Dat de strip een rijk medium is waarin allerlei sociale misstanden aan de kaak gesteld worden en interessante onderwerpen worden aangesneden als seksualiteit en politiek, hoef ik de vaste lezer van mijn blog niet uit te leggen. The British Library presenteert de expo Comics Unmasked, om dit ook aan het grote publiek duidelijk te maken.
Featuring such iconic names as Neil Gaiman (Sandman), Alan Moore (Watchmen, V for Vendetta), Grant Morrison (Batman: Arkham Asylum) and Posy Simmonds (Tamara Drewe), this exhibition traces the British comics tradition back through classic 1970s titles including 2000AD, Action and Misty to 19th-century illustrated reports of Jack the Ripper and even medieval manuscripts.
Comics Unmasked is the UK’s largest ever exhibition of mainstream and underground comics, showcasing works that uncompromisingly address politics, gender, violence, sexuality and altered states. It explores the full anarchic range of the medium with works that challenge categorisation, preconceptions and the status quo, alongside original scripts, preparatory sketches and final artwork that demystify the creative process.
Enter the subversive and revelatory world of comics, from the earliest pioneers to today’s digital innovators.
Klinkt goed, niet? Opvallend veel werk van Pat Mills wordt er genoemd in de inleidende tekst van de expositie. Echt gek is dat natuurlijk niet, want Mills is een van die stripmakers die zijn engagement in goede verhalen weet te verpakken.
Welk Nederlands (strip)museum neemt het stokje aan en komt ook met een dergelijke expositie? (Mag natuurlijk ook een variant zijn over Nederlandse strips).
Na mijn interview met John Romita Jr. vorig jaar wilde ik al beginnen aan de Daredevil-verhalen die Ann Nocenti schreef. Ze hebben samen namelijk heel wat comics gemaakt, al heeft Nocenti ook met andere tekenaars samengewerkt. Dinsdag ben ik eindelijk begonnen met het lezen van haar Daredevil-reeks en ik moet zeggen: tot nu toe stelt ze niet teleur.
Nocenti stopt haar politieke visies niet onder stoelen of banken en maakt ze een integraal onderdeel van de verhalen die ze vertelt. Ze becommentarieert de rol van vrouwen in de maatschappij en is zeer kritisch naar de Amerikaanse regering toe. Ook onderzoekt ze ‘the American Dream’.
In het verhaal ‘Caviar Killer’ (DD #242) vraagt een werknemer aan de volgevreten baas of er voor hem en zijn collega’s misschien loonsverhoging in zit. Let bij deze scène goed op de dialogen en hoe Nocenti de ongelijkheid in de Amerikaanse samenleving aankaart: Na deze moord belt Joe met de politie om zichzelf aan te geven, maar die hebben even geen tijd voor hem, dus belt hij met de krant om zijn verhaal te vertellen. De journalist komt naar Joe toe en praat hem aan dat hij een soort moderne Robin Hood is. Joe besluit om meer rijke stinkerds te vermoorden en krijgt dankzij de aandacht die de krant aan hem geeft, een grote schare fans. Toen ik deze strip las, moest ik meteen aan de Occupybeweging denken en hoeveel woede de gewone burger tegenwoordig voelt ten opzichte van de aandeelhouders, bankdirecteuren en andere uitvreters die in welstand leven terwijl er genoeg mensen het met een inkomen moeten doen dat onder de armoedegrens ligt. Burgers die zich uit de naad werken en toch nauwelijks rond kunnen komen. Mensen zijn boos over de ongelijkheid en deze strip uit 1987 gaat daar al over. De ongelijkheid in de samenleving is immers van alle tijden.
Wanneer Joe samen met een groep van zijn aanhangers voor televisie geïnterviewd wordt, probeert Daredevll de boel te stoppen. Dat wordt een gevecht tussen de held en de gewone burger terwijl hij deze mensen eigenlijk geen kwaad wil doen.
Hij begrijpt hun woede heel goed, ook al is het uitmoorden van rijken mensen geen oplossing. Uiteindelijk weet Daredevil tot Joe door te dringen zodat de moordenaar zich laat arresteren.
Dit verhaal lijkt extreem in zijn uitwerking, maar eerlijk gezegd zou het me weinig verbazen als we binnenkort vernemen dat een normale burger een bankdirecteur of politicus heeft aangevallen. De gewone burger is sinds de economische crisis net zo woendend als de personages in deze strip en die woede zal uiteindelijk tot nare acties leiden als er niet snel iets veranderd aan de sociale situatie.
In een interview werd Ann gevraagd naar de politieke statements in haar stripverhalen:
Kuljit Mithra: Issue 236, your first issue on Daredevil, was with artist Barry Windsor-Smith. Here we were introduced to Jack Hazzard, a victim of the ‘American Dream’. How was your collaboration with Mr. Windsor-Smith? Also, the theme of the ‘American Dream’ runs through many of your issues of Daredevil, and I was wondering what the ‘Dream’ means to you?
Ann Nocenti: Barry Windsor-Smith is an awesome talent. He added dignity, pathos, and tenderness to my story. He’s one of the best I’ve ever worked with. As for the phrase “american dream,” I meant it ironically, and it has to do with my love/hate relationship with living in this liberating/oppressive, humanitarian/imperialistic, sweet/rotten apple pie country.
Bill Koenig: To what degree should comics be used as a vehicle to express a point of view? Your stories included animal rights (personally I think in a heavy handed way) and other issues.
