TROS op de radio te horen. Cobra.be interviewt geregeld stripmakers. Twee jaar geleden kwam de VPRO met de serie Beeldverhaal. En in de VPRO Gids staan geregeld artikelen van mijn hand en van mijn collega Oliver Kerkdijk over het beeldverhaal. Daarbij lijken er iedere maand wel boeiende stripblogs bij te komen, dus online heeft het beeldverhaal zeker niet te klagen wat aandacht betreft.

Van Cleef: ‘Deze opsomming laat precies zien waar de pijnpunten liggen: het is vooral geschreven pers (en dan nauwelijks de grote publieksbladen), websites en culturele radiotalkshows op tijden met lage luisterdichtheid. Als oud-persvoorlichter moet ik je helaas zeggen dat dat uit de rolodex ‘leuk-als-je-nog-tijd-over-hebt’ komt. De frequentie en impact is veel te laag. Optredens bij Kunstuur of zo’n TROS ontbijtshow is juist waar je naartoe wilt en dat gebeurt te weinig.’

Hoe gaat de BNS eigenlijk de resultaten van het onderzoek vertalen naar actie? Van Cleef: ‘Met de meest opvallende uitkomsten gaan we als eerste aan de slag: dat zijn de beroepspraktijk van de stripmaker zelf (documenten, gebruiksrechten, auteursrechten, juridische zaken, administratie) en de vaak merkwaardige contractbepalingen van uitgevers. Communicatie en publiciteit is vorig jaar al ingezet en daar gaan we nog steviger mee door met o.a. het YouTube-kanaal en geplande evenementen.’

Op het YouTube-kanaal staat sinds kort een aankondiging van een reeks interviews geproduceerd door de BNS, waarin Kees de Boer aan het water met wat wijn zijn collega’s ondervraagt, toepasselijk ‘Stripmakers Drinken Wijn Aan Het Water’ getiteld. Hoewel dat nu niet meteen een titel zal zijn die een groot publiek trekt buiten de stripwereld, vermoed ik. Wel ben ik erg benieuwd naar deze gesprekken.

Het is fijn om te zien dat de BNS met interessante initiatieven komt en ondertussen zijn er genoeg andere projecten om de strips onder de aandacht te brengen bij een algemeen publiek, zoals de buurtkrant Wat Wil West bijvoorbeeld die in geheel Oud-West wordt verspreid. Ondertussen weten Nederlandse stripmakers ook steeds vaker een uitgever te vinden in het buitenland. Zie onder andere dit video-interview dat ik met Erik Kriek voerde laatst, en de strips Ype + Willem en Help me, Rhonda, die beiden een Franse uitgever gevonden hebben.

Marcel Ruijters in actie in Angouleme. Foto: De Rustige Ruben Steeman.
Marcel Ruijters in actie in Angouleme. Fotograaf mij onbekend.

Wat het effect precies zal zijn van de reis naar stripfestival Angoulême dit jaar, waarbij de Nederlandse delegatie onder leiding van schaduwintendant Gert Jan Pos iedere dag nieuwe posters door de stad ophing, is nog niet te voorspellen, behalve dan dat de stripmakers zich prima hebben vermaakt, als ik de blogposts en facebookberichten mag geloven. Het recente Gala van het stripboek heeft wellicht wat persaandacht opgeleverd, toch is het nog maar de vraag of je met zo’n avond meer mensen naar de stripwinkel krijgt. Daarbij was niet de hele stripwereld uitgenodigd, wat zo’n feestje dan weer in de categorie ‘beetje jammer’ plaatst en de saamhorigheid in de sector geen dienst bewijst.

Nichemarkt
Ondanks alle goed bedoelde initiatieven mag je je ook afvragen of we niet gewoon moeten accepteren dat strips als medium net zo’n nichemarkt is als bijvoorbeeld poëzie en dat er in de toekomst niet veel lezers bij zullen komen. Je kunt mensen wel beeldverhalen onder de neus wrijven en laten zien hoe rijk dit medium is, maar soms willen mensen er gewoon niet aan beginnen. Gaan mensen opeens de stripwinkel in omdat ze een gratis stripkrant in de bus hebben gekregen?

Hoe denk jij daar eigenlijk over, beste striplezer? Moeten we accepteren dat de strip vooral een klein publiek trekt, of weet jij nog intrigerende manieren om het bereik te vergroten?

