Categorieën
Strips

Marloes de Vries: ‘Dagboekstrips moeten uit je hart komen’

Marloes de Vries maakt illustraties voor kinderboeken en tijdschriften. Recent bracht ze in eigen beheer een boekje met Journal Doodles uit. Dagboekstripjes uit 2013, een zwaar jaar volgens de stripmaker. De Vries tekent in een toegankelijke en ogenschijnlijk eenvoudige stijl. Alleen het hoognodige zet ze op papier. Net als in haar tekeningen laat ze een hoop buiten beschouwing wat haar leven betreft, al suggereert ze met wat ze wel laat zien genoeg.

marloes_de_vries_coverOmdat ik heb genoten van de vaak grappige gebeurtenissen en soms ontroerende observaties, leek een interview mij op zijn plaats. Daarbij vind ik het altijd een goed teken als stripmakers het lef tonen om eigen werk uit te geven. Laat maar zien wat je kan, wie weet wat het oplevert.

Ik bel je wel even voor dit gesprek, dacht ik, want ik las in je boekje dat je bij een vorig interview per ongeluk koffie over de journalist had gegooid. Dit leek me veiliger zo.
‘Ha!Ha! Ik gooi inderdaad overal koffie overheen, daar sta ik om bekend. Niet echt heel handig. De meeste mensen dragen ook in een plastic regenpak als ze met me hebben afgesproken, echt zo’n poncho.’

Goed, nu we de gekkigheid hebben gehad, kunnen we serieus aan de slag met dit interview. Een veel voorkomend thema in je boekje is je chocoladeverslaving. Hoe gaat het daarmee?
‘Niet goed. Die heb ik nog steeds niet onder controle. Zelf als ik geen chocola koop, dan koop ik wel bijvoorbeeld chocoladevlokken en eet gewoon het pak leeg. Zelf had ik trouwens helemaal niet door dat ik het er zo vaak over had in mijn boekje, andere mensen wezen me erop. Dus blijkbaar is het zo.’

Waarom besloot je een dagboekstripje te maken? Wat waren daar de redenen voor?
‘In januari 2013 heb ik een hele omslag gemaakt. Toen ging mijn relatie van elf jaar uit en besloot ik heel impulsief om naar Rotterdam, aan de andere kant van het land, te verhuizen. De impact van die stap had ik ook een beetje onderschat. Ik hou van dagboekjes, maar had het idee dat als ik het zou tekenen het beter tot zijn recht zou komen en meer mijn gevoel erin kon leggen. Ik maakte die tekeningen puur voor mezelf. Een van die stripjes heb ik op mijn persoonlijke facebookpagina gezet voor mijn vrienden. Daar kreeg ik heel leuke reacties op, dus toen heb ik die stripjes ook op mijn gewone, publiekelijke facebookpagina gezet. Dat liep toen op een gegeven moment goed en mensen reageerden er leuk op.’

Waarom helpt het tekenen van dingen je ze beter te ervaren?
‘Je hebt altijd met taal te maken. Veel mensen vragen waarom ik mijn onderschriften en ballons in het Engels schrijf. Nederlands is mijn moedertaal zou je zeggen maar eigenlijk is tekenen mijn moedertaal. Voor mij is het tekenen de eerste taal die ik ken en spreek. Daarom teken ik het liever dan dat ik het opschrijf.

Je geeft op de achterkant van je boekje aan dat je een zwaar jaar had. Maar in je tekeningen houd je dat behoorlijk abstract en vertel je daar weinig over. Je draait er een beetje omheen…
‘Dat doe ik wel vaker. Ik ben als persoon erg open, maar tegelijkertijd ben ik heel gesloten. Ik kies bewust wat ik mensen wel en niet vertel. Ik maakte die tekeningen voor mezelf en was niet bezig met een publiek. Zo ben ik ze ook altijd blijven maken. Ik weet zelf wat er is gebeurd dus ik dat hoef ik mezelf niet uit te leggen. Ik hoef maar even te kijken en weet dan welk gevoel bij die gebeurtenis zat. Het is voor anderen misschien wat abstract, maar tegelijkertijd is de illustratie wel zo open dat mensen zich er goed in kunnen herkennen.’

marloes_de_Vries_troubles

Ben je anders gaan tekenen toen je besloot het uit te gaan geven?
‘Eind 2013 had ik al een jaar die stripjes getekend. Ik merkte dat steeds meer mensen ze gingen lezen en ik kreeg ook vragen wanneer er weer nieuwe afleveringen kwamen. Toen begon ik bij het tekenen wel na te denken over het publiek en mezelf te vertellen dat het wel duidelijk voor ze moest zijn waar de illustratie over ging. Eigenlijk wilde ik dat niet. Ik wilde deze stripjes niet voor een publiek maken. Ze moesten dicht bij mezelf blijven. Toen ben ik ook eigenlijk gestopt met die zuivere journal doodles en meer strookjes gaan maken. Nu teken ik die dagboekstripjes ook niet meer. Ik ben op zoek naar iets anders wat ik voor een publiek kan maken. Ik wil die dagboek doodles niet compleet uitmelken.’

Is je behoefte om die dagboekstripjes te tekenen ook minder geworden?
‘Ja. Ik merkte dat ik mezelf ertoe moest zetten om weer een journal doodle te tekenen. Eigenlijk is het dan niet meer oprecht wat je doet, vind ik. Dagboekstripjes moeten echt uit je hart komen, ze moeten synoniem zijn aan je gedachten en belevingswereld. Als dat niet meer het geval is, moet je eigenlijk stoppen.’

Welke tekening uit je boekje is je favoriet en waarom?
‘Ik moet zelf nog steeds glimlachen op de strip waarin ik een hele chocoladereep in een paar minuten opeet en dat komt ook omdat dit nu nog steeds doe. Dat ik dan ook denk: “Shit, een hele reep in één keer weg!”‘

marloes_de_vries_chocolade

Mijn favoriet is de tekening waarin je bubbeltjes plastic op de vloer van je studio neerlegt en daarop gaat lopen om die te laten knallen. Volgens mij doe je het als volwassene goed als je nog de tijd neemt om over bubbeltjes plastic te lopen.
‘Dat doe ik nu nog steeds. Soms leg ik dat spul ook wel onder mijn bureaustoel en dan zit ik achter mijn bureau lekker te rollen over dat plastic. Overigens vindt mijn studiogenoot dat wel minder leuk. Die ergert zich daaraan. Wat dat failing to be an adult betreft: volgens een psychioloog die ik laatst sprak heb je een bepaalde mentale leeftijd. Sommige mensen hebben een lage mentale leeftijd en dat zorgt juist voor extra plezier in je leven. Dat vind ik mooi. Dat ik in mijn hoofd eigenlijk een klein kind ben, vind ik wel fijn. ‘

marloes_de_vries_bubbeltjesWaarom besloot je in eigen beheer een boekje uit te geven? Is het moeilijk om een uitgever voor je werk te vinden?
‘Ik weet niet of het eigenwijsheid of luiheid is. Ik wilde het project helemaal zelf afronden, dus ik heb ook geen uitgever gezocht. Dat doe ik met veel dingen. Misschien is dat een bepaalde onderzekerheid, want in het verleden heb ik wel uitgevers voor mijn kinderboeken benaderd, en die wezen het werk af. Op de een of andere manier heb ik besloten die stap nu over te slaan. Aan de andere kant moest het boek je er ook snel komen, ik wilde het afhebben voor de Stripdagen Haarlem. Via een uitgever duurt dat veel te lang. Nu kon ik het binnen een maand zelf doen.’

Categorieën
Strips

Apocalyps in Meppel: Bart Nijstad over Muggen

In Muggen van striptekenaar Bart Nijstad krijgt het alledaagse een bovennatuurlijke wending. Een typisch Hollands stadje wordt decor van het Laatste oordeel.

Bart Nijstad. Zelfportret.
Bart Nijstad. Zelfportret.