Ann Nocenti: Comics are great because they’re all things. Sometimes just plain fun, sometimes they have deadly intent. Anything goes. Yes, I’ve been known to rant like a boozyheaded drunk in a bar about something I believe in too passionately. And as the drunk says in the morning, I did that? I said that? I’m really sorry… And then the drunk lies: I’ll never do it again. But on the other hand, I got a score of “I’ll never eat meat again” letters after those animal rights stories. I did a story about alcoholism once and got a “My family sat down and read your comic together and my dad has promised to stop drinking” letter. Those letters made me feel delusionally good for a few seconds. But… on the other hand, life is tuff and where can you escape from this all this shit if you can’t escape in a comic? So I agree and disagree with my own ranting comics. I probably should have written more that were just wild roller coaster rides.
Nocenti heeft ook een paar Spider-Man-verhalen geschreven. Misschien kun je mijn artikel over het opmerkelijke avontuur in de gekkenzaal nog herinneren.
Nocenti is overigens niet de enige die zijn of haar kritiek in stripvorm tot uiting brengt. Schrijver John Harkness schreef Daredevil #237 (December 1986) en introduceert in deze scène een interessant concept, namelijk superhelden die ingezet worden in een overheidscampagne tegen drugs. Let vooral op DD’s reactie, een reactie die ook nu nog zeer relevant is aangezien de overheid haar burgers nauwgezet in de gaten houdt, onze privacy schendt en uit angst voor terrorisme al snel iedereen als verdachte ziet:
Een paar nummers later, in Daredevil #239, wel weer geschreven door Nocenti, blijkt die campagne volledig mislukt te zijn. Mensen geloven niet meer in superhelden. Sommigen vinden zelfs dat zij juist gekostumeerde superschurken aantrekken. Met andere woorden: de aanwezigheid van superhelden maakt de situatie alleen maar erger, niet beter.
Dat zijn interessante thema’s die in de loop van de comicgeschiedenis wel vaker de kop op steken, maar in de jaren tachtig helemaal. Vergeet niet dat rond die tijd ook Watchmen en The Dark Knight Returns verschenen. Beide strips waarin het fenomeen superheld kritisch onder de loep wordt genomen. In Batman-strips kwam geregeld terug dat door de aanwezigheid van Batman veel gekostumeerde gekken naar Gotham City trekken.
Ook interessant: Nocenti nam het schrijversstokje over vlak nadat Frank Miller Daredevil weer op de kaart had gezet. Een paar maanden voordat ze met Daredevil begon liep de inmiddels klassiek verklaarde Born Again-saga.
Ann Nocenti: Miller’s work on Daredevil was delicious and captivating and so yes, it was daunting to take over after him. I just assumed everyone would hate everything I did and they’d throw my ass right off the book, so that mindset actually liberated me to do whatever I wanted and have fun for the short party I thought it would be. I wrote with a “last meal on death row” mentality. Beyond that, DD’s character is so interesting, he himself suggested the paths I would take. And beyond that, I imagine my brain is very different from Miller’s, so the stories just naturally veered off on a different path than his.
Ik ben erg benieuwd naar de rest van de stapel van Nocenti’s Daredevil. Vooralsnog stelt ze niet teleur. Integendeel.
De Franse stripmaker Baru (pseudoniem van Hervé Barulea) heeft wederom een zeer amusante strip vol vaart afgeleverd.
Laat die bassen beuken, Bruno! begint in een klein Afrikaans dorp waar de jonge voetballer Slimane droomt van een profcarrière. Hij reist illegaal naar Frankrijk waar hij van het ene zwarte baantje in het andere terechtkomt totdat zijn leven verstrikt raakt met die van een stel gangsters op leeftijd. De drie bevriende oude knarren willen nog één keer een grote slag slaan en laten zich in met Zizou. Deze jonge, ambitieuze misdadiger is natuurlijk niet te vertrouwen en probeert de heren te belazeren.
Zizou is een naar ventje dat zonder met zijn ogen te knipperen familieleden omlegt als het moet.
Baru staat bekend om de maatschappijkritiek in zijn strips. Dat is in deze strip van ondergeschikt belang, maar speelt wel een rol in het leven van de jonge Afrikaanse voetballer.
Als vakkundig stripmaker heeft Baru de acteursregie perfect in de vingers. Ik heb vooral genoten van de mooie karakterkoppen die hij tekent: ze zijn een tikje karikaturaal, maar zeer sprekend.
Slapstick
Dat karikaturale slaat namelijk ook op de stereotype gangsters die de stripmaker gecast heeft: de handlangers van Zizou zijn stuk voor stuk uit dom hout gesneden, wat natuurlijk menig grappig moment oplevert. Door hun domheid wordt een op zich simpel klusje, namelijk het terugstelen van de buit uit de handen van een paar bejaarde gangsters, een opeenstapeling van slapstickachtige taferelen.
Door de slapstick heb je als lezer niet het gevoel dat er werkelijk iets op het spel staat, noch dat er echt gevaar uitgaat van deze boeven. Hierdoor wordt het nergens echt spannend, maar door de vakkundige vertelling in een welhaast een gemoedelijke toon, heeft Baru met Laat die bassen beuken, Bruno, vooral een vermakelijk misdaadverhaal afgeleverd. Een smakelijk tussendoortje.
Mooie karakterkoppen.
Baru – Laat die bassen beuken, Bruno! Sherpa, € 24,95. Eerder verscheen bij Sherpa van Baru Vluchtweg naar de zon.
Laat die bassen beuken, Bruno! begint in een klein Afrikaans dorp waar de jonge voetballer Slimane droomt van een profcarrière. Hij reist illegaal naar Frankrijk waar hij van het ene zwarte baantje in het andere terechtkomt totdat zijn leven verstrikt raakt met die van een stel gangsters op leeftijd. De drie bevriende oude knarren willen nog één keer een grote slag slaan en laten zich in met Zizou. Deze jonge, ambitieuze misdadiger is natuurlijk niet te vertrouwen en probeert de heren te belazeren.