Maandelijks krijg ik van veel uitgeverijen stapels strips toegestuurd. Daar zit veel moois tussen, maar niet alles is geschikt voor de bladen en opdrachtgevers waar ik voor schrijf. Toch wil ik deze uitgaven onder de aandacht brengen. Daarom heb ik de rubriek Minneboo leest in het leven geroepen, om te laten zien hoe rijk en divers het medium strip kan zijn. De artikelen in deze rubriek zijn geen recensies en kunnen thematisch zijn, een tekenstijl belichten of simpelweg een nieuwe uitgave kort aanstippen. Verwacht vooral veel recent verschenen strips, met zo nu en dan een album dat ik op dit moment lees en waar ik iets over kwijt wil.
Inmiddels heb ik al vier pockets van Strangers in Paradise gelezen.
De serie bevalt nog steeds heel erg goed, ook al is het verhaal een beetje soapy. Komen Francine en Katchoo eindelijk weer bij elkaar, gebeurt er toch weer iets waardoor de relatie niet werkt. Wat dat betreft blijft Terry Moore de lezer plagen.
Experiment Moore experimenteert graag. Zo geeft hij soms verschillende versies van de gebeurtenissen en blikt het vooruit op wat de toekomst zou kunnen brengen. Dat houdt het geheel speels en boeiend.
Wat ik wel jammer vind is dat Moore soms iets te veel experimenteert op narratief vlak. Zo wisselt hij soms proza stukken af met stripscènes. Iedere keer als hij van de ene vertelvorm naar de andere overschakelt, raak ik even uit het verhaal. Het is veel makkelijker om een verhaal te blijven als er één vertelstijl gehanteerd wordt.
Het lezen van tekst vereist immers andere vaardigheden dan het lezen van strips. Mijn brein moet dus iedere keer omschakelen. Dat leest niet prettig.
Casey! Verder vond ik het erg leuk dat Casey een flinke rol heeft in de vierde pocket. Ze staat ook prominent op de cover. Ik begin Casey steeds leuker te vinden. Een vrolijke meid met een probleemoplossende instelling. Wat kun je daar op tegen hebben?
Grappig hoe bijfiguren later opeens een grotere rol in een verhaal kunnen krijgen. En hoe je ze zo ook anders gaat zien. Dat gebeurt natuurlijk ook wel eens in het echte leven, met kennissen die vrienden worden en andersom.
[hr]
Daarom Minneboo leest: Recent nam ik mezelf voor om de 30 procent ongelezen boeken en strips in mijn collectie eens door te nemen. Er is kastruimte nodig voor nieuwe strips, dus op deze manier hoop ik meteen wat titels te selecteren die weg kunnen. Daar doe ik geregeld verslag van op dit blog.
Op dit moment lees ik De Verdedigers. Van deze Nederlandse versie van Marvels Defenders heb ik slechts een paar comics in de kast staan, maar toch vermaak ik me er mee.
De Verdedigers zijn een vreemd superheldenteam dat ook nog eens vaak van samenstelling verandert. De superhelden in het team zijn vaak outsiders die alleen werken, zoals Doctor Strange en de Hulk. Maar dat is juist een van de zaken die de serie interessant maakt.
Verder kent de serie een nogal slordige publicatiegeschiedenis. Vaak wisselde het creatieve team. Eigenlijk net zo vaak als de samenstelling van de Verdedigers zelf. Daarmee ging de serie ook thematisch alle kanten op.
Cornerbox art.
Die paar comics die ik heb gelezen zijn niet genoeg om een goed beeld te vormen, maar smaken zeker naar meer. Op Instagram reageerden ook aardig wat mensen met een soort blije herkenning op de foto’s die ik van deze strip plaatste. Kennelijk lazen veel mensen in mijn sociale bubbel De Verdedigers vroeger.
Mijn koopstop is voorbij zodra ik de 30% ongelezen strips en boeken in mijn collectie tot mij heb genomen. Dat duurt echt nog wel een tijd, maar daarna wil ik wel wat Essentials van the Defenders lezen. Eerst maar weer wat ruimte in mijn boekenkast hiervoor creëren.
