De cartoons van Willem zijn vaak controversieel. In Nooit meer slapen vertelt hij over zijn leven en werk.
‘Franse politici, ik teken ze liever niet, want ze vinden het leuk om getekend te worden. Dus teken ik liever over toestanden in de wereld, zoals de mensen die verdrinken in de Middellandse zee. Dat zijn echte onderwerpen, niet zo’n mannetje dat minister wil worden,’ vertelde Bernard Willem Holtrop aan een reporter toen in 2016 een expositie van zijn werk in het Stripmuseum werd geopend.
De cartoons van Holtrop (Ermelo, 1941), die onder de naam Willem publiceert, roepen altijd wel een reactie op en choqueren vaak. Ze schuren tegen de grens van fatsoen. Met zijn scherpgeslepen potlood en vilein gevoel voor humor zet de linkse en geëngageerde politiek tekenaar vooral de machtigen der aarde te kijk in tekeningen vol geweld en seks. Willem toont de bloedige effecten van bekrompenheid, fanatisme, onderdrukking en oorlog.
Al vroeg keerde Willem zich tegen de gevestigde orde. In de jaren zestig sloot hij zich aan bij de provobeweging en was Willem de vaste tekenaar voor het blad Provo. Met Hans Metz richtte hij het daaraan verwante cartoontijdschrift God, Nederland & Oranje op. Willems illustraties werden door veel mensen als schokkend ervaren. Zo beeldde Willem in 1966 koningin Juliana af als raamprostituee met daarnaast een prijskaartje met de kosten van het koningshuis. De prent werd in beslag genomen. Tekenaar en uitgever werden wegens majesteitsschennis vervolgd, maar niet veroordeeld.
Terreuraanslag
Sinds 1968 woont Willem in Frankrijk en publiceerde hij onder andere in dagblad Libération, Hara-Kiri, Charlie Hebdo en HP/DeTijd. In 2015 ontkwam Holtrop aan de aanslag op de redactieleden van Charlie Hebdo, omdat hij naar eigen zeggen nooit redactievergaderingen bijwoonde. Een jaar later zei hij bij het uitkomen van een herdenkingsnummer hierover tegen RTL Nieuws: ‘Je realiseert nu wel dat het niet zo maar een leuk blaadje maken meer is, maar dodelijke ernst. Letterlijk. En dan word je misschien wat gemener in sommige tekeningen.’ De terreuraanslag maakte de tekenaar alleen maar vastberadener.
Willem is meerdere malen onderscheiden en kreeg onder andere de Stripschapprijs voor zijn gehele oeuvre en de Grand Prix de la ville d’Angoulême.
Nieuwe avonturen
Recent verscheen De nieuwe avonturen van de kunst bij uitgeverij Concerto Books. Het boek bevat een honderdtal kunstenaarsportretten in de vorm van een stripverhaal van een pagina waarin Willem kunstenaars en de kunstwereld op de hak neemt. De avonturen zijn historisch of verzonnen. Zo wordt een stomdronken Edward Hopper zonder pardon uit de diner gegooid die hij in het schilderij Nighthawks beroemd maakte en geeft Holtrop een originele weergave van hoe de Noorse expressionistische schilder Edvard Munch op De schreeuw is gekomen.
De nieuwe avonturen van de kunst
Dinsdag 3 maart is Willem te gast bij Nooit meer slapen om over zijn tekenwerk en carrière te praten.
Nooit meer slapen: NPO Radio 1, 0.00 – 1.00 uur
Geschreven voor en gepubliceerd in VPRO Gids #9 (2020).
