Categorieën
Media

Natuurlijk moet je cartoons niet verbieden!

De rust lijkt inmiddels weer teruggekeerd op de opiniesite Joop.nl. Vorige week werd er nog een cartoon verwijderd nadat het VARA-personeel bedreigd was.

Die bedreigingen gingen sommige medewerkers overigens niet in de koude kleren zitten. Paul de Leeuw was er zo van geschrokken dat hij tijdens de Madiwodovrijdagshow in de camera de bedreigers toesprak om hem vooral met rust te laten: hij had immers de cartoon niet geplaatst? Voor bedreigingen moest men bij de redactie van Joop zijn en dan bij hoofdredacteur Francisco van Jole in het bijzonder.

Hoewel De Leeuw daar een punt maakte – dat de bedreigers hun gelijk moeten halen met de maker en de redactie van de site, niet het gehele VARA-bestand – was het natuurlijk niet zo kies om in een liedje Van Jole boos aan te spreken en aan te sporen tot het nemen van ontslag. In dit soort gevallen moet je mijns inziens vooral boos zijn op de bedreigers, niet op mensen die hun recht op vrije meningsuiting uitoefenen.

De dag erna maakten De Leeuw en Van Jole het overigens weer goed in datzelfde programma.

De Leeuw: “Wat sommige mensen belachelijk vonden is dat ik een collega afviel in het openbaar. En daar geef ik ze ook wel een beetje gelijk in. Het tweede punt is dat ik zei dat de bedreiger naar de mensen toe moest die verantwoordelijk zijn. En dat neem ik mezelf heel kwalijk. Bedreigen is iets dat je niemand aan mag doen en iets dat je een ander niet gunt. Mag ik de kroonprinses citeren? Dat was een beetje dom van me.”


(Mocht de embedcode niet werken, bekijk hier het fragment.)

Een opvallende uitspraak van Van Jole hierin vond ik dat de redactie al eerder de cartoon van de site wilde halen. Geert Wilders weigerde namelijk met een verkiezingsdebat van de VARA mee te doen, zolang de omroep de PVV in de nazi-hoek duwde. Toen Joop.nl Geerts eis wilde inwilligen, wilde de politicus alsnog niet naar het debat komen. Typisch Wilders natuurlijk. Wel schreeuwen, maar als je je zin krijgt, dan alsnog niet toegeven. Hij is er immers meer bij gebaat als er om de zaken heen wordt gedraaid. Hij ziet ongetwijfeld liever dat VARA-personeel met elkaar strijdt dan dat er inhoudelijk over zijn tuigdorp-plannen wordt gesproken.

Overigens was De Leeuw niet de enige die zijn afkeer van de cartoon liet blijken. Eerder stond er al een column van Paul Witteman in de VARAgids waarin hij de cartoon afkeurde. Ik hoorde zijn collega Jeroen Pauw in korte quote op Pownews zeggen dat een site als Joop helemaal niet bij de VARA thuishoort.
Natuurlijk mag je als collega’s onderling van mening verschillen.

Ik vind dat iedere cartoon geplaatst moet kunnen worden. Ongeacht wie zich er door beledigd zou kunnen voelen. Als je daar namelijk gehoor aan gaat geven, is het einde zoek. Ook als je gehoor geeft aan bedreigingen. Je wilt toch niet in een land leven waar bij het minste geringste bedreigingen worden geuit en dat dit leidt tot (zelf)censuur?

Het kan overigens nog veel gekker dan een cartoon die wat de goede smaak betreft op het randje zit. Collega stripjournalist Peter Breedveld, wiens visie op het beeldverhaal ik zeer waardeer, liet zich een paar weken geleden in een reeks tweets uit over de PVV. Breedveld schreef naar aanleiding van de discussie over het sturen van een politiemissie naar Afghanistan op twitter dat de VN zijn troepen beter naar Nederland kan sturen om PVV’ers dood te schieten.

Die ene tweet, die uit de context van een reeks werd gehaald, zorgde voor een hele rel. Belachelijk, zegt u? Kennelijk de normaalste zaak van de wereld in Nederland anno nu.

Door Michael Minneboo

Michael Minneboo is een freelance journalist gespecialiseerd in popcultuur, fancultuur, strips, film, online media en beeldcultuur. Hij schrijft over onder andere comics, Nederlandse strips & animatie en interviewt makers uit binnen- en buitenland. Daarnaast geeft hij lezingen en adviseert hij particulieren en bedrijven over bloggen.

6 reacties op “Natuurlijk moet je cartoons niet verbieden!”

Goed stuk! Ongelooflijk dat Geertje W. een enorm showproces omtrendt de vrijheid van meningsuiting houdt en zich zelf dit soort reacties denkt te kunnen permitteren (wat blijkbaar ook lukt, want zijn achterban staat nog altijd vierkant achter ‘m, voor zover ik heb begrepen). Al die heisa om een Godwin-cartoon, ga iets nuttigs (of in elk geval: iets anders) doen met je tijd, mensen.

Het is inderdaad opmerkelijk dat Wilders en de zijnen eigenlijk iedere keer door de mand vallen, maar gewoon weer op staan alsof er niets gebeurd is. Maar je hebt natuurlijk gelijk: veel heisa omtrent deze cartoon, al zou de discussie wat mij betreft meer mogen gaan over de mechanismen van censuur waar we toch telkens mee te maken hebben in een land waar zoveel verontwaardigden wonen.

Ja, dat zou ik in eerste instantie ook zeggen. Maar ik weet de aard van de bedreigingen niet. Ik neem aan dat het zware bedreigingen waren, anders hadden ze er niet aan toegegeven. Al vraag ik me af hoeveel van die schreeuwers hun woorden echt waar zullen maken.

Ik vind dit lastig.
Ik geloof in vrijheid van meningsuiting, en ik vind dan ook niet dat je cartoons moet verbieden.
Maar ik vind wel dat een cartoonist na moet denken over de mogelijke impact van zijn tekeningen. En ook het medium dat de website publiceert moet nadenken of ze dit wel willen.

Ik persoonlijk zou nooit een cartoon op mijn website willen hebben waarin iemand wordt vergeleken met een nazi. Zelfs als zou de vergelijking terecht zijn (en volgens mij is de vergelijking in dit geval niet terecht) dan zou ik het nog niet willen, omdat zulke vergelijkingen volgens mij zelfden leiden tot dialoog en bijna altijd tot ruzie en onbegrip.
Nou heeft Wilders natuurlijk wel boter op zijn hoofd, omdat hij zellf meerdere malen bepaalde elemeneten van de islam met het nationaal socialisme heeft vergeleken, Dus hij heeft wel het minste recht om te klagen.

Maar toch, als ik redacteur bij joop.nl was, zou ik deze cartoon nooit geplaatst willen hebben.

Het blijft inderdaad een lastige kwestie. Ik zou er als redacteur wel altijd weloverwogen naar kijken, maar ik kan me weinig situaties voorstellen waarbij ik een bepaalde cartoon zou verbieden als de vrijheids van meningsuiting van de maker in het geding komt. Mensen zijn (tegenwoordig) heel snel beledigd, en als je met al die lange tenen rekening moet houden, is het einde zoek en kun je niets meer publiceren. Ik vind bijvoorbeeld dat die Joop-cartoon wel kon. Of hij grappig is is wat mij betreft een kwestie van smaak. Al mag je je altijd afvragen wat het nut is van zo’n statement wat betreft ‘de dialoog’, is het aan de cartoonist in kwestie of hij het statement maakt of niet.

Reacties zijn gesloten.