Dit weekend was de expositie Gummbah’s ‘O sur Fulp’ in de Wetering galerie voor het laatst te zien. Een tiental schilderijen uit de periode 2010-2012 van de absurdistische cartoonist hingen aan witte strakke muren, waaronder bovenstaande. Wie goed kijkt ziet dat Gummbah over een oud schilderij heeft heen geschilderd: een figuurtje van de vorige afbeelding schijnt nog door de witte sneeuw heen. Hierdoor lijkt het alsof de kruipende muis, of rat zo je wilt, een poging doet zijn hallucinatie aan te raken.
Alle schilderingen leken gemaakt te zijn met een haastige kwast. Op sommige plekken dekte de verf niet voldoende. Gummbah komt er echter mee weg, want het cartooneske beeld levert an sich al zo veel kijkplezier. Sterker nog: door zijn schijnbaar slordige schildertechniek lijkt hij een lange neus naar kunst met een grote K te trekken. ‘Doe niet zo moeilijk, zo kan het ook.’
Het merendeel van de schilderijen is overigens verkocht. Leuk voor Gummbah en leuk voor de galeriehouder, die doorgaans geen stripmakers exposeert.
Vier van de schilderijen zijn opgenomen in Brandnetels & verkeersborden, de vierde bundel zkv’s van A.L. Snijders.
Gummbah profileert zich al langer als kunstenaar. In 2010 was de cartoonist/stripmaker te gast bij DWDD om zijn zeer grappige boek Net niet verschenen boeken te promoten. Als je strips maakt en zelfs de redactie van De Wereld Draait Door kent je en acht je bovendien de moeite waard voor een gesprek met Matthijs van Nieuwkerk, dan heb je het gemaakt natuurlijk.
(Stoor je in het fragment vooral niet aan Yvon Jaspers, dat doe ik ook al jaren niet meer.)
Maandag interview ik stripmaker/illustrator Typex over zijn aanstaande striproman over schilder Rembrandt van Rijn. Deze zal 4 april bij Oog & Blik/De Bezige Bij verschijnen.
Rembrandt. Illustratie: Typex
Op dit moment ben ik een digitale versie van dit boek aan het lezen. Inhoudelijk zal ik er nog niets over zeggen, alleen dat het op visueel vlak overdonderend mooi is geworden.
Het boekwerk maakt een hoop vragen bij me los, toch nodig ik graag de bezoekers van dit blog uit om ook een vraag in te sturen. Heb jij ook een vraag aan Typex? Stuur deze dan in via het contactformulier. Wellicht neem ik deze mee in het interview. En is er in het artikel dan geen plaats voor het antwoord, dan zal ik deze toch zeker op mijn blog publiceren.
Wat doe je als je levensgezel en creatieve partner definitief de deur achter zich dichttrekt en jou buiten laat staan? Het is een vraag waar Ype Driessen opeens voor stond toen zijn geliefde Willem hem na een relatie van ruim zes jaar verliet. Samen maakten ze de fotostrip Ype & Willem, dus hoe nu verder?
Driessen koos ervoor om de breuk het onderwerp van zijn nieuwe album te maken. En nu is UIT! dan ook werkelijk uitgekomen bij uitgeverij Strip2000. Aanstaande vrijdag signeert de fotostripmaker deze in boekhandel Vrolijk, aan de Paleisstraat 135 te Amsterdam. Zelf heb ik het album nog niet gelezen en k ben dus benieuwd hoe Driessen de relatiebreuk met humor zal verbeelden. Althans, Ype kennende zal er ondanks veel zelfbeklag ook wat te lachen vallen.
Een andere stripmaker die recent relatiebreuk als onderwerp had is Rob van Barneveld. In zijn typische Rood Gras-manier van vertellen gaat hij in op dit universele thema. De aandoenlijke strip is gepubliceerd in Zone 5300 #100.
Naar ik vermoed zullen er nog meer Rood Gras-strips over dit onderwerp komen. Het nieuwe album van Rob is echter van een heel andere aard: De schat van Salamigaat over Piraten en ligt nu in de winkel. Meer hierover op de site van uitgeverij Syndikaat.
De VPRO Gids is voor de strip- en animatieliefhebber altijd de moeite van het lezen waard geweest. Ik ken geen andere televisiegids die zo veel ruimte heeft voor het beeldverhaal. Tot mijn vreugde natuurlijk, want ik schrijf graag voor de Gids. Al een paar jaar besteden we aandacht aan het Holland Animation Film Festival. Tot dit jaar meestal door een kleine special in de gids op te nemen van twee artikelen: een interview met festivaldirecteur Gerben Schermer en een feature die focust op een bepaald thema uit het programma of een bijzondere film die er vertoond wordt.
Dit jaar pakken we echter uit met een heuse bijlage over het HAFF. In deze special staat onder meer een bijzonder interview met animator Gerrit van Dijk, afgenomen op de laatste dag van zijn leven. Een grappig interview met stripmaker René Windig over zijn programma rond Felix the Cat animaties en een boeiend interview met Lorenzo Mattotti die de grafische vormgeving verzorgde van Pinokkio van animatiefilmer Enzo d’Alò.
Zelf schreef ik voor de bijlage een interview met Gerben Schermer waarin we de belangrijke elementen van deze festivaleditie doornemen en pende ik een overzicht van alle featurefilms die op het HAFF te zien zijn. Een fijne klus, want zo kon ik al heel wat van de films tot me nemen.
Al met al een boeiende bijlage voor de strip- en animatieliefhebber zou ik zeggen. De bijlage zit bij VPRO Gids #11 en is ook vrij verkrijgbaar op het festival.
Laatst had ik een gezellig onderonsje met Klaas Knol van Lambiek over deze bijzondere uitgave. The Artist’s Editions hebben telkens een ander formaat, namelijk de grootte waarop het oorspronkelijke werk getekend is. De MAD Artist Editionis daarom behoorlijk groot.
Felicitaties voor Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij, Yann, Olivier Schwartz, Teun Berserik, Hein de Kort, Gerben Valkema en Michiel van de Vijver. Zij hebben namelijk dit weekend de Stripschappenningen 2013 gewonnen.
Op zaterdag 9 maart werden de winnaars van de Stripschappenningen voor Album van het jaar 2012 bekendgemaakt tijdens de feestelijke prijsuitreiking op De Stripdagen in Gorinchem. (Zie voor de lijst van genomineerden hier.)
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Nederlands Jeugd ging naar Joep en Kik van Michiel van de Vijver en Gerben Valkema.
Uit het juryrapport:
Met hun serie Kijk en Lees geven Michiel van de Vijver en Gerben Valkema kinderen die achterblijven in de AVI leesmethode een mogelijkheid om te blijven lezen zonder zich te vervelen met saaie boekjes op het laagste niveau. Bovendien hebben ze de serie ook nog eens zelf uitgegeven! De commissie is blij dat deze prijs tegenwoordig in maart wordt uitgereikt, want dat betekent dat hij op tijd komt om scholen en ouders ertoe aan te zetten om deze boekjes na de zomer in ieder klaslokaal beschikbaar te maken. Doe het niet voor de auteurs, maar doe het voor de kinderen.”
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Nederlands Avontuur en Vermaak ging naar Het jaar van Hein 2012 van Hein de Kort.
Het juryrapport laat duidelijk zien dat de sympathie van de Stripschapprijs-jury bij avonturen-albums ligt: ‘[S]trips als Franka, Hel, Storm, De Ruijter, Plunk!, Snippers, Agent 327 en deze drie nominaties horen eigenlijk thuis in iedere boek en tijdschriftenhandel, zoals dat in Frankrijk en België wel het geval is. De commissie wil dit jaar speciaal de langere verhalen in het zonnetje zetten, gezien de hoeveelheid werk en toewijding die dit genre van de makers vraagt. Van iedere avonturenstrip kun je in feite zeggen dat het een wonder is dat die er überhaupt nog is.’
Toch koos de jury dit jaar voor een cartoonbundel in de categorie Nederlands Avontuur en Vermaak: ‘Maar de prijs gaat dit jaar toch naar een komisch album, van een tekenaar die alweer langer meeloopt dan hij zelf zal willen toegeven. Dagelijks tekent hij grappige strips en cartoons, die hij één keer per jaar bundelt.’
Een beetje gek eigenlijk na dat lange verhaal over de avonturen-strip, vooral omdat de jury haar oordeel niet verder motiveert. Ik had wel graag willen horen wat de jury zo aantrekt aan de cartoons van De Kort. Niet dat ik De Kort geen terechte winnaar vind, want ik kan erg om zijn werk lachen, maar het is altijd interessant om te horen waarom een jury het ene album boven het andere verkiest. En in dit geval waarom January Jones 5: De hoorns van de stier en De Vries 2: Vuurdoop naast de pot pisten. Zeker in een het geval van de categorie Nederlands Avontuur en Vermaak, waarvan ik me afvraag of je humorstrips als die van De Kort (of bijvoorbeeld Esther Verkest) en avonturenstrips in één categorie moet stoppen, omdat het wel heel erg appels met moorkoppen vergelijken is.
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Nederlands Literair ging naar Vincent van Gogh – De vroege jaren van Teun Berserik.
Juryrapport:
‘In deze categorie staan dit jaar drie albums genomineerd van Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij. De commissie brengt het liever zelf onder de aandacht, voordat iemand anders er over begint. Natuurlijk zijn er ook andere uitgeverijen die zich op het vlak van de zogenaamde grafische roman begeven. Maar die beperken zich vaak tot vertalingen. In ieder geval is de output van Oog & Blik/De Bezige Bij zodanig dat het voor veel tekenaars de ‘first port of call’ is. De autobiografische strips van Michiel van der Pol vielen al eerder in de prijzen en zijn altijd goed voor een paar uur hoogwaardig tijdverdrijf. Teun Berseriks verstripping van twee onbekende jaren uit het leven van Vincent van Gogh geeft een verrassende kijk op Nederlands meest verstripte schilder. En de sfeervolle horror van H. P. Lovecraft is door Erik Kriek zo intens verstript, dat je bijna niet gelooft dat het een oorspronkelijk Nederlands album is. Drie topalbums, die alledrie goed in de smaak vielen. Maar de prijs gaat dit jaar naar het album dat de leden van de commissie meenam op een onverwachte reis. Door zich te richten op een relatief korte periode uit het leven van een getormenteerde schilder die iedereen denkt te kennen, weet de auteur de lezer mee te nemen in het hoofd van deze schilder om zo zelf tot eigen conclusies te komen. Dat het daarnaast ook nog een goed verteld en uitmuntend geresearched boek is waaraan de auteur drie jaar heeft gewerkt, maakt de keuze uiteindelijk onvermijdelijk.’
Tot slot:
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Buitenlands ging naar Gringos Locos van Yann en Olivier Schwartz.
De Stripschappenning voor Album van het jaar 2012 in de Categorie Productie ging naar Uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij voor Arzak – Landmeter.
De commissie van de Stripschapprijzen bestond in 2012 uit de volgende leden:
Eric Heuvel: winnaar van de Stripschapprijs 2012
Jeroen Thijssen: publicist en schrijver van het boek De ronde van Gallië
Hans Hoekstra: redacteur van Het Parool
Ruben Eg: recensent van Metro
Harry Huyser: stripwinkelier te Hoorn (waar ik in mijn jeugd zo’n beetje al mijn zakgeld heb uitgegeven)
Dinie de Zeeuw: lid van Het Stripschap en daarmee de stem van de striplezer
De commissie stond dit jaar wederom onder voorzitterschap van tekstschrijver en eindredacteur van Eppo, Ger Apeldoorn.
In wezen kan een jury het natuurlijk nooit goed doen. Iedereen heeft zo zijn eigen voorkeuren van beste albums, cartoonbundels etc. Zelf had ik graag het boek van Kriek zien winnen, alleen al omdat het een uniek werk is dat we niet vaak in de Nederlandse strip zien. Ook had ik een nominatie van Barbara Stoks Vincentwel zien zitten in de categorie Nederlands Literair, want Stok heeft over de laatste twee jaar van Van Gogh toch een zeer boeiende psychologische striproman gemaakt.
Laat gerust in het commentformulier horen welke strip van het afgelopen jaar jou zo geraakt heeft. En misschien ben je het wel helemaal met de Stripschap-jury eens en wil je dat even kwijt.
Mary Jane Watson-Parker. Illustratie: Alex Saviuk. Bron: Fuckyeahspiderwife.tumblr.com.
Mary Jane Watson-Parker. Illustratie: Alex Saviuk. Bron: Fuckyeahspiderwife.tumblr.com.
De Amerikaanse stripmaker Alex Saviuk tekent al zo’n kwart eeuw Spider-Man. Maar liefst zeveneneenhalf jaar tekende hij Web of Spider-Man.
Toen ik in de jaren tachtig als tiener voor het eerst kennismaakte met zijn werk, was ik er zeer mee in mijn nopjes. Je had Sal Buscema die de serie Peter Parker tekende en Todd McFarlane deed toen Amazing Spider-Man. Beide stripmakers hebben een heel uitgesproken stijl, terwijl Saviuk meer teruggreep naar het klassieke tekenwerk van John Romita Sr. Net als Sr. maakt Saviuk heel strak geïnkte tekeningen en is zijn storytelling heel duidelijk.
Enig nadeel is dat hij nog wel eens bij het tekenen van Spider-Man teruggrijpt naar eerder getekende houdingen maar dat kun je een tekenaar die met een zeer strenge deadline werkt en minstens 22 pagina’s per maand moet tekenen, eigenlijk niet kwalijk nemen. Je zou Saviuks stijl als degelijk kunnen omschrijven en weinig avontuurlijk, maar als je het vergelijkt met de meuk die hedendaagse Spidey-tekenaars als Humberto Ramos op papier kladden, kies ik toch voor Saviuk. Zijn anatomie klopt en hij tekent een verdomd mooie Mary Jane. Beide kwaliteiten bezit Ramos absoluut niet.
Net als vorig jaar wordt in 2013 op de eerste zaterdag van mei de Free Comic Book Day georganiseerd in Nederland en België. Of eigenlijk: Free Comic Book Days, want het geldt zowel voor zaterdag 4 als zondag 5 mei. Bij bezoek aan de stripwinkel kun je kiezen uit een aantal gratis strips! En: het is niet verplicht om daarvoor eerst een strip aan te schaffen. De actie is juist bedoeld om mensen kennis te laten maken met strips en eens over de drempel van de speciaalzaak te laten stappen.
Titels waar je uit kunt kiezen en die op dit moment bij me bekend zijn: Sienna van uitgeverij SAGA, Agent 327 Dossier Heksenkring en De rest van de wereld min één van Uitgeverij L, Roodbaard: De duivel van de Caraïben van uitgeverij SHERPA, een kennismaking met LOVE, PANDALA en ATLAS en AXIS van uitgeverij Dark Dragon Books, een bundeling van drie avonturen van de series Moederskillers, Esteban en Alleen van Ballon Media, De Legendariërs en De verborgen geschiedenis van uitgeverij Silvester en het eerste album van De Tempelier van uitgeverij Daedalus.
Maar liefst 47 cartoonisten voeren actie tegen de plofkip. Dit doen ze in opdracht van stichting Wakker Dier. De cartoonisten vragen met scherpe en grappige cartoons aandacht voor de welzijnsproblemen van de plofkip, bijvoorbeeld voor het hoge antibioticagebruik, het hoge percentage kreupele dieren, het gebrek aan leefruimte en de pijnlijke voetzweren.
Dat meldt Wakker Dier. Onder andere Jean-Marc van Tol, Michiel van de Pol, Herman Roozen, Hans Ckoe, Willem Ritstier en Albo Helm doen aan de actie mee.
Cartoonist Steven Degryse (Lectrr): “Ik hoop dat deze actie iedereen die kip eet doet nadenken: wat is dit dier aangedaan in mijn naam, zodat ik ietsje goedkoper kan eten? Ik denk dat hen de eetlust snel vergaat.”
Cartoonist Aart Taminiau: “De gemiddelde Nederlander heeft geen weet van de plofkip, omdat hij bij het kopen alleen geconfronteerd wordt met reclame, waar mooie gezonde kippen vrij door de weide lopen. Terwijl ze in realiteit het vlees van een ongezond en ongelukkig dier eten.”
Cartoon: Dio van der Veen.
Ik ben zelf geen fan van de plofkip en maak me zorgen over de grote hoeveelheden antibiotica die deze beesten krijgen en die wij dus ook tot ons nemen als we op zo’n kippetje kauwen. Ik vind het daarom sympathiek dat de stripmakers hun talent inzetten om dit fenomeen nog eens onder de aandacht te brengen. Toch denk ik ook dat zolang de economische crisis de portemonnee van de consument dun houdt, en biologisch vlees naar verhouding veel meer kost dan een plofkip, men niet snel zal overschakelen. Daarvoor zijn een berg cartoons niet genoeg. De prijs voor biologisch vlees zou naar beneden moeten om de concurrentie aan te gaan.
Mocht je het een leuke actie vinden, dan kun je de cartoons verspreiden via Facebook.
Woensdag interview ik voor de VPRO Gids de Vlaamse stripmaker Kim Duchateau, in de Nederlandse contreien vooral bekend van Esther Verkest. Het sexy stripfiguurtje wordt in Eppo gepubliceerd, maar zag het licht voor het eerst in P-Magazine. Ik wilde Kim wel eens uithoren over Esther, maar zal natuurlijk ook andere strips van hem ter spraken brengen. Zo maakt hij ook cartoons voor de Morgen, P-Magazine, Knack, de Standaard en ZO-magazine. Van die cartoons kwam vorig jaar de bundel Alles komt los uit.
Dit is een van mijn favoriete cartoons uit de bundel:
Het is een mooi voorbeeld van de sterke beeldgrappen die Duchateau maakt, waarbij hij tot clichés verworden beelden een grappige draai geeft.
Erg leuk zijn de vele verwijzingen naar het beeldverhaal en de grammatica van de strip. Bekende stripfiguren zijn het doelwit van spot. Hierbij heeft Kim vooral een voorkeur voor Disney-figuren, Smurfen en klassieke Vlaamse striphelden als Suske & Wiske.
In zijn overwegend absurdistische cartoons schroomt Kim er niet voor om grof en wrang uit de hoek te komen. Hij varieert dan ook graag op thema’s als kindermishandeling en huiselijk geweld. Ook sociale media als Facebook worden op de hak genomen (gelukkig! laten we dat verschijnsel vooral niet te serieus nemen.)
Soms maakt Kim zich schuldig aan wat flauwe woordgrapjes als een kip die jurylid is van een soort Idols en beweert ‘kippenvel’ te krijgen. Maar die zijn duidelijk in de minderheid.
Om even in Facebook-termen te blijven: Alles komt los, vind ik leuk. Kim. Alles komt los Uitgeverij Oogachtend, € 19,00 ISBN 9789077549759
Daarom Minneboo leest:
Maandelijks krijg ik van veel uitgeverijen stapels strips toegestuurd. Daar zit veel moois tussen, maar niet alles is geschikt voor de bladen en opdrachtgevers waar ik voor schrijf. Toch wil ik deze uitgaven onder de aandacht brengen. Daarom heb ik de rubriek Minneboo leest in het leven geroepen, om te laten zien hoe rijk en divers het medium strip kan zijn. De artikelen in deze rubriek zijn geen recensies (die teksten staan gepubliceerd in de bijhorende rubriek), maar kunnen thematisch zijn, een tekenstijl belichten of simpelweg een nieuwe uitgave kort aanstippen. Verwacht vooral veel recent verschenen strips, met zo nu en dan een album dat ik op dit moment lees en waar ik iets over kwijt wil.
In 'Return of the Dark Knight' draait de Joker uiteindelijk zijn eigen nek maar om. Illustratie: Frank Miller.
Illustratie: Paul Stellingwerf
Inmiddels ben ik weer bijgekomen van het slot van seizoen zeven van de prachtserie Dexter, maar dat heeft wel heel wat koude douches gekost. Het ging er dan ook heet aan toe: Dexter kreeg een bloedmooi vriendinnetje met een voorkeur voor giftige maaltijden, de sterke arm der wet zat hem erg dicht op de huid en zusje Debra werd steeds meer opgeslokt door de duistere schaduw van haar broer. Wat dit seizoen bovenal boeiend maakt, is het feit dat Dexter Morgan steeds meer dubieuzer gedrag vertoont. En dat zegt wat over een serie waarin een seriemoordenaar de hoofdrol speelt.
Dexter is een moordenaar in de goede zin des woords: hij vermoordt alleen maar misdadigers die hun straf weten te ontlopen. Verder is Dex tamelijk ongevaarlijk, want hij werkt volgens een code. Wanneer onomstotelijk vaststaat dat zijn beoogde snijtafelgast daadwerkelijk de misdaden heeft gepleegd waar hij of zij van verdacht wordt, slaat hij toe.
Wat dat betreft is Dexter vergelijkbaar met een moderne superheld als The Punisher. Sterker nog: in veel opzichten is Morgan een efficiëntere misdaadbestrijder dan bijvoorbeeld Batman. Net als Dexter zag Bruce Wayne op jonge leeftijd zijn ouders vermoord worden. Dit heeft Wayne voor het leven getekend: hij zal al zijn middelen inzetten om de misdaad te bestrijden, maar in tegenstelling tot Morgan doet Bats dit zonder bloedvergieten. Zo weigert hij al jaren zijn aartsvijand de Joker de nek om te draaien. Dat lijkt nobel, maar is het natuurlijk niet, want nadat Bats hem gearresteerd heeft, weet de eeuwig grijnzende psychopaat iedere keer weer uit het gekkenhuis te ontsnappen om tig nieuwe slachtoffers te maken. Kleeft het bloed dat de Joker vergiet daarom niet net zo goed aan de handschoenen van Batman? Is Bats niet medeplichtig aan de stapel lijken die de Joker creëert? Dexter zou voorgoed een einde maken aan deze eindeloze stroom slachtoffers.
In ‘Return of the Dark Knight’ draait de Joker uiteindelijk zijn eigen nek maar om. Illustratie: Frank Miller.
Recent leerde Dexter dat hij zijn code helemaal niet nodig heeft om te moorden, dat deze een fictie is, bedacht door zijn vader om de hem in het gareel te houden. Alle kinderen zetten zich immers ooit af tegen pa en Dexter is daarin geen uitzondering. Nu kan Dex zijn bloeddorst lessen met wie hij maar wil. Dat kan een voordeel zijn, bijvoorbeeld als hij besluit wansmakelijkheid te bestraffen. In dat geval hoeven we in de toekomst nooit meer de vocale diarree van Jantje Smit aan te horen of te kijken naar Rutger Castricum – op hun eigen manier immers ook een soort jokers. Aan de andere kant maakt dit dat Dexter niet langer zindelijk is: als je hem in de supermarkt even verkeerd aankijkt kun je de volgende op zijn lijst zijn. Misschien is Batman uiteindelijk toch een veiliger oplossing.
Even een stripberichtje dat ik graag onder de aandacht breng: Woensdag 27 februari opende de Vlaamse minister van Cultuur Joke Schauvliege het Vlaams Documentatiecentrum voor de Strip in de bibliotheek van Turnhout. Dit centrum bevat een collectie van 2000 naslagwerken over strips, de stripcollectie van ongeveer 25.000 titels van Bibliotheek Turnhout en de catalogus van het Belgisch Stripcentrum in Brussel.
Dat is natuurlijk erg tof, want op die manier kan het grote publiek op een mooie, toegankelijke manier kennismaken met de grote reikwijdte die het medium strip biedt. Mooi dat er een plek is waar onderzoekers, specialisten en het publiek kennis kan vergaren en kennis kan maken met strips.
Lees meer over het Documentatiecentrum in Turnhout op de site van Stripgids.
En dan nog even iets: Van 1 tot en met 17 maart zijn de Stripboekgeschenkdagen. Bij aankoop van twee stripboeken (of 12,12 Euro aan strips) in de stripspeciaalzaak krijg je het exclusieve album Texas Kid, mijn beste van Igor Kordey cadeau (winkelwaarde 8,95 Euro).
Dit is de achtste keer dat de Stripboekgeschenkdagen worden georganiseerd. Eerdere geschenken besteedden aandacht aan achtereenvolgens Henk Kuijpers, Jan Kruis, Peter de Wit, Gerrit de Jager, Don Lawrence, Studio Vandersteen en Gerard Leever.
Gummbah profileert zich al langer als kunstenaar. In 2010 was de cartoonist/stripmaker te gast bij DWDD om zijn zeer grappige boek Net niet verschenen boeken te promoten. Als je strips maakt en zelfs de redactie van De Wereld Draait Door kent je en acht je bovendien de moeite waard voor een gesprek met Matthijs van Nieuwkerk, dan heb je het gemaakt natuurlijk.
