Het laatste weekend van maart vond dit jaar de tweede editie van de Dutch Comic Con plaats. Ik was er op zaterdag.
Prachtig beeld van de Groene Gigant. Helaas veel te groot voor mijn woonkamer.
Als ik geen griep had gehad, had ik me zeker beter vermaakt, want ik vind het ontzettend tof om zoveel comicfans bij elkaar te zien op Dutch Comic Con. De fans tonen op verschillende manieren hun liefde voor strips, films en tv-series.
Er waren veel cosplayers en ook waren de verschillende replica’s van bekende vierwielers weer uit de garage gehaald.
General Lee uit the Dukes of Hazzard.Ecto-1 met een fan ervoor.Very nice hood ornament.
Ook waren er weer acteurs aanwezig met wie je op de foto kon. Vaak zijn dit niet de hoofdrolspelers maar aanvullende cast, maar dat mag bij de fans de pret niet drukken. Zelf hoef ik niet zo nodig een handtekening van iemand als Billy Dee Williams te hebben, maar prima natuurlijk als zoiets je dag helemaal goed maakt.
De opzet was dit jaar groter dan vorig jaar en zaterdag rond 12 uur was het al erg druk. Dikke rijen stonden voor de deur en binnen was het ook soms navigeren in de massa.
Spidey Jr.
Brian Epstein
Ik was dit keer vooral op de Con om schrijvers Vivek J. Tiwary en Joe Hill te interviewen. Tiwary is een succesvolle broadway producent die een grote liefde heeft voor comics. Hij schreef de graphic novel The Fifth Beatle, een prachtige strip over Brian Epstein, en heeft ook geld gestoken in Valiant comics. Daarnaast is hij een enorm aardige man met een positieve levensinstelling.
Hills werk ken je als je de fantastische stripreeks Locke & Key hebt gelezen, of de strip Wraith. Kan natuurlijk ook dat je zijn boeken hebt gelezen, want daar kwamen ook veel mensen op af. Hill zat onder andere bij de American Book Center te signeren, maar had ook zijn eigen stand. Een aardige kerel met wie ik ruim een half uur heb kunnen praten. Ook over zijn stripliefde trouwens. Nooit gedacht dat Captain America zijn favoriete Marvel-held zou zijn.
Kick-Ass shopt ook bij the American Book Center.
Het was trouwens goed druk bij de American Book Center stand. Volgens mij hebben ze goede zaken gedaan. De winkel had ook een heel podiumprogramma met interviews op Dutch Comic Con.
Panel van de American Book Center. Tweede van links is Joe Hill. Foto: American Book Center.
Cosplay
Ik trof bij de Eppostand de heren Valkema en Hercules aan. Valkema had zelfs een stropdas om en zei met een glimlach dat dit zijn cosplay outfit was.
Valkema, Hercules en cosplayer Klariska Der Kinderen-Kwakkel. (Niet mijn foto trouwens, maar weet niet wie hem wel genomen heeft.)
Dat is trouwens wel grappig: mensen vroegen me op sociale media als wie ik gekleed was. Ik doe echter niet aan cosplay. Ik vind het een leuk fenomeen, en kijk graag naar de vaak mooie kostuums die mensen aan hebben, maar ik zou zelf niet zo snel zo rondlopen. Mijn Spider-Man-pak draag ik altijd onder mijn kleding.
Overigens sprak ik eindelijk eens Frank Mulder van de website De Nachtvlinders in het echt. Bekjik zijn leuke cosplayfoto’s op instagram. Ook had ik een leuk gesprek met een paar van de Ghostbusters van The Dutch Division. Hun kostuums zien er net echt uit.
Na de gesprekken ben ik weer naar huis getreind en in mijn bedje gedoken. Ik moet zeggen dat zo’n bezoekje aan Dutch Comic Con erg inspirerend werkt. Vandaag heb ik enorme zin om nog vaker over strips te gaan bloggen dan ik al doe. Strips laten zien die ik mooi, interessant en boeiend vind. Makers onder de aandacht brengen die een spotlight verdienen. Of gewoon leuke, gekke stripgerelateerd dingen aanhalen. De laatste tijd heb ik daar minder tijd voor vanwege een paar erg toffe, maar tijdrovende schrijfklussen. De lagere blogfrequentie heeft dus niets met minder zin te maken.
De oorspronkelijke Hobgoblin zal altijd een van mijn favoriete superschurken blijven. Zo kwam dit nare heerschap tot stand.
Over Hobgoblin heb ik al eerder geschreven, maar goed, hij is dan ook mijn favoriete Spider-Man-schurk. Sowieso heeft ons favoriete Webhoofd natuurlijk niet te klagen wat tegenstanders betreft: naast Batman heeft hij de interessantste rogues gallery. Venom, Kingpin, Doctor Octopus, Vulture, Sandman, Norman Osborn, Foolkiller, J. Jonah Jameson, Sin-Eater en the Black Fox, zijn toch wel mijn favoriete schurken.
Hoe Hobgoblin tot stand kwam wordt mooi uitgelegd in dit artikel uit Marvel Age #5 (1983). Marvel Agewas een uitgave van Marvel waarin nieuwe series, verhalen en andere zaken werden aangekondigd. Met previews, maar vooral ook interviews met de makers. De serie liep van 1983 tot en met 1994 en beslaat 140 comics. Vroeger kon ik ze nog wel eens vinden in stripwinkel Het Gele Teken, maar veel heb ik er nooit kunnen lezen. Jammer, want ik hou erg van dit soort uitgaven. Marvel Age was eigenlijk een reclameblaadje, maar toen het uitkwam waren er nog geen blogs en dus was ik blij met alle informatie die ik kon krijgen.
Het artikel The Making of Hobgoblin vertelt waarom Roger Stern deze schurk bedacht, wat het idee achter zijn look is en hoe die look tot stand kwam.
De Britse stripmaker Andrew Wildman is vooral bekend als tekenaar van de Transformers-strips. Nu is zijn eerste graphic novel uit. Horizon gaat over persoonlijke ontwikkeling en het overwinnen van je angsten. ‘Ik wil mensen niet ergens van overtuigen, maar ze een kans geven hun eigen mogelijkheden te zien.’
Andrew Wildman thuis.
We spreken Andrew Wildman tijdens de eerste editie van Dutch Comic Con in Utrecht. Wildman is een van de buitenlandse stripmakers die daar twee dagen zijn fans ontmoet en tekeningen maakt. Terwijl wij in de rustige greenroom zitten op de eerste verdieping, zijn beneden duizenden stripliefhebbers en cosplayers zich aan het vermaken. Al meer dan dertig jaar is Wildman professioneel illustrator. Hij werkt in de game- en animatie-industrie als ontwerper van personages en omgevingen. Ook was hij storyboardtekenaar voor de sciencefictionserie Doctor Who. Wildman: ‘Ik vind het heel fijn om storyboards te maken. Het publiek ziet het eindresultaat weliswaar niet, maar het is ontzettend interessant om met regisseurs samen te werken en uit te dokteren hoe dingen in beeld gebracht gaan worden.’
Als stripmaker werkte hij aan series als Thundercats en de X-Men-comic die voortkwam uit de animatieserie. In de jaren negentig tekende Wildman miniseries over Spider-Man en Venom. Wildman: ‘Spider-Man was waarschijnlijk mijn favoriete personage toen ik jong was. Toen ik hem eindelijk als professional mocht tekenen was dat een fantastische kans, maar eigenlijk is Spider-Man verschrikkelijk om te tekenen. Door het masker zie je zijn gezicht niet, dus kan ik maar weinig gezichtsuitdrukkingen laten zien en die vind ik juist fijn om op papier te zetten. Ook het webpatroon op Spider-Mans kostuum is vervelend om te tekenen. Het is niet moeilijk, maar wel heel saai. Mijn doel was om aan the Avengers te werken. Captain America tekenen zou te gek geweest zijn. Het dichtstbij kwam ik met een project dat Force Works heet en dat aan Avengers gerelateerd is. Dat vind ik nog steeds het beste werk dat ik voor Marvel heb gedaan.’