Categorieën
Strips Video

Video: Baeken over Sugar

Eindelijk komt er weer eens een stripalbum van Serge Baeken uit. Een album over de avonturen van zijn kat, Suske, getiteld Sugar: Leven als kat. sugar-serge-baeken Ik heb het nog niet binnen gekregen, anders zou ik je er van alles over kunnen vertellen. Maar eigenlijk komt het belangrijkste al aan bod in dit interview dat de Vlaamse stripjournalist Geert de Weyer afnam voor Cobra.be. Kijken dus.

Sugar verschijnt 5 februari bij uitgeverij Biloan.

Categorieën
Strips Video

Video: Bob Dylan Illustrated door Theo Bogart

bobdylan_vdboogaardWie tegenwoordig stripfeestjes bezoekt, kan zomaar Theo van den Boogaard tegen het lijf lopen die een Bob Dylan-liedje aan het zingen is. De stripmaker, natuurlijk bekend van de Sjef van Oekel-strips, is niet alleen een grote fan van de grote Amerikaanse troubadour met het opvallende stemgeluid, hij heeft nu ook een zestal liedjes van hem gevisualiseerd en uitgegeven onder de titel Bob Dylan Illustrated.

Het is een dik koffietafelboek geworden waarin de illustraties goed tot hun recht komen. Overigens ondertekende Theo zijn boek met de naam Theo Bogart.

Cobra.be zocht Van den Boogaard op in zijn atelier te Amsterdam waar hij tekst en uitleg geeft.

 

Overigens: een paar jaar geleden interviewde ik Van den Boogaard toen de herdrukken van Van Oekel uitkwamen bij De Vliegende Hollander. Toen vertelde Theo nog dat er plannen waren om samen met Wim T. Schippers nieuwe avonturen van Sjef te maken. In het video-interview laat de stripmaker duidelijk weten dat hij dit voorlopig niet meer van plan is.

Theo van den Boogaard. Bob Dylan Illustrated
Oog & Blik/De Bezige Bij, € 34,90
ISBN: 978 90 549 2422 7

Categorieën
Strips Video

Video: Shamisa Debroey over haar debuut Verdwaald

verdwaald_coverVerdwaald is een semi-autobiografisch verhaal over een gebroken familie. Een jong meisje groeit op bij haar grootouders omdat haar moeder een veeleisende baan heeft waarvoor ze vaak naar Afrika gaat. Ze heeft daarom geen tijd om haar kinderen te zien. De vader van het jonge meisje is voor haar een onbekende die haar elke verjaardag een levende vis stuurt. Als jonge vrouw wacht ze in een café op een bezoeker die nooit zal komen, daar blikt ze terug op haar verleden en kijkt ze vooruit in de toekomst.

Verdwaald is het stripdebuut van de Belgische Shamisa Debroey die haar afstudeerproject uitgegeven zag worden door uitgeverij Oog & Blik. Aan Sint-Lucas in Brussel leerde Shamisa tekenaar Randall C. kennen, onder andere bekend van zijn graphic novel Slaapkoppen. Ze drong aan om bij hem stage te mogen lopen en Randall gaf na een tijdje toe. Onder zijn vleugels maakte Shamisa haar eindwerk dat uiteindelijk resulteerde in Verdwaald.

In deze video van Cobra.be komen Shamisa en Randall aan het woord over deze stripnovelle.

In de bonusvideo legt Debroey uit waarom zoveel personages zonder gezicht in de strip voorkomen:

Shamisa Debroey. Verdwaald
Oog & Blik/De Bezige Bij, €24,90
978 90 549 2418 0

Categorieën
Strips Video

Baxter en De Bie

Het zal Nederlandse stripminnaars niet zijn ontgaan: recent waren de heren Wim de Bie en Glen Baxter in stripwinkel Lambiek om daar Colonel Baxter’s Dutch Safari te presenteren. De Bie, die wellicht over het grootste aantal Baxter-originelen ter wereld beschikt en conservator is van het onbestaande Dutch Glen Baxter Museum, schreef het voorwoord en hield een toespraak.

Het was een goedbezochte presentatie.

Zelf kon ik er die middag helaas niet bij zijn, maar webvideo’s bieden in dat soort gevallen vaak een prima uitkomst. Op de site van Cobra.be staat onderaan een videoreportage van die middag.

Zelf sprak ik Baxter enkele maanden geleden voor de VPRO Gids.