Van alle covers uit het stapeltje vind ik deze van Bill Sienkiewicz het mooiste:
Fijn dat de reputatie van sommige series gewoon klopt. Ik ben nu Strangers in Paradise van kaft tot kaft aan het lezen, en alle positieve dingen die mensen over deze stripserie hebben gezegd, zijn juist.
Strangers in Paradise (SiP) is een van de beste stripreeksen die ik ooit las. Ik ben nu halverwege de oorspronkelijke serie die van 1993 tot en met 2007 liep en lees de strips in dikke pocketedities. Het merendeel van de strips in eigen beheer uitgegeven. Dat is al een goede reden om alle uitgaven te kopen, want kwaliteitsseries moet je ondersteunen.
Terry Moore is recent begonnen met een nieuw verhaal van deze serie en daar ben ik ook erg benieuwd naar.
In de afgelopen paar honderd bladzijden ben ik erg gehecht geraakt aan Katchoo en Francine, de twee hartsvriendinnen die een heel bijzondere relatie met elkaar hebben. Eigenlijk is het een soort van driehoeksverhouding met David erbij. Francine ziet Katchoo als haar beste vriendin. Katchoo is verliefd op Francine en David is weer verliefd op Katchoo.
De achterkant van de eerste SiP-pocket.
Relatieperikelen vormen de hoofdmoot van de reeks, vermengd met bemoeienisessen van de georganiseerde misdaad. Katchoo heeft namelijk een nogal duister verleden en dat wil haar maar niet loslaten. Dit klinkt misschien wat vergezocht en soap-achtig, maar Moore smeedt van alle losse elementen een heel boeiend verhaal, waarin alle plotlijnen met elkaar verbonden zijn en waar plotwendingen natuurlijk aanvoelen.
Lekker veel Katchoo. Bron: dougie4christ.tumblr.com
Moore mixt drama met comedy en die afwisseling zien we terug in zijn tekenstijl.
Behalve dat Moore een fantastische visuele verhalenverteller is, weet hij van zijn personages levende, echte wezens te maken. Ik lach mee met Katchoo en Francine en ik huil met ze als het allemaal heel droevig wordt.
Daarbij komt Moore telkens met nieuwe verrassingen die het verhaal op gang houden en die je nieuwsgierig maken naar het verdere verloop.
In Heel erg anders vertelt de moeder van Lennert over hoe moeilijk het kan zijn om een autistisch kind op te voeden.
Mijn vriendin en ik zijn bewust kinderloos. Ik lees daarom weinig boeken en artikelen over ouderschap. Van vrienden hoor ik namelijk al genoeg hoe lastig het soms kan zijn om carrière en ouderschap te combineren. Of, in sommige gevallen, hoe moeilijk het kan zijn als je de zorgtaken moet delen met een ex.
Toch lag Heel erg anders van Shiuan-Wen Chu al een tijd op mijn ’te lezen stapel’. Ik vond het heel boeiend om te lezen hoe het leven met een autistisch kind eruit kan zien. Wat autisme nu precies is en welke moeilijkheden en bijzonderheden dit met zich mee brengt.
Flaptekst:
Shiuan-Wen Chu heeft een veeleisende carrière als architect in Rotterdam wanneer ze ontdekt dat haar vierjarige zoon Lennert autistisch is. Eenmaal van de shock bekomen, doet ze er alles aan om op zijn stoornis in te spelen. Tijdens dit proces van vallen en opstaan wordt ze ook geconfronteerd met de invloed van zijn beperkingen op haar eigen leven. Hoe lang kan zij nog als Superwoman doorgaan?
In deze autobiografische ‘graphic novel’ verdiept Shiuan-Wen zich in autisme en beschrijft ze de strijd om haar zoon een onbezorgde kindertijd te bieden en hem weerbaar te maken in het leven. Autisme nekt haar, maar Lennert zelf brengt Shiuan-Wen in contact met een paar belangrijke dingen die zij met het klimmen der jaren was vergeten.
Zal Lennert het ooit zelf redden? Hoe dan ook, zijn moeder zal er – samen met de rest van het gezin – alles aan doen wat nodig is. Tot aan haar laatste snik.
Het boek bestaat uit tekst gecombineerd met illustraties, die soms een stripsequentie vormen. De tekenstijl van Shiuan-Wen oogt eenvoudig, alsof het illustraties in een handleiding betreft. De tekst maakte wat dat betreft meer indruk. Die beschrijft goed wat zij en haar gezin meemaken in deze situatie en hoe bijzonder een kind als Lennert kan zijn.
Heel erg anders: Het vallen en opstaan van een moeder en haar autistische zoon werd in 2013 uitgegeven door Xtra en is nog steeds via de site van de uitgeverij te bestellen.
De komende tijd wil ik zoveel mogelijk de strips en boeken in mijn collectie lezen waar ik tot nu toe niet aan toe ben gekomen. Vanmorgen las ik deze comic bij het ontbijt.
Eerlijk gezegd heb ik geen idee hoe ik aan The Harvester #4 ben gekomen. Misschien was het een gratis comic bij een bestelling van Cheap Comics.
Dit is in het kort het uitgangspunt van de serie:
Since the dawn of time, mischievous troublemakers have been warned of his wrath, scholars have searched for traces of his existence and evildoers have been tormented by the unstoppable force that goes by a single name: The Harvester.
Witness the dawning of a legend as The Harvester rises, enforcing his own breed of blood-spattered justice as he battles an unruly biker gang terrorizing a small town. In the wake of the emergence, a young academic obsessed with finding the truth partners with a rogue investigator eager to join her hunt. Together, they just might expose the Harvester for whoever – or whatever – he really is…
Ook al was dit een deel 4 van een reeks, het verhaal was makkelijk te volgen. Het personage the Harvester ziet er best tof uit.
Toch denk ik niet dat ik nog meer deeltjes hiervan ga aanschaffen. De tekeningen van Eric Battle konden mij niet heel erg boeiend. Zijn gevoel voor visuele storytelling is niet heel sterk. Veel onnodige splashpages en dat soort dingen.
Er zijn bepaalde maatschappelijke vraagstukken waar ik me liever niet mee bezighoud omdat ze te complex zijn om te bevatten. Voor die dingen hebben we juist politici gekozen die de problemen mogen oplossen. Het vluchtelingenvraagstuk is zo’n onderwerp.
Dat mensen op de vlucht moeten vanwege oorlog of een andere levensbedreigende situatie is schrijnend genoeg en dat ze daarom hun heil elders zoeken, is logisch. Ook dat dergelijke massamigratie in andere landen dus voor allerlei problemen kan zorgen. In het discours wordt veel te makkelijk gedacht over de soms negatieve reacties die dit bij mensen oproept. Er wordt mijns inziens te weinig geluisterd naar waarom mensen angstig zijn als er in hun kleine gemeenschap een enorm AZC wordt geplaatst. Ook snap ik dat mensen veranderingen in hun omgeving lastig vinden. Maar zoals gezegd: dit is een heel complex vraagstuk, en ik bezit niet de specialistische kennis om alle aspecten hiervan te overzien en te doorgronden. Naar mijn gevoel zit dit ook niet in mijn cirkel van invloed. En er zijn onderwerpen waar ik mij liever mee wil bezighouden.
Waarom ik hier toch over begin?
Van de week nam ik mezelf voor om langzaamaan aan de grote stapel strips en boeken te beginnen die al een tijdje om mijn aandacht vragen. Zo hoop ik de collectie wat uit te dunnen, want er zit genoeg leeswerk tussen dat na het lezen niet bewaard hoeft te worden.
De bibliotheek van ongelezen verhalen was het eerste stripalbum dat ik oppakte. Het is vorig jaar uitgegeven door stichting BMP. Het is een boek met een boodschap.
De flaptekst luidt als volgt:
Vluchten kan niet meer… ook niet voor de terugkerende krantenkoppen over vluchtelingen die ons land ‘overspoelen’. Een Amsterdammer – laten we hem meneer F. noemen – belandt er zelf van in een crisis. In zijn zoektocht naar nieuwe zekerheden komt F. terecht in de Bibliotheek van Ongeschreven Verhalen.
Het is het begin van een ontdekkingsreis waarin de regels van ruimte en tijd vervagen. Hij maakt er kennis met vluchtelingen van toen en nu, afkomstig uit alle windstreken: van Hugenoten uit Gent tot opstandelingen uit Praag en Syrische nieuwkomers. Mensen die hem opnieuw leren kijken en leven…
De boodschap van schrijver Ramin (Firoez) Azarhoosh is duidelijk: de Nederlandse geschiedenis staat al eeuwen vol van vluchtelingenverhalen en de nieuwkomers voegen echt iets toe aan de Nederlandse cultuur en welzijn. Middels de raamvertelling met meneer F. vertelt hij enkele van die verhalen. Het is allemaal goedbedoeld, maar er zit toch een erg belerend toontje in het verhaal dat mij tegenstaat.
Nu ben ik de eerste die vind dat je veel van strips kunt leren, en dat we via fictieverhalen meer over de wereld te weten komen. Dat is een van de thema’s die ik in Mijn vriend Spider-Manbehandel. Maar de wijze les hoeft er niet te dik boven op te liggen. In tegendeel zelfs: als het te belerend wordt, haak ik af. Ik vraag me bij dit soort boeken ook af of ze de beoogde doelgroep überhaupt bereiken. Vaak is het toch een kwestie van preaching to the choir… Of zie ik dat te negatief?
De tekeningen van Woek (Nenad Vukmirovic) konden mij wel bekoren. In deze geslaagde boektrailer kun je daar aardig wat van zien:
Die Prince of Persia comic heb ik bijvoorbeeld nog nooit gelezen.
Een terugkerende uitdaging voor een boeken- en stripverzamelaar als ik, is de uitpuilende boekenkast. Mijn werkkamer bevat aardig wat Billy’s en in de afgelopen jaren is daar veel vulling bijgekomen.
Omdat ik van de week zes pockets van de serie Strangers in Paradise heb besteld en enkele dikke essentials van Peter Parker, The Spectacular Spider-Man, werd het nog eens extra duidelijk dat er ruimte in de kasten gemaakt moet worden voor dit nieuwe leeswerk. Vandaag ben ik daarmee aan de slag gegaan. Ik heb een groot deel van de verzameling doorgeschoven naar de volgende plank, om op andere plekken ruimte te maken voor de nieuwe titels.
In mijn werkkamer is de indeling als volgt: de linker muur is voor de comics, beginnende met mijn favoriete series, namelijk alles wat met Spider-Man te maken heeft. Daarna gaat de collectie verder op alfabetische volgorde op titel. Soms plaats ik strips bij elkaar van een bepaalde stripmaker, maar meestal staan de Amerikaanse comics dus op superheldennaam of teamnaam. Avengers tot en met X-Men, zeg maar.
Die Prince of Persia comic heb ik bijvoorbeeld nog nooit gelezen.
De muur aan de andere kant staat vol boekenkasten met daarin de niet-comics. Europese en Amerikaanse albums, series en graphic novels. Vaak in Nederlandse vertaling. Hierin staan ook alle boeken die ik van uitgeverijen krijg toegestuurd en die ik voor mijn werken nodig heb. Of had. En dat laatste biedt de mogelijkheid voor opruiming. Lang niet alles wat ik ooit kreeg, wil ik bewaren. Daarin moet ik binnenkort eens serieus een schifting maken, want er ligt naast mijn bureau een flinke stapel met strips die nog niet eens in de kast passen.
Om die schifting te kunnen maken heb ik mezelf voorgenomen meer van de albums die ik nog nooit heb gelezen tot me te nemen de komende tijd. