Volgend jaar is vanaf 22 maart de expositie Porno op papier: Taboe en tolerantie door de eeuwen heen te zien in Museum Meermanno.
Hier alvast het persbericht over de expositie die ik zeker wil gaan zien:
Huis van het Boek, het gezamenlijk initiatief van Museum Meermanno en de Koninklijke Bibliotheek, nationale bibliotheek van Nederland (KB), presenteert dit voorjaar de expositie ‘Porno op papier. Taboe en tolerantie door de eeuwen heen’. In deze expositie in Museum Meermanno komt het spannende, doorgaans verborgen verhaal van de Nederlandse pornografie tot leven. Aan de hand van honderden boeken, tijdschriften en podcasts ervaart de bezoeker de relatie tussen porno en de maatschappij. Slingerbewegingen tussen taboe en tolerantie, openheid en geslotenheid komen door de eeuwen heen steeds terug. Deze geschiedenis is niet alleen het verhaal van pikante en verboden teksten en plaatjes, maar ook een van de macht van de kerk en de politiek, van kritiek, wetgeving en censuur en het verzet daartegen. Deze expositie is toegankelijk voor mensen van achttien jaar en ouder.
Akademie der Dames
Kritiek op de machthebbers
Amsterdam stond aan het einde van de zeventiende eeuw bekend als de ‘seksshop van Europa’ en er werden gezagsondermijnende erotica gedrukt voor het hele continent. Rond 1900 ontstond, ook door de opkomst van de nieuwe druktechnieken en de fotografie, een hausse aan nieuwe realistische literatuur die onder de bekende toonbank werd verkocht. De overheid reageerde met de strenge zedenwetgeving van 1911.
Seksuele revolutie Pas met de seksuele revolutie van de jaren zestig trad de overheid minder streng op. Een belangrijk moment is het Chick-arrest waarin de Hoge Raad in 1970 oordeelde dat Nederland geen aanstoot meer nam aan pornografie. Daarmee werd ruim baan gemaakt voor een bovengrondse porno-industrie.
De actualiteit Er wordt sindsdien veel gesproken over de ‘pornoficatie van de samenleving’. Volgens sommigen bevinden we ons nu in een tijdperk van verpreutsing en worden de verworvenheden van de jaren zestig ‘verkwanseld’. Anderen zien juist een nuttige correctie op de mores van de jaren zestig die vooral veel vrijheid voor mannen betekenden en veel minder voor vrouwen. Tegelijkertijd is er een vrij recente tendens van pornografie die zich specifiek richt op vrouwen. Denk aan boeken als Vijftig tinten grijs, tijdschriften als Oh Magazine: lekker voor vrouwen en de zogeheten porna. De discussie over seksisme en machtsongelijkheid en de rol die pornografie daarin speelt, staat volop in de belangstelling.
Wat is er te zien? Veel onbekend drukwerk dat voor het eerst tentoongesteld wordt. Zoals pornografisch materiaal dat in de jaren dertig door de Rotterdamse politie in beslag is genomen. En ook boeken als het zeventiende-eeuwse De doorluchtige daden van Jan Stront, het achttiende-eeuwse maatschappijkritische Het gestoorde naaypartijdje van Willem de Ve tot de expliciete twintigste-eeuwse boeken en tijdschriften als Ik Jan Cremer, Chick, Gandalf en de Playboy. Ondanks strenge wetgeving en handhaving is veel bewaard gebleven in bibliotheken en bij particuliere verzamelaars. De makers van de tentoonstelling kunnen rijkelijk putten uit de collectie Sliggers, die in februari wordt overgedragen aan de Koninklijke Bibliotheek (KB), nationale bibliotheek van Nederland. Bert Sliggers, voormalig conservator van Teylers Museum, is gastconservator van deze tentoonstelling.
En één boek! Porno op papier. Taboe en tolerantie door de eeuwen heen is te zien in Museum Meermanno in Den Haag van 22 maart tot en met 24 juni 2018. Tijdens de looptijd van de expositie zal tevens een reeks activiteiten worden georganiseerd. Bij Uitgeverij Van Oorschot in Amsterdam verschijnt het grote overzichtswerk Onder de toonbank. Pornografie en Erotica in de Nederlanden dat tijdens de tentoonstellingsopening op 21 maart 2018 wordt gepresenteerd.
Nu weet ik toevallig dat Jos van Waterschoot heeft meegewerkt aan dit boek. Hij schreef een hoofdstuk over pornostrips in Nederland.
Veel onbekend drukwerk dat voor het eerst tentoongesteld wordt. Zoals pornografisch materiaal dat in de jaren dertig door de Rotterdamse politie in beslag is genomen. En ook boeken als het zeventiende-eeuwse De doorluchtige daden van Jan Stront, het achttiende-eeuwse maatschappijkritische Het gestoorde naaypartijdje van Willem de Ve tot de expliciete twintigste-eeuwse boeken en tijdschriften als Ik Jan Cremer, Chick, Gandalf en de Playboy. Ondanks strenge wetgeving en handhaving is veel bewaard gebleven in bibliotheken en bij particuliere verzamelaars. De makers van de tentoonstelling kunnen rijkelijk putten uit de collectie Sliggers, die in februari wordt overgedragen aan de Koninklijke Bibliotheek (KB), nationale bibliotheek van Nederland. Bert Sliggers, voormalig conservator van Teylers Museum, is gastconservator van deze tentoonstelling.
