Boeken waar je wat van opsteekt, daar hou ik van. Zoals Het experiment van Nicolas Debon.
Het experiment is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Fortuné Henry, anarchist en revolutionair. In 1903 vestigde Henry zich in een verlaten vallei in het Ardennenwoud om los van de burgermaatschappij een vreedzaam leven te kunnen leiden. Al snel wordt hij bijgestaan door kameraden en eensgezinden. Samen willen ze een utopische gemeenschap stichten. Dat kan natuurlijk nooit lang goed gaan, zou je denken en Debon laat zien hoe de groep langzaam uiteenvalt. Vooral Fortuné, de stichter en zo’n beetje het cement van de gemeenschap, is op een gegeven moment zo druk met het verdedigen en uitdragen van zijn idealen dat hij vergeet ze na te leven.
Debon vertelt schetsmatig, het verhaal leest als een gestroomlijnde samenvatting waarin bepaalde kernscènes volledig worden verhaald. Hij geeft de lezer ruimte om zelf te interpreteren en verder onderzoek te doen naar L’Essai (Het experiment, zoals de kolonie heet). Achter in het album geeft de auteur wat historische context en een bibliografie. Handig voor wie meer wil weten (en Frans kan lezen, want de genoemde titels zijn allemaal in het Frans.)
Schilderachtig
Debon visualiseert zijn verhaal op schilderachtige wijze en de platen waarin de natuur centraal staat, zijn sfeervol en treffend. De personages zet hij neer met een snelle toets. Gezichten blijven daardoor wat schematisch. Ook houdt Debon de camera wat op afstand en bedient zich opvallend weinig van close-ups. De meeste personages leren we dan ook niet echt kennen. Behalve Henry, want het verhaal wordt vanuit zijn perspectief vertelt. Misschien wilde Debon met zijn afstandelijke cameravoering dus aangeven dat het Henry meer gaat om het ideaal dan om de individuenen in zijn kolonie.
Het experiment is een interessant verhaal. Ik wist niet zo veel van deze geschiedenis, dus ik ben blij met dit soort beeldverhalen die een boeiend tijdsbeeld neerzetten. Een nieuwe samenleving stichten is een thema dat relevant blijft en nu misschien meer dan ooit. Als ik hoor wat voor domme plannen het kabinet allemaal voor ons in petto heeft (die vooral neerkomen op het uitknijpen van het volk om de laatste cent in de schatkist te krijgen), klinkt de maatschappij de rug toe keren om met een kleine groep mensen verder te leven, heel aantrekkelijk.
Slordigheden
Wat betreft de keuzen van de albums stelt Scratch Books, dat vorig jaar groot aankondigde kwaliteitsstrips uit te gaan geven, niet teleur. Redactioneel heeft men wel een steekje laten vallen. De vertaling en grafische verzorging van de stripromans is in handen van Studio Peter de Raaf. Net als De beeldhouwer van Scott McCloud zitten er in Het experiment enkele tikfouten die de eindredacteur over het hoofd heeft gezien. Een voorbeeld uit een caption op pagina 54: ‘Tot grote vreugde van onze gasten waren wij zo nu en dan de acteurs in de voorstelling over ons eigen leven, dit tot grote vreugde van onze gasten…’
Jammer, juist omdat Debon zoveel moeite en aandacht heeft gestoken in zijn schilderachtige tekeningen.
Nicolas Debon. Het experiment.
Scratch Books, € 19,90.