Muggen, het albumdebuut van Bart Nijstad (1979), kwam opmerkelijk genoeg eerst in Polen uit. In 2012 won hij de pitch op stripfestival Ligatura te Poznań. Als hoofdprijs werd een jaar later zijn strip gepubliceerd. Daarna duurde het een tijd voordat hij een Nederlandse uitgeverij had gevonden. ‘Misschien is het boek te experimenteel voor de Nederlandse markt en durfden de uitgevers het risico niet te nemen. Die brengen liever boeken uit waar een grote vraag naar is. Maar het kan ook dat ze het gewoon een stuk stront vonden,’ vertelt de stripmaker die ook schilderijen en videokunst maakt.

Angstmedia
‘Met Muggen wilde ik een moderne versie van het laatste oordeel maken in stripvorm. Dat had verschillende redenen. We worden door de media constant bang gemaakt met berichten over de opwarming van de aarde en weeralarmen. Daarbij heb ik altijd een fascinatie gehad met de schilderijen van de Vlaamse primitieven en met de rampenfilm. Het concept van die films interesseert me: je hebt een aantal sympathieke personages en je hoopt dat ze de ramp overleven. Mijn eerste plan voor het boek was om dit om te draaien. Ik wilde onsympathieke personages waarvan je blij bent dat ze het niet overleven. Dat mislukte, want de onsympathieke personages bleken uiteindelijk de leukste te zijn.’

De stad is wat de personages met elkaar verbindt en die baseerde Nijstad losjes op zijn geboortestad Meppel. Voor het verhaal putte hij deels uit eigen ervaring. In Muggen maken we kennis met verschillende bewoners uit het gelijknamige stadje, waaronder de middelbare scholier Wildo die geobsedeerd is door geslachtsorganen en tijdens de les dagdroomt over zijn lerares. ‘Die fantasie had ik vroeger ook. Wanneer ik een mooie lerares had, lag ik ’s avonds in mijn bed te fantaseren dat ik in een hol onder de grond woonde, met daarin een keukentje en een teeveetje, terwijl bovengronds mijn lerares lag te zonnen. Ik vroeg haar of ze mee wilde komen naar mijn hol. Een verlangen naar geborgenheid en gezelligheid. Heel Freudiaans, of niet?’ lacht Nijstad.

nijstad_muggen_1Aliens
De onheilspellende sfeer in Muggen doet denken aan strips van Charles Burns en de films van David Lynch. Net als zijn voorbeelden geeft Nijstad graag aan het alledaagse een bovennatuurlijke draai en voegt aan herkenbare omgevingen surrealistische elementen toe. De gehandicapte vrouw Feikje fungeert als schakel tussen de gewone wereld en het bovennatuurlijke. ‘Zij is deels gebaseerd op Ans Hoornweg, een spiritueel genezer die claimt dat ze bezocht wordt door buitenaardse wezens. Ze maakt poppen van die wezens en beschreef hun cultuur in een boek. Feikjes bezoek aan de spiritueel genezer is weer gebaseerd op mijn eigen jeugd. Ik kwam daar voor mijn astma en moest aan een kistje draaien waar geluid uit kwam. Op de een of andere manier hielp dat wel.’

muggen_coverFeikje maakt in trance kleipoppen van eindtijdwezens die tot leven komen en de Apocalyps ontketenen. Muggen gaat tegen de vlakte. Straten vol rijtjeshuizen worden verpletterd door de wezens die het puin opzuigen om het later weer uit te spuwen. Alleen Wildo en zijn vriendinnetje lijken de ramp te overleven. ‘Gaandeweg leek het me leuk om het cirkeltje rond te maken en van Openbaringen terug te gaan naar ongeveer het begin van de Bijbel, met Adam en Eva.’

Dualisme
Het dualisme tussen het gewone en bovennatuurlijke verbeeldt Nijstad door tekenwerk met gefotografeerde elementen te combineren. ‘Ik heb de kleipoppetjes en de kostuums van de eindwezens gefotografeerd. Evenals de kostuums van de eindtijdwezens, die ik samen met Suzanne Kollen maakte. Ik wilde alle metafysische elementen in een ander medium maken en omdat ik vaak mezelf fotografeer in de houdingen die ik nodig heb, lag de keuze voor dat medium voor de hand.’

Bart Nijstad. Muggen.
Uitgeverij Xtra.

Dit interview is gepubliceerd in VPRO Gids #35 (2014).

Categorieën
Daily Webhead Video

DW Video: Cees Franke over zijn ‘Witness’

Zaterdag 30 augustus bezocht ik de installatie Witness van fotograaf / filmmaker / communicatiedeskundige Cees Franke. De kunstenaar licht zelf zijn project toe.


©2014-cees-franke--witness-expositie-open-atelier-route-2014 low resWitness is onderdeel van de jaarlijkse Open Atelier Route van de Kunstenaarsvereniging de Boterhal op 30 & 31 augustus en 6 & 7 september, te Hoorn. Witness kun je zien in het Ateliergebouw Jozefschool aan het Achterom 19 in Hoorn.

Franke ken ik al jaren en in het verleden heb ik nog voor hem gewerkt als audiovisueel programmamaker. Als vrienden een tentoonstelling hebben, dan ga je even kijken. Fijn twee uur met Cees bijgepraat terwijl er zo nu en dan nieuwsgierige bezoekers kwamen kijken. Ik besloot de opname ongemonteerd online te zetten, zodat iedereen getuige kan zijn van deze kleine momentopname in het ateliergebouw.

Categorieën
Strips

De allerlaatste tijger: Familiegeschiedenis hartverwarmend verstript

In De allerlaatste tijger vertelt Michaël Olbrechts de geschiedenis van zijn overgrootmoeder op Java. Hij won er de Silvester Strips Debuutprijs mee.

In de zomer van 1996 vertelt vader Filip tijdens een autorit naar Nederland aan zijn kinderen de levensgeschiedenis van hun overgrootmoeder Anneke naar wie ze op weg zijn. Omaatje, toen inmiddels 97 jaar oud, groeide begin twintigste eeuw op Java op, als een van tien kinderen van een koffieplantagehouder. Stripmaker Michaël Olbrechts (Genk, 1987), een van de aandachtig luisterende kinderen op de achterbank, gebruikte deze familiegeschiedenis als inspiratie voor zijn debuut De allerlaatste tijger. Het album won terecht tijdens de Stripdagen Haarlem de Silvester Strips Debuutprijs 2014 (eerder de VPRO Debuutprijs, daarna Comic House Debuutprijs). Het is een toegankelijk getekend, hartverwarmend verhaal waarin Olbrechts op vakkundige wijze zijn eigen jeugdherinnering van de autorit afwisselt met belangrijke gebeurtenissen uit het verleden van zijn familie. En passant vertelt hij ook nog het een en ander over de oplopende spanningen tussen de inlanders en kolonialisten in voormalig Nederlands-Indië.

De stripauteur (tweede van links) als kind op de achterbank.
De stripauteur (tweede van links) als kind op de achterbank.

Met het album studeerde Olbrechts af aan de hogeschool Sint-Lukas in Brussel. Het komt wel vaker voor dat een afstudeerproject wordt uitgegeven. Uitgever Johan Stuyck van Oogachtend is tevens hoofddocent aan Sint-Lukas. ‘Ik wist dat hij geregeld een student kiest om diens werk te publiceren. Ik zag dat als mijn kans en heb daarom zo veel werk in mijn eindproject gestoken. Ik wilde Johan overtuigen door een omvangrijk boek te maken dat uitgeefbaar zou zijn,’ vertelt de Vlaamse stripmaker die een jaar had om aan de ruim 80-pagina’s tellende striproman te werken.
‘Qua onderwerp kregen we carte blanche. De geschiedenis van mijn voorouders kwam redelijk snel in mij op, want het is een interessant verhaal waar ikzelf meer over wilde weten.’

Kruidenvrouwtje

Omaatje in jonge jaren.
Omaatje in jonge jaren.

Wat waren de grootste moeilijkheden waar Olbrechts mee te maken kreeg? ‘Ik moest mij goed documenteren. Een groot deel speelt zich af in Indonesië en het geheel speelt zich af in het verleden, dus het was goed opletten geen fouten te maken. Ten tweede moest ik het verhaal toegankelijk voor een groter publiek maken. Het moet immers ook interessant zijn voor lezers die geen band hebben met mijn familieleden.’

‘Ik ben in de familiearchieven gedoken. Gelukkig had mijn vader eind jaren zeventig, toen hij op de middelbare school zat, een interview afgenomen met mijn Omaatje. Daarin ondervraagt hij haar over haar jeugd in Nederlands-Indië. Uit dat cassettebandje heb ik veel informatie gehaald. Veel kapstokken in mijn verhaal zijn aspecten die in dat interview aan bod komen.’

‘Op familiefeesten had ik wel eens gehoord de moeder van Omaatje iets wist van kruiden en dergelijke, maar tijdens mijn research bleek dat ze in de kolonie echt een autoriteit op het gebied van kruidengeneeskunde was. Haar kruidenboek was in veel huishoudens te vinden. Een interessante vondst, want dit wijst erop dat het een krachtige vrouw was, in die periode in de geschiedenis was dat niet zo gebruikelijk.’

Schlemiel
allerlaatstetijger_cover‘Familieleden reageerden zeer positief op het boek. Degenen die wel van de familiegeschiedenis op de hoogte waren zien natuurlijk wel welke details ik heb aangepast. Dat waren altijd bewuste keuzes om het verhaal voor iedereen boeiend te maken. Over sommige personages had ik bijna geen informatie dus die heb ik naar eigen goeddunken ingevuld. Van de vader van Omaatje wist ik bijvoorbeeld alleen dat hij een koffieteler was. Ik heb er een beetje een schlemiel van gemaakt die niet in staat is met zijn kinderen te communiceren en die door zijn vrienden wordt uitgelachen omdat zijn vrouw zo ondernemend is.’

Michaël Olbrechts. De allerlaatste tijger
Uitgeverij Oogachtend

Dit interview is in VPRO Gids #34 (2014) gepubliceerd.

Categorieën
Daily Webhead Strips Video

Daily Webhead Video: Jan Cleijne exposeert

Vrijdagmiddag 27 juni opende in stripwinkel Lambiek de expositie van Jan Cleijne.

Terwijl de mannen van Lambiek druk waren de expositie op te bouwen, sprak ik even kort met de illustrator en stripmaker over zijn prachtige boek Helden van de Tour, zijn nieuwste project en over de expositie. Tijdens het gesprek laat ik natuurlijk alvast wat van Jans kunstwerken zien die zeer de moeite van het bekijken waard zijn.

De expositie duurt tot eind juli en is gratis te zien bij Lambiek in Kerkstraat 132 te Amsterdam.

Categorieën
Fotoblog

De lijst der lijsten

Tof, want ik had een paar dagen ervoor de regisseur van Jodorowsky’s Dune geinterviewd.

Categorieën
Fotoblog

Een gesprek met Martin Lodewijk

Categorieën
Fotoblog

Joubert Pignon spreekt o.a.

Categorieën
Fotoblog

Martin Lodewijk

Als ik iets heb geleerd de afgelopen maanden, dan is het om extra alert te zijn op de kleine kadootjes die het unversum soms biedt. Zo was ik woensdagmiddag bij uitgeverij L om te lunchen met redacteur Floor en kwam ik zomaar stripmaker Martin Lodewijk en stripvormgever Rudy Vrooman tegen die daar een stapel albums aan het signeren waren. Er liggen namelijk maar liefst twee speciale uitgaven van Agent 327 in de winkel: een heruitgave van Dossier Stemkwadraat en in de reeks The Making of: De Vrouwen van Agent 327. Een mooie gelegenheid om Lodewijk enkele vragen te stellen voor een Daily Webhead Video. Binnenkort online.

Categorieën
Fotoblog

Op de tekentafel van Flo

Categorieën
Fotoblog

Valkema tekent Bommel

Categorieën
Fotoblog

Luuk klikt!