Spider-Man door Andrew Wildman.
Transformers
Als stripmaker is hij vooral bekend van Transformers. Jarenlang tekende Wildman deze op de animatieserie gebaseerde comic. Eerst voor Marvel UK, de Britse afdeling van Marvel Comics, later voor de Amerikaanse uitgeverij zelf en tot slot voor uitgeverij IDW. ‘Of ik een speciale band heb met robots en Transformers? Jawel, maar voornamelijk omdat ik een lange tijd aan deze serie heb gewerkt en omdat deze strip mijn doorbraak was in de comicswereld. Maar toen ik gevraagd werd om Transformers te tekenen, had ik er nog nooit van gehoord. Eigenlijk had ik ook geen zin om robots te tekenen.’
Toch wist Wildman een duidelijke stempel op de strip te drukken. Samen met schrijver Simon Furmangaf hij de robots menselijkheid. ‘Toen ik aan de Amerikaanse versie begon, heb ik mij sterk laten inspireren door de comic Machine Man van Barry Windsor-Smith. Fantastisch werk dat mij duidelijk maakte dat je veel detail kunt stoppen in het tekenen van mechanische dingen. Het viel me op dat veel collega’s de Transformers als robots tekenden. Ik zag ze als personages, met net zo veel menselijkheid als jij en ik. Dus begon ik hun gezichten erg expressief te maken. Veel lezers vonden dat maar niks, maar genoeg mensen vonden dat wél goed. Furman en ik zagen allebei in dat Transformers diepgang hebben. Om die reden kreeg ik er lol in.’
Transformers
Persoonlijke ontwikkeling
Eind jaren negentig ging het slecht met de Amerikaanse comicsindustrie – Marvel Comics ging zelfs failliet. ‘Tot dat moment ging het best goed met me bij Marvel. De top had ik nog niet bereikt, maar ik was onderweg. Toen stortte de boel in. Elke serie waar ik aan begon, werd stopgezet. Het leek alsof mijn carrière tot een eind kwam. Ik had persoonlijke problemen en kreeg daar begeleiding voor. Die hulp bleek nogal krachtig en effectief. Hierdoor werd ik me voor het eerst bewust van zaken als coaching en persoonlijke ontwikkeling. In de loop der jaren heb ik seminars bezocht en ben ik zelf een coach geworden. Dat leidde onvermijdelijk tot nieuwe inzichten over mijn eigen leven en wat er voor anderen mogelijk is.’ Zelfvervulling en persoonlijke ontwikkeling fascineren Wildman en deze thema’s behandelt hij ook in Horizon, zijn eerste graphic novel en zijn debuut als schrijver.
Horizon Horizon draait om de vijftienjarige Alisanne. Ze wordt gepest op school en heeft een moeilijke relatie met haar moeder. Als ze in slaap valt, komt ze in een droomwereld terecht waar ze de confrontatie met haar eigen angsten moet overwinnen en uiteindelijk zal ontdekken wie ze is. Ze krijgt hulp van het speelgoedkonijn dat ze ooit van haar vader kreeg. ‘Dat konijn is de mentor van de held, hij is de Obi-Wan Kenobi in mijn verhaal. De huizenhoge robot waar Ali het tegen op moet nemen, representeert niet alleen haar angst, maar is ook een metafoor voor gedrag dat we telkens herhalen.’
Met Horizon hoopt Wildman de ogen van zijn lezers te openen: ‘Ik wil mensen niet ergens van overtuigen, maar ze een kans geven hun eigen mogelijkheden te zien. We willen altijd meer, we willen meer kunnen bereiken of lekkerder in ons vel zitten. Vaak voelen we ons begrensd en denken we dat die doelen niet haalbaar zijn. Coaching of het lezen van een inspirerend werk, opent soms je ogen voor wat er allemaal mogelijk is. Wij zijn zelf het grootste obstakel voor wat we in het leven kunnen bereiken. Het enige wat je tegenhoudt zijn je eigen, beperkende vooraannames en gedachten. Zodra je die kunt doorbreken, is er van alles mogelijk. Dat is het thema van Horizon.’
Ironisch wellicht, maar het waren juist Wildmans eigen aannames die de productie van deze strip tegenhielden. Hij ondernam meerdere pogingen om de strip te maken. Eerst met andere schrijvers, maar dat werkte toch niet. ‘Omdat het om mijn verhaal ging wilden die schrijvers niet te veel hun eigen ideeën opdringen. Hierdoor hadden ze niet de vrijheid het verhaal goed te schrijven. Toen opperde een vriendin van me dat ik het zelf moest schrijven. Ik antwoordde haar dat ik geen auteur ben, maar dat vond ze onzin. Ze zei dat ik degene ben die de personages door en door kent. Dat heeft me erg geholpen. Mijn grootste obstakel bij het schrijven van Horizon was dus mijn eigen idee dat ik een tekenaar was en geen schrijver.’
DIY
Wildman gaf Horizon uit in eigen beheer zodat hij deze op beurzen kan verkopen en exemplaren ter promotie kan opsturen. ‘Voordat ik het boek zelf uitbracht heb ik het wel naar één uitgeverij gestuurd, maar ze snapten niet helemaal wat ik ermee wilde bereiken. Ik wist dat ik deze strip wilde maken of ik nu een uitgever zou vinden of niet. Dus waarom niet gewoon de strip eerst afmaken? De kans dat het boek dit jaar door een echte uitgeverij wordt uitgebracht ziet er veelbelovend uit. Mocht dat toch niet gebeuren dan is het ook wel goed zo en blijf ik de strip zelf uitbrengen.’
Plotseling staat Wildmans vrouw bij onze tafel. Ze vertelt met lichte paniek in haar ogen dat er een lange rij met fans voor zijn tafel staat en dat ze niet weet wat ze met ze aan moet. Het gesprek ronden we af en Wildman gaat naar beneden om nog meer Transformers te tekenen.
With Kick-Ass 3, the saga of the teenage real-life superhero Kick-Ass and the even younger but more badass Hit-Girl comes to a close. It’s a smart and worthy finale to one of the best original series published today.
Writer Mark Millar and artist John Romita Jr. have created a wonderful series with a very original angle: a high school teenager, a big fan of comic books, decides to become a real-life superhero. But in real life superheroism is not as easy as it might seem on the comic book page. Chances are, when you confront a robber you get your ass kicked. Dressing up as a superhero doesn’t necessarily make you one. And Dave Lizewski, the main character, has learned that the hard way, as one could have read from past storylines in the series. I am a fan of the series, and wrote about past volumes before on this blog.
The series has spawned two feature films and now comes to an end with Kick-Ass 3, a story which, as far as Dave Lizewski is concerned, is all about growing up. In the previous installment, Kick-Ass 2, Hit-Girl and Kick-Ass took on the mafia and won, but the cost of this victory was high: Hit-Girl got arrested while all real-life superheroes got outlawed. Kick-Ass and his team Justice Forever are biding their time while Hit-Girl is waiting in vain for them to rescue her from prison. After Dave graduates high school he and his roommate Todd start working at a fast-food joint. Meanwhile mafia boss Rocco Genovese returns from exile with a grand plan to unite all the East Coast crime families. Rocco is a psychopath that likes to kill his enemies with a solid gold ice pick.
With Hit-Girl behind bars and the police in Rocco’s pocket, the mafia seems to be unstoppable. It’s up to Dave and his gang to put an end to their crimes, but the best they can do is try to intimidate the mafia by re-enacting scenes from old Batman-comics and the execution of these little play acts aren’t exactly going as planned. And how is Kick-Ass to stop the mafia anyway when he can’t even get rid of The Juicer: the newest member to the team of superheroes that uses their headquarters as his own apartment and laundry basket while he’s playing videogames all day? The Juicer’s superpower seems to be slacking and being obnoxious.
I really enjoyed the personal growth Dave experiences in Kick-Ass 3. While Hit-Girl basically stays the same character, Dave is about to grow up. When he falls in love and gets a girlfriend for the first time, Dave starts to skip meetings with the team. He chooses to have sex with Valerie instead. (Who could blame him?) While the persona of Kick-Ass gave him some prestige, now Dave has met someone who likes him for who he is without the mask and he starts to detach himself from the superhero lifestyle. That is, until the mafia tries to kill Hit-Girl and they have to team-up one more time. The climax is as one could expect from a Kick-Ass story: bloody violent and funny at the same time. But then again, the comic is not meant for young readers.
Kick-Ass 3 has hard-edged action and a lot of humor. One could see this series as a parody of superheroes taking a piss at comic book readers because it makes fun of conventions and geek-dom. Let’s face it: it’s fun to see Hit-Girl wielding a sword and chopping off the heads of bad guys, but when you realize she’s only supposed to be about 12 years old, you understand in real life she would never have the strength to execute such actions, which not only shows how ridiculous these superhero narratives can get, but also shows this aspect is part of what makes Kick-Ass so enjoyable. At the same time it’s also a celebration of the genre and as Millar has told me in an interview in the past, it’s his love letter to superhero comics.
When the going gets really though for Dave and he’s about to give up, regretting all the time wasted on reading comic books, he has a vision of his parents telling him how much comic books can inspire. ‘Reading COMIC BOOKS is what got you through the TOUGH TIMES, Dave,’ his mom says. His dad adds: ‘Your mother’s right, son. And it wasn’t just the ESCAPISM they gave you. It was the OPTIMISM they instilled in those twenty-two page CHUNKS.’
What I particularly like about this installment is that Millar has an eye for the effect the actions of supervillains have on the lives of people close to them. For instance, Chris Genovese’s mother Angela suffers a great deal because her kid tried to be the super villain the Motherfucker and has killed people. While walking down the street, family members of the victims spit in Angela’s face. Her son is a great disappointment and while Chris is whining his life didn’t turn out like he planned to, she thinks to herself: ‘You think this was MY PLAN. You think I grew you for nine months and fed you my milk just to watch you become a FIGURE of PUBLIC HATE? Your father only killed people for BUSINESS. You killed people for FUN.’ These kinds of characterizations make the Kick-Ass series a wonderful study of many aspects of the superhero genre. I believe the story has run its course and with Kick-Ass 3 has a worthy finale. It has been a wonderful adventure and a lot of fun.
Kamala Khan is a sixteen-year-old Pakistani-American girl from Jersey City. She idolizes superheroes and Carol Danvers in particular. Danvers is a super heroine who calls herself Captain Marvel (she used to be Ms. Marvel). Kamala has a hard time fitting in: she is a Muslim and her parents try to bring her up according to their faith. Obviously, they don’t like their teenage girl to go to parties where boys attend as well and alcohol is being served. Her older brother spends his time praying all day, wearing traditional clothes, much to the chagrin of their father who’d rather see his son get a job. Kamala is living between two worlds, not really fitting in with either of them. Some of her white American school buddies, particularly Zoe, have no problem pointing out that she’s the odd one out.
When Kamala is bestowed superpowers, her life gets even stranger. All of a sudden she can change her appearance to whomever she wants, even her mother, and she can stretch her body to become very big or very small. She also heals a lot faster than before. Kamala becomes the new Ms. Marvel.
The way Kamala gets her powers is a bit vague. On a foggy night, she has a vision or hallucinates Carol Danvers, Iron Man and Captain America. These all-American characters start talking to her in Urdu and they bestow her new powers on her. How is never really explained and all this seems like some sort of divine intervention or magic. Being an atheist, I usually don’t like my superheroes mixed up with religion, and I prefer a more ‘scientific’ explanation on how superheroes get their powers.
Kamala is actually the fourth character called Ms. Marvel in the Marvel Comic books, but she’s the first Muslim character to headline her own book. This was presented as a big deal when the series started and is part of a larger strategy by the publisher to reach new readership outside the traditional white male demographic. For a while now, they particularly try to cater to minorities that until now had to play second fiddle in the world of superheroes. So Marvel came up with Black Hispanic Spider-Man Miles Morales, African-American hero Sam Wilson taking over as Captain America, and a whole reign of female superheroes who are either counterparts to known male heroes or pressed from a new mold that has an emancipatory flavor.
This is not to say that there were never any so-called minority superheroes in the Marvel Universe, quite the contrary actually, but in the last couple of years there has been more focus on such characters. Also, when it comes to the casting of Marvel characters in movies, some comic book characters that are white are now being portrayed by black or ethnic actors. Not all readers are happy with this trend.
But, politics aside, is this Ms. Marvelcomic a good read? I think it is. Firstly, because Kamala and her co-stars are rounded and interesting characters. Writer and co-creator G. Willow Wilson takes the time to develop the character and sketch out the world she lives in. I like the fact that Kamala has to learn how to use her powers. In this first storyline learning to cope with these powers is an important factor. The story is also about trying to determine your identity, accepting who you are and not being afraid to show it. These are important issues for teens, and typical for coming-of-age stories. Then again these issues stay with us for the largest part of our lives. At first Kamala changes her appearance into a white, attractive blonde, just like Danvers. Later on, she decides the new Ms. Marvel might as well look Pakistani and her hero-self looks more like Kamala looks in real life. Personally I thought Wilson puts this theme of identity on a little thick, but then again: she does get the message across this way.
What makes this comic stand out from other Marvel titles to me is Adrian Alphona‘s art work and the coloring by Ian Herring.Alphona is a Canadian artist that is best known for the series Runaways. He created this new Ms. Marvel together with Wilson and editors Sana Amanat and Stephen Wacker. Alphona’s style is a blend of realism and a more cartoony way of drawing, and that works very nicely with a superhero that can stretch her body. Interestingly, it looks like his pencil drawings are scanned and not inked. Therefore there are no black areas in the artwork. Herring’s bright color scheme compliments the drawings perfectly, adding shade and a lively sort of mood.
Ms. Marvel vol. 1: No Normal collects Ms. Marvel (2014) issues 1-5 and material from Marvel Now! Point One #1. This collection won the 2015 Hugo Award for Best Graphic Story.
De redactie van Stripgidsvroeg mij om eens kritisch te kijken naar de Nederlandse uitgaven van Marvel Comics door Standaard Uitgeverij. En om deze bij nieuwe lezers te introduceren.
Sinds oktober dit jaar kunnen striplezers de superhelden van Marvel weer in het Nederlands lezen. Standaard Uitgeverij geeft namelijk de comics van Marvel in vertaling uit. Is dat een slimme zet?
Een hele generatie groeide tussen 1979 en 2007 op met de comics van Marvel dankzij de Nederlandse uitgaven van Juniorpress. Uitgeverijen Z-Press Junior Media en Nona Arte volgden voor korte tijd. Daarna was het lang stil, maar sinds oktober dit jaar brengt Standaard Uitgeverij Nederlandstalige uitgaven van Marvel uit.
Op 7 oktober kwamen de series Iron Man, All new X-Men, Uncanny Avengers en The Superior Spider-Man uit, een maand later gevolgd door Thor: God of Thunder, Captain America, Wolverine en Guardians of the Galaxy. Deze laatste serie was voor Standaard waarschijnlijk een no-brainer: sinds de gelijknamige filmhit uit 2014 van James Gunn is het team van Guardians of the Galaxy populair bij het lees- en filmpubliek. Ook wat de andere titels betreft heeft Standaard gekozen voor helden die dankzij hun bioscoopavonturen bij een groot publiek bekend zijn.
Marvel toen, Marvel NOW!
Standaard stapt in bij het moment dat Marvel NOW! genoemd wordt. Marvel NOW! is een lichte herstart van het Marvel Universum, die in oktober 2012 plaatsvond na de gebeurtenissen van het verhaal Avengers versus X-Men. In dit crossover-verhaal staan The Avengers tegenover de X-men door de komst van de Phoenix-kracht op de aarde. The Avengers zien hier een bedreiging in, de X-Men een nieuwe kans voor de mutanten, het ras dat al jaren met uitsterven bedreigd wordt. Na Avengers versus X-Men is er een nieuwe status-quo in het Marvel Universum. De samenstellingen van de superheldenteams zijn anders. Bijvoorbeeld: X-Men Wolverine, Havok en Rogue maken nu deel uit van The Avengers. Ook de stripmakers zijn aan, voor hen, nieuwe reeksen gekoppeld om de boel eens goed op te schudden.
De comicseries beginnen weer opnieuw bij nummer 1. Dit is meer een marketingtrucje dan dat er echt inhoudelijke noodzaak is om weer opnieuw te beginnen met tellen. Nummers 1 worden nu eenmaal goed verkocht. Aangezien veel superhelden al jaren bestaan – de meeste Marvelhelden werden begin jaren zestig bedacht – kennen ze een lange geschiedenis die nieuwe lezers kan afschrikken. Lezers zijn daarom minder snel geneigd om Spider-Man #666 te kopen, maar Spider-Man #1 klinkt als een nieuwe start. De stripmakers hebben dan ook hun best gedaan om met Marvel NOW! een nieuw verhaal te beginnen dat weinig tot geen voorkennis vereist. Al geldt voor alle comics dat het geen kwaad kan om de Marvel-films en televisieseries te kijken voor wat achtergrondinformatie.
De Captain redt een jongetje.
Papa Captain America
Omdat de series All New X-Men en Uncanny Avengers direct te maken hebben met de uitwassen van Avengers versus X-Men, is het handig om deze twaalfdelige serie eerst te lezen. In All New X-Men, geschreven door Brian Michael Bendis en getekend door Stuart Immonen, reist Henry McCoy terug in de tijd om de oorspronkelijke X-Men in hun jonge jaren te bezoeken. Hij probeert zijn teamgenoten ervan te overtuigen mee te komen naar de toekomst om Cyclops weer op het rechte pad te brengen en te voorkomen dat hij de ondergang van de mutanten veroorzaakt. In deze serie leven de jonge versie van de X-Men dus naast hun oudere versies en dat levert veel explosief en plezierig leesvoer op.
Voor de andere series pakt de nieuwe start van Marvel NOW! goed uit, omdat die zo goed als losstaan van wat er precies in Avengers versus X-Men is gebeurd. Zo belandt Captain America door toedoen van Arnim Zola in een onherbergzame wereld die Dimensie Z wordt genoemd. Hij neemt daar het zoontje van Zola onder zijn hoede en beschermt hem tegen de barbaarse Phrox. Schrijver Rick Remender zorgt er met dit adoptieve ouderschap en het verblijf in een barbaarse dimensie voor dat we nieuwe kanten ontdekken van Captain America. Ook komen we meer over de relatie met zijn vader te weten. John Romita Jr. – een van de beste Amerikaanse striptekenaars – zorgt ervoor dat het er allemaal heel mooi uit ziet. Ook de soloavonturen van Wolverine, Iron Man en Thor zijn prima door nieuwe lezers te volgen omdat ze alle drie een losstaande missie te vervullen hebben die weinig te maken heeft met wat er in de andere series gebeurt.
Van de acht series vind ik All New X-Men en Captain America het leukste en interessantst. Maar ook Guardians of the Galaxy biedt veel humor en heeft dezelfde sfeer als de film. Als groot liefhebber van de held Spider-Man vind ik de reeks The Superior Spider-Man verschrikkelijk om te lezen: superschurk Doctor Octopus heeft een breinwissel veroorzaakt waardoor zijn bewustzijn nu in het hoofd en lijf van Peter Parker/Spider-Man zit, terwijl Parker gevangen zit in het doodzieke lichaam van Octopus en uiteindelijk sterft. Octopus wil bewijzen dat hij als superheld beter is dan de echte Spider-Man. Schrijver Dan Slott grossiert in het bedenken van grote concepten maar slaagt er zelden in om deze tot boeiende verhalen te smeden. Hij gaat vooral scheef bij bekende personages die opeens niet meer handelen zoals we van ze gewend zijn. Superior Spider-Man is voor lezers die al jaren Spider-Man volgen daarom een behoorlijke koude douche. Lezers die niet bekend zijn met Spider-Mans verleden zullen minder moeite hebben met deze verhaallijn.
Minstens één jaar Standaard Uitgeverij heeft een licentie op de Marvelstrips voor één jaar, met een optie voor een tweede. Ze richten zich vooral op jongere lezers, want de meeste diehardfans hebben de strips al in de oorspronkelijke versie gelezen. Iedere Nederlandse uitgave van 72 pagina’s bevat drie Amerikaanse comics en extra beeldmateriaal zoals covers en illustraties. Ze kosten €6,99 per stuk. Een goede deal aangezien losse Amerikaanse comics steeds meer in prijs stijgen. Nieuwe nummers verschijnen met een frequentie van twee maanden in een oplage van 8000 exemplaren.
De prima vertaling en redactie is in handen van James Vandermeersch en Peter de Bruin. De Bruin is een oude bekende voor Nederlandse lezers. Hij vertaalde voorheen ook voor Juniorpress en is tegenwoordig vertaler bij RW, de uitgeverij die strips van DC Comics en Vertigo op de Nederlandse markt brengt. Vooralsnog zijn er geen plannen om een brievenrubriek op te nemen of de comics te openen met een redactionele introductie, zoals Juniorpress dat vroeger deed.
Inmiddels is in Amerika Marvel NOW! alweer ten einde. Na wederom een groot event, dit keer Secret Wars, is de status quo van het Marvel universum weer veranderd en radicaler dan bij Marvel Now!. Alternatieve universa zijn samengevoegd met het Marvel Universum, Thor is tegenwoordig een vrouw en Spider-Man staat aan het hoofd van Parker Industries en opereert op een globale schaal. De series zijn wederom bij nummer 1 begonnen en er zijn weer een paar nieuwe series bijgekomen met nieuwe personages. Of we deze nieuwe verhalen ook in de toekomst in het Nederlands kunnen lezen, hangt natuurlijk helemaal af of Marvel NOW! hier goed gaat verkopen.
Dit artikel is gepubliceerd in Stripgids #44 (2015).
De Nederlandse uitgaven van Marvels Secret Wars. In de jaren negentig waren er nog geen online shops en was het lastiger om aan oude comics te komen dan nu. Soms had de stripspeciaalzaak wat je zocht, soms de uitgeverij zelf ook, maar ook kon je terecht bij de heren Bart en René Visser die comics via de post verkochten. Hoewel de zoektocht nog relatief simpel verliep, besef ik bij het teruglezen weer hoe leuk het eigenlijk is om bepaalde strips te verzamelen en te jagen op specifieke deeltjes. En om die dan voor een aardige prijs aan te kunnen schaffen. Net als Peter Parker, de Spektakulaire Spider-Man, zat ik als tiener altijd krap bij kas.
Fragmenten uit mijn dagboekje:
zaterdag 14 augustus 1993: Nadat ik bij oma geweest was ben ik bij Het Gele Teken geweest en heb ik drie strips gekocht: een dikke special van de Vergelders, Geheime oorlogen #8 en een oud album van Spider-Man. Ik denk er hard over na om de Vergelders-serie vanaf dat nummer te gaan volgen.
In ieder geval wil ik de comicserie Geheime Oorlogen compleet maken. Hoewel Harrie [van het Gele Teken] ze ook verkoopt, waarschijnlijk voor een te hoge prijs, ga ik maandag eerst Juniorpress zelf bellen om te vragen of ik ze nog bij hen kan bijbestellen.
vrijdag 20 augustus: Maandag heb ik Juniorpress gebeld om de Geheime Oorlogen comics te bestellen. Helaas waren nummer 1 +2 uitverkocht, maar ik kon nummer 3+7 wel bijbestellen. Dinsdag was ik al vroeg in de stad. Ik ging meteen naar Het Gele Teken om te kijken of ik daar Geheime Oorlogen nr 1+2 kon krijgen. Alleen nr. 1 was aanwezig, tweedehands en die kostte wel 7,50, terwijl ik die ochtend de acceptgiro van JP binnenkreeg met de prijs van 5,65 gulden voor twee nieuwe comics! Heb meteen het geld overgemaakt via mijn spaarrekening.
Ook heb ik Spektakulaire Spider-Man Special 3 en Superhelden 6 en Batman 1 gekocht. Aan die Spider-Man comic heb ik een speciale herinnering omdat dit een van de comics was die ik eens van klasgenoot Peter Tesselaar gelezen heb. Het is een van die beruchte eerste comics die me fan maakten.
Dinsdag 24 augustus 1993: Vandaag ontving ik de twee comics van Geheime Oorlogen die ik had bijgesteld bij Juniorpress. Nu moest ik alleen nummer 2 nog. Deze heb ik bij Bart en René Visser bijbesteld voor 5 gulden. (+3 piek verzendkosten). Ik heb daarna een brief aan René Stoops en Steven de Rie geschreven.
Vrijdag 27 augustus 1993: Woensdag was ik al vroeg in de stad. Ik moest naar de bank om geld over te maken naar de bankrekening van René Visser. Ik had de dag ervoor telefonisch Geheime Oorlogen nr. 2 besteld. Dit was het laatste nummer dat ik nog moest hebben in deze serie die bestaat uit 9 delen. De serie werd oorspronkelijk uitgebracht in ’84-’85. De serie is een van de eerste comics die ik ooit las en heeft daarom een bepaalde waarde voor me. Niet alleen voor mij, de serie is erg gewild en daarom is er wat moeilijk aan te komen. Vooral nr. 1+2.
Vanochtend was ik vroeg op en toen ik om 11 uur naar beneden kwam om bij mijn moeder langs te gaan, vond ik een postpakketje. Daarin zat Geheime Oorlogen nr.2. Nu heb ik de serie compleet. Vrijdagavond heb ik natuurlijk de serie Geheime Oorlogen gelezen.
2015: Met veel plezier denk ik terug aan de serie Geheime Oorlogen. Het was voor het eerst dat we een grote groep superhelden het op zagen nemen tegen superschurken. En ook nog eens op een verre planeet. De meeste helden kwamen niet onveranderd terug uit de strijd. Spider-Man had opeens een prachtig maar eigenaardig zwart kostuum. Thing bleef achter op de planeet Battle Planet en de She-Hulk was nu lid van The Fantastic Four. Over het hoe en waarom van de serie, schreef Jim Shooter op zijn blog een interessant verhaal.
Ant-Man mag dan niet zo bekend zijn als Spider-Man, Iron Man en Captain America, Marvel studio’s vereert de kleine man met grootse daden nu ook met een eigen film die hoewel goedbedoeld, toch erg clichématig is geworden.
Eigenlijk hadden we Ant-Man allang verwacht in een van de Avengers-films, want Hank Pym is een van de oprichters van dit superheldenteam. In de comics van Marvel welteverstaan, niet in het cinematic universe dat enigszins afwijkt van de stripbronnen. In de filmversie is Dr. Pym (Michael Douglas) allang aan zijn pensioen toe en geeft hij de mantel van Ant-Man over aan Scott Lang (Paul Rudd). Nu ja, mantel: Ant-Man is in staat om microscopisch klein te worden door een geavanceerd kostuum. Op die schaal leven maakt hem meteen supersterk. Ook kan hij met mieren communiceren. Laten we niet te lang mierenneuken over hoe dat technisch gezien precies in elkaar steekt, de superhelden van Marvel krijgen hun krachten immers via magische wetenschap.
Scott Lang is een inbreker met een gouden hartje die zijn straf heeft uitgezeten maar als ex-gevangene geen baan kan krijgen. Van zijn ex en haar verloofde mag Lang zijn dochtertje niet zien zolang hij geen alimentatie betaalt en zonder werk is dat lastig. Gelukkig ziet Pym in Lang de perfecte kandidaat om de nieuwe Ant-Man te worden. Pyms voormalige protégé Darren Cross staat namelijk op het punt om het Ant-Man-kostuum en formule na te maken en te verkopen aan de hoogstbiedende militaire macht. De mogelijkheid om supersterke minisoldaten in te kunnen zetten is erg aantrekkelijk voor Hydra – de ultieme boosaardige organisatie waar veel Marvelhelden én de Agents of S.H.I.E.LD al eerder mee in de clinch lagen. Het is aan Ant-Man om dit nieuwe kostuum te stelen en de verkoop te voorkomen.
Familiedrama
Vader-kindrelaties staan centraal in Ant-Man: Lang wil graag een relatie opbouwen met zijn dochtertje terwijl Pym en zijn dochter Hope (Evangeline Lilly) van elkaar vervreemd zijn. Ook bad guy Cross voelt zich afgewezen door mentor en vaderfiguur Pym. Ondanks zijn gele outfit wordt hij nogal kleurloos en vlak gespeeld door Corey Stoll. Zelfs mét zijn daddy issues wordt hij nergens echt interessant. De rest van de cast, vooral Michael Douglas en Evangeline Lilly, speelt zijn rol voortreffelijk.
Het goede nieuws is dat deze Marvel-film redelijk losstaat van de eerdere afleveringen en dus goed op zichzelf te kijken is. Je hoeft vrijwel geen voorkennis te hebben, ook al vliegt the Falcon van the Avengers even langs. De scènes waarin Ant-Man in verkleinde vorm in actie komt zijn zeer geslaagd. Het is leuk om hem te zien knuffelen met mieren en om hem door een maquette te zien rennen om heelhuids uit een kogelregel te komen. In verhouding tot Ant-Man zijn de kogels namelijk enorm. The Incredible Shrinking Man heeft een superheldenpak aangetrokken, zeg maar. Als Ant-Man zich verkleint tot quantumniveau en tussen moleculen zweeft, krijgt de superheldenfilm even een markant en fijn psychedelisch tintje. Dat Ant-Man ook in staat is objecten te vergoten of verkleinen levert een paar grappige verrassingen op tijdens de obligate eindconfrontatie tussen held en schurk.
Heist-film
Het slechte nieuws is dat Ant-Man toch vooral een voorspelbare film is geworden die smaakt als een opgewarmd kliekje. Goed, door het superheldengenre te kruiden met ingrediënten uit de heist-film smaakt Ant-Man iets anders dan de voorgaande Marvel-films, maar dit opkikkerende effect wordt vrijwel geneutraliseerd door het zeer traag verlopende eerste uur en clichématige dialogen. Deze zitten vol met expositie en bevatten zo nu en dan grapjes die soms geslaagd, soms zeer voorspelbaar zijn.
De drie onhandige handlangers die Ant-Man helpen om het kostuum van Cross te stelen, zijn een bekend element van de heist-film en zorgen voor een ontspannen komische noot. Toch vraag je je op een gegeven moment af wat voor film regisseur Peyton Reed nu eigenlijk wilde maken: een familiedrama met een superheldeninsteek of een komedie die de draak met het superheldengenre wil steken. Het eindresultaat is nogal onevenwichtig.
Kortom, Ant-Man is niet zo slecht als bijvoorbeeld als Green Lantern of Man of Steel – beide mislukte pogingen om de superhelden van Marvels concurrent DC Comics naar het witte doek te vertalen – maar haalt het bij lange na niet bij Spider-Man 2 van Sam Raimi of de meer recente twee afleveringen van The Avengers van Joss Whedon.
Ant-Man draait vanaf 23 juli in de Nederlandse bioscoop en draait sinds 15 juli al in België.
Photo by Marc-Julien ObjoisPhoto by Marc-Julien Objois
Hij won een wedstrijd van MajorSpoilers.com in 2012 en ik vind het een prachtige weergave van hoe het kostuum van Hobgoblin er in het ‘echt’ uit zou kunnen zien. Ik weet niet of deze Hobgoblin zijn kostuum zelf in elkaar heeft gezet, maar het ziet er in ieder geval zeer zorgvuldig gemaakt uit. Uiteraard zullen ze bij een filmadaptatie met Hobgoblin voor een andere benadering kiezen, want deze is te carnavalesk, maar toch vind ik hem heel tof. Vooral dat masker… Brrr, die wil je toch niet ’s avonds in een donker steegje tegenkomen.
Een opmerkelijk bericht plopte zojuist in mijn inbox: Standaard Uitgeverij gaat vanaf oktober Nederlandstalige Marvel Comics uitgeven.
Marvel, iconisch geworden door superhelden als Spiderman, The Hulk en ‘titanic teams’ als X-Men en Avengers, werden eerder als comics op de Nederlandstalige markt gebracht door Juniorpress, Z-Press Junior Media en Nona Arte. Standaard Uitgeverij verwierf de rechten voor het Nederlandse taalgebied van Panini Comics, die in opdracht van Disney de wereldwijde rechten beheert. Met deze acquisitie geeft Standaard Uitgeverij opnieuw een sterk signaal: door proactief op zoek te gaan naar nieuwe opportuniteiten en te investeren in nieuwe concepten en productontwikkeling, zet Standaard Uitgeverij de toon voor de toekomst.
Standaard Uitgeverij stapt in op het ‘Universum van Marvel’ vanaf Marvel NOW!. Iron Man, All new X-Men, Uncanny Avengers en Superior Spiderman bijten de spits af op 7 oktober, gevolgd door Thor, Guardians of the Galaxy, Captain America en Wolverine op 4 november. Nieuwe nummers verschijnen met een frequentie van twee maanden. De comics verschijnen op het oorspronkelijke Amerikaanse formaat, maar zullen iets lijviger zijn: drie issues worden gebundeld en aangevuld met extra beeldmateriaal, 72 pagina’s voor €6,99.
Het ‘Universum van Marvel’ staat bekend om de 360°-aanpak op vlak van beleving: de comics voeden de films, die op hun beurt de perfecte aarde zijn waarop de games en de merchandisingproducten kunnen groeien. Het ‘Universum van Marvel’ is een verhaal dat perfect in elkaar past. Net om die reden past Marvel in het huis van Standaard Uitgeverij: met initiatieven als Comics Station en Yieha tracht Standaard Uitgeverij ook het universum rond de bestaande klassieke stripreeksen verder uit te bouwen en op die manier het succes van de bestaande stripreeksen het papier te laten overstijgen.
Standaard Uitgeverij is ervan overtuigd dat de acquisitie van Marvel Comics een bijzondere meerwaarde vormt voor het huidig profiel van de uitgeverij en naadloos aansluit op de kijk die de uitgeverij heeft op de toekomst.
Aangezien Marvel een duidelijke aanwezigheid is in de bioscoop – veel meer dan concurrent DC Comics – lijkt het uitgeven van Nederlandstalige Marvel Comics mij een goede zet. Iedereen kent immers de grote Marvelhelden wel, dus dat moet in ieder geval nieuwsgierigheid naar de comics opleveren. Ik denk dat Nederlandstalige comics het vooral goed bij jeugdige lezers zal doen. Die zijn doorgaans de Engelse taal minder machtig dan volwassenen.
Stripmaker Scott McCloud is vooral bekend door zijn standaardwerken over het beeldverhaal. Nu is zijn eerste graphic novel uit: De beeldhouwer. Een gesprek.
Stripmaker Scott McCloud (Boston, 1960) brak door in de Amerikaanse stripwereld met de vrolijke superheldenstrip Zot!, maar werd vooral bekend door drie standaardwerken over het beeldverhaal. In Understanding Comics (1993) vertelt hij hoe strips werken en over de geschiedenis van het medium, in Reinventing Comics (2000) doet hij twaalf voorstellen hoe het beeldverhaal zich in het digitale tijdperk kan ontwikkelen en in Making Comics toont hij hoe je strips kunt maken (2006). Alle drie de boeken zijn in stripvorm. Ook was McCloud de vader van de 24 Hour Comic, wat uiteindelijk een wereldwijd fenomeen werd. Nu is eindelijk zijn langverwachte graphic novel De beeldhouwer uit.
Scott McCloud. Foto: Michael Minneboo
In De beeldhouwer zit de jonge kunstenaar David Smith in zak en as: zijn carrière begon succesvol maar nu is hij vrijwel vergeten. Het lukt hem ook niet om de ideeën die hij heeft tot mooie sculpturen te maken. Dan krijgt hij van de Dood een aanbod: vanaf nu is hij in staat om alles wat hij kan bedenken met zijn blote handen te creëren. De prijs die hij hiervoor betaalt is dat hij nog maar 200 dagen te leven heeft. Omdat Smith bereid is te sterven voor zijn kunst, gaat hij dit duivelse pact met de Dood aan. Het faustiaanse plot van De beeldhouwer klinkt wellicht bekend in de oren, maar McCloud weet telkens met een nieuwe wending in de plot te komen die niet alleen verrast, maar ook niet-gezocht aanvoelt. Zijn bijna 500-pagina dikke graphic novel is prachtig geschreven en getekend en maakte op deze lezer een diepe indruk. We spreken de stripmaker in Amsterdam, een van de vele haltes tijdens zijn promotietoer. Naast hem zit zijn vrouw Ivy die tijdens het gesprek zo nu en dan op haar tablet beeldmateriaal laat zien om McClouds verhaal te ondersteunen.
De dood is prominent aanwezig in De beeldhouwer. Ben je daar veel mee bezig?
SCOTT MCCLOUD: ‘We weten allemaal dat we een beperkt aantal dagen te leven hebben, alleen weten we niet hoeveel. Ik zou het niet erg vinden om te weten hoeveel tijd ik nog heb. Stel dat ik nog maar honderd dagen te leven heb, dan zou ik daar heel sereen in zijn. Ik zou er het beste van maken en veel tijd met mijn vrouw Ivy doorbrengen. In 2010 ben ik bijna gestorven aan een hartkwaal. Met die bijna-doodervaring kwam de dood erg dichtbij. Mijn vader stierf toen ik 22 was. Hij spendeerde de laatste drie weken van zijn leven met het praten met zijn vrouw over hun leven. Naar zijn gevoel had hij het maximale eruit gehaald en daarom keek hij tevreden en zonder spijt terug. Zo probeer ik ook mijn leven te leiden. Van mijn vader heb ik geleerd het leven op een fractale manier te zien, je weet wel, die meetkundige figuren die zijn opgebouwd uit delen die min of meer gelijkvormig zijn met het figuur zelf. Als mijn leven over tien jaar eindigt, zie ik het als compleet waarbij ieder deel het geheel reflecteert.’
Was er ooit een moment in je carrière dat je net als David in je strip ook een soortgelijke deal met de Dood gesloten zou hebben?
‘Als het zou betekenen dat ik mijn dromen en de ideeën in mijn hoofd waar kon maken, zou ik die deal op Davids leeftijd ook hebben gemaakt. Mits ik het idee had dat ik op geen andere manier zou slagen. Ik heb echter altijd het gevoel gehad dat dit me wel zou lukken, als ik maar genoeg tijd had. Als ik gefaald had en dit naar mijn gevoel kwam door redenen buiten mijzelf, ja dan zou ik die deal wel maken. In Davids geval gaat het na de afspraak met de Dood al snel de verkeerde kant op. David realiseert zich namelijk dat, nu er geen barrières tot succes meer zijn, hij nog steeds begrensd wordt door zijn eigen fantasie en zijn beperkte zelfkennis.’
Hoe zou je deal met de Dood eruitzien? Als het maken van de ultieme comic wellicht?
‘Haha! Ja, zoiets.’
Een belangrijk thema in De beeldhouwer is welke indruk we in de wereld achterlaten en hoe we herinnerd willen worden. Wilde je daarom dit boek maken?
‘Als ik nooit een groot fictieverhaal had gemaakt had iedereen naar mijn carrière gekeken en gezien dat er iets miste. Ze zouden dan een gat in mijn carrière zien waar dit boek had moeten zitten, juist omdat ik zoveel over striptheorie geschreven heb. Dat was een onbalans die ik moest corrigeren. Terwijl ik met het verhaal bezig was, begreep ik dat het weliswaar gaat over een personage dat graag herinnerd wil worden, maar dat het nog meer gaat over een personage dat doodsbang is om vergeten te worden. Dat is een verschil, want met die angst gaat David in tegen wat het is om mens te zijn, omdat we allemaal op een bepaald moment vergeten zullen worden. Zelfs als je Bach, Mozart of Shakespeare bent, zal op de een of andere manier alles wat je maakt op een gegeven moment vergeten worden. Aan het einde van het verhaal kan David dit tot op zekere hoogte accepteren, maar hij blijft er ook tegen vechten. Dat vind ik erg mooi.’
Davids dagen zijn geteld. Fragment uit ‘De beeldhouwer’.
In het nawoord schrijf je dat je voor de personages bestaande modellen hebt gebruikt. Waarom heb je daarvoor gekozen?
‘Dat heb ik dit keer voor het eerst gedaan. Een vriend van me stond model voor David en die kende weer iemand wiens lichaam model stond voor Meg, al heb ik me voor Meg grotendeels laten inspireren door mijn vrouw Ivy. Voor Davids oom Harry stond Ivy’s vader model. Hij stierf vier dagen voordat het boek uitkwam, maar heeft het wel gezien. Het uiterlijk van de andere personages heb ik wel verzonnen. Weet je, ik ben geen Craig Thompson of Jullian Tamaki. Ik bezit niet hun talent om uit mijn hoofd volledig geloofwaardige mensfiguren te bedenken. Ik vond mijn personages nooit warm en levendig genoeg. Daarom helpt het me om naar een echt mens te kijken en naar model te tekenen. Natuurlijk konden de modellen niet elf uur per dag bij mijn tekentafel staan, dus heb ik foto’s en video’s van ze gemaakt. Met strips probeer je in één plaatje het juiste moment te vangen en dat snapshot moet een heel gebaar uitbeelden. Bijvoorbeeld, in de scène dat David zijn beste vriend Ollie op straat ziet en ze elkaar omhelzen, moest ik het exacte moment in het midden van die omhelzing vinden die de hele handeling weergeeft. De beste manier om dat moment te vinden is niet een foto maken, maar video frame voor frame afspelen tot je het juiste beeld gevonden hebt. Net als de fotoreeksen van bewegingen die Eadweard Muybridge maakte aan het begin van de twintigste eeuw. Het is fascinerend om bewegingen in fases te kunnen zien, want dan valt op dat op veel foto’s een beweging niet lijkt op wat die moet voorstellen. Als je een lopende man ziet, zien verschillende momenten uit die beweging er niet uit als lopen, maar bijvoorbeeld als een man die op één been staat.’
Superheldenstrips Waarom heeft het zo lang geduurd voordat je deze strip maakte?
‘Heel lang heb ik met dit verhaal rondgelopen, al sinds ik begin twintig was, misschien nog wel langer. Toen ik 25 jaar oud was had ik het verhaal in principe wel kunnen vertellen, toch heb ik dat telkens uitgesteld. Ik vond dat er nog te veel elementen van het superheldengenre in zaten. De speciale kracht die David krijgt, lijkt op een superkracht en ik heb juist geprobeerd om op verschillende manieren van de superhelden weg te komen. Als een Amerikaanse stripfan zag ik dat genre als een onderdrukkende kracht, omdat het alomtegenwoordig is. Veel mensen in Amerika denken nog steeds dat alle strips over superhelden gaan. Dus probeerde ik in mijn werk de boodschap over te brengen dat strips veel meer kunnen zijn dan dat en dat de meeste van de beste Amerikaanse comics niet over superhelden gaan. De beeldhouwer liet me uiteindelijk niet los, want ik wist dat het een krachtige vertelling kon zijn. Uiteindelijk gaat het boek deels over het accepteren dat het superheldengenre onlosmakelijk verbonden is aan waar ik vandaan kom. Superhelden zullen waarschijnlijk altijd een deel van mijn grammatica uitmaken, net zoals je een accent kunt hebben als je praat.’
Cover Zot#1.
Je carrière is immers ook begonnen met een superheldenstrip. Zot! kun je zien als een vrolijke versie van de superheldenmythe.
‘Superheldencomics waren toentertijd erg grimmig en duister. Watchmen van Alan Moore en Frank Millers The Dark Knight Returns vond ik fantastische strips, maar daarna kwamen er veel imitaties uit die vooral de stijl van die strips overnamen maar niet de interessante ideeën. Ik wilde met Zot! die grimmige stijl juist niet overnemen en onderzoeken hoe superheldenverhalen en strips in het algemeen werken. Zot! was een laboratorium waarin ik de verschillende manieren kon ontdekken waarop comics een effect bij de lezer kunnen bewerkstelligen. Tijdens het maken van Zot! kreeg ik hier veel ideeën over en maakte ik veel aantekeningen. Dat werd uiteindelijk de basis voor Understanding Comics.’
Ik neem aan dat het maken van Understanding Comics je leven radicaal veranderd heeft.
‘Understanding Comics heeft mijn leven zeker veranderd. Het is een fun ride. Ik reis veel en kan daardoor met allerlei mensen over strips praten. Met dit boek is de conversatie over strips begonnen en zijn mensen over de mogelijkheden van strips na gaan denken, en dat is precies wat ik ermee wilde bereiken. Ik denk dat voor dit boek uitkwam, mensen dachten dat er veel regels waren waar ze zich aan dienden te houden bij het maken van strips. Het boek introduceerde het idee van strips als een blanco pagina. Ik wil dat een stripmaker vrijheid voelt, dat hij het gevoel heeft dat hij overal strips van kan maken. Een strip kan een sculptuur zijn, een glas-in-loodraam of gemaakt worden met foto’s. Ik wil dat ze weten dat ze in iedere stijl kunnen werken die ze willen, een strip kan realistisch getekend zijn of cartoonesk. Er zijn geen regels!’
Staat de Amerikaanse stripindustrie er beter of slechter voor sinds je 15 jaar geleden Reinventing Comics uitbracht?
‘Het gaat veel beter. De Amerikaanse stripindustrie is veel diverser geworden. Wat betreft de reputatie van de strip, de balans in de seksen, en de literaire en artistieke kwaliteiten zijn we erg vooruit gekomen. De graphic novel markt is veel gezonder dan voorheen. De boekwinkels hebben het wel erg moeilijk, maar dat is eigenlijk over de hele wereld zo. Daardoor zijn de verkoopcijfers niet altijd geweldig. Toch hebben we een gezonde graphic novel omzet en ook ontwikkelt de strip gericht op kinderen zich goed. Dit is erg goed voor de lange termijn. De grote uitgeverijen DC Comics en Marvel gaan op het vlak van emancipatie en gendergelijkheid vooruit, maar hebben nog een lange weg te gaan. Ondertussen nam het aantal jonge vrouwen dat strips maakt alleen maar toe in de afgelopen jaren. Meer meisjes lezen manga en strips voor alle leeftijden. Op het gebied van de representatie van verschillende etniciteit in strips hebben we nog een lange weg te gaan. Er zit een sterk Aziatisch component in de stripindustrie, maar African Americans zijn echt nog steeds in de minderheid.’
Scott McCloud spreekt de lezer toe en legt uit hoe strips werken.
Infinite canvas Na al je boeken over hoe strips werken en over welke vormen strips in de digitale wereld kunnen aannemen, is De beeldhouwer een ouderwets gedrukte graphic novel. Waarom?
‘Eigenlijk spelen er twee vragen. Waarom terug naar het vertellen van fictie verhalen en waarom dan een gedrukt boek en geen online comic? Ik had dit verhaal al decennia in mijn hoofd. Ik zag het altijd voor me als een gedrukte graphic novel, want dat was alles wat we indertijd hadden. Het idee dat een verhaal over een beeldhouwer ook een object is dat je vast kunt houden, trok mij aan. Daarbij komt dat de stripindustrie ervoor zorgt dat ik vijf jaar lang in mijn tekenstoel heb kunnen zitten om het boek te maken. Dat is niet het geval bij digitale strips: daar wordt nog niet genoeg geld mee verdiend omdat die industrie nog niet volwassen is.’
Ben je teleurgesteld in wat er tot nu toe met digitale strips en motion comics is bereikt?
‘Ik had gedacht dat we nu wel verder zouden zijn, ja. Ik heb met het medium geëxperimenteerd en anderen hebben spannende experimenten uitgevoerd. Sommigen doen dat nog steeds. Maar het gaat langzamer dan ik had gehoopt, dus heb ik er een tijdje afstand van genomen en een graphic novel gemaakt. Wat mij betreft is de digitale revolutie nog niet af. Ik ben niet tevreden over de manier waarop we digitale strips lezen. Die manier is niet zo natuurlijk en intuïtief als dat we papieren strips lezen. Een van de belangrijkste dingen als je een lang verhaal leest, is dat je oog nooit van het papier afdwaalt. Je kunt duizend gedrukte pagina’s lezen zonder dat je ziet dat je hand de bladzijde omslaat. Zo hoort het online ook te zijn, maar dat is nog niet het geval. In geen enkel online model of mobiele manier om strips te lezen, wordt, bij het navigeren naar de volgende pagina, je oog niet afgeleid om buttons in te drukken of om scrollbars te gebruiken.’
Vind je dat je idee van het infinite canvas, waarin het scherm een venster is en de pagina van een online comic in principe oneindig is, is aangeslagen en grootschalig wordt toegepast?
‘Er wordt wel met dit idee geëxperimenteerd. In Korea is het zelfs een standaard geworden. De meeste online strips die daar gemaakt worden zijn in de vorm van de singuliere ononderbroken leesstrook. Wat mij opvalt als ik naar dit soort scroll-comics van over de hele wereld kijk, is dat de plaatjes meestal op dezelfde afstand van elkaar zijn geplaatst. Dus de goot, de ruimte tussen de plaatjes, is altijd even breed. Waarom? Men imiteert dus weliswaar de vorm van infinite canvas comics zonder de andere hulpmiddelen die erbij horen te gebruiken. De afstand tussen de plaatjes is een zeer waardevolle verteltechniek: op die manier kun je het gevoel van tijd dat je tijdens het lezen ervaart, manipuleren. Dat bijna niemand hier nog gebruik van maakt heeft met gewoonte maken. Het kost minstens tien, twintig jaar om te realiseren wat er in potentie allemaal mogelijk is. Toen de comic werd uitgevonden, waren die boekjes niet meer dan een verzameling van eerder verschenen krantenstrips. Niemand dacht eraan om de pagina op een andere manier te gebruiken, ze zagen alleen een plek waar ze de strookjes op konden plaatsen. Hetzelfde geldt nu voor webcomics, digitale strips en motion comics: we beginnen net.’
De lezers reageerde indertijd heftig op de dood van Gwen Stacy. Een bloemlezing uit de brievenrubriek in de Spider-Man-comics.
In 1973 werd Gwen Stacy vermoord door de Green Goblin door haar van de Brooklyn Bridge af te gooien. Spider-Man probeerde haar te redden, maar slaagde daar niet in. Sterker nog: door zijn webdraad werd Gwens nek abrupt naar achteren gerukt en brak.
Als je denkt dat reacties op controversiële verhaallijnen alleen tegenwoordig online heftig zijn, vergis je je. Nadat Amazing Spider-Man #121 en #122 uitkwamen, klommen de fans in de pen. Sommigen prezen deze gewaagde stap, anderen hadden hun (doods)bedreigingen klaar voor hoofdredacteur Roy Thomas, John Romita Sr. en Gerry Conway. Alle drie waren de heren verantwoordelijk voor de beslissing om Gwen om te leggen. Conway kreeg misschien nog wel de meeste modder naar zijn hoofd gegooid omdat hij degene was die het verhaal schreef.
Sommige briefschrijvers waren simpelweg geschrokken: ‘Gentlemen, as you said, Spider-Man #121 was a shocker. Frankly, I wonder what kind of home life you people must have, or had as children,’ vraagt Donald Shinners uit Wauwatosa zich af.
Kent Raleigh Jr. uit Phoenix: ‘You guys should change your names to the Marvel Soap Opera & Murder Co. Inc. Just like Spidey, you’re giving my ulcers ulcers!’
Anderen waren radicaler in hun bewoordingen. De Californische Richard Nathan uit Van Nuys vindt Conway niet goed genoeg om Spider-Man te schrijven: ‘The atrocity you commited in issue #121 was only the latest of your crimes. You must be taken off this magazine! […] I am disgusted with all of you for letting issue #121 happen.’
In een andere brief suggereert Nathan: ‘Somebody ought to throw Gerry Conway off the George Washington Bridge to see if the fall kills him before impact.’
Jane Starr uit Edmonton Canada, maakt de mensen bij Marvel eerst uit voor alles wat vies en lelijk is om haar brief te eindigen met: ‘Wait till I get you!!!!! This better turn out to be an illusion or something – or else.’
Er zaten ook lezers tussen die de dood van Gwen toejuichten, zoals Jane Hollingsworth uit Port Angeles: ‘I fervently hope Gwen doesn’t make miraculous recovery in #122 (or in any subsequent issues). I also hope Peter doesn’t mourn her too long. Even though he was stupidly in love with her, how long can he grieve over a person whose brain was constructed entirely out of old Pepsi bottles, and whose personality had the exact color, consistency, and flavor of a loaf of Wonder Bread?’
Hieronder de brievenpagina’s met Gwen-brieven die na Amazing Spider-Man #122 werden gepubliceerd. De plaatjes zijn groter dan hier afgebeeld, klik op ze met de rechter muisknop en kies ‘view image’ voor volledige grootte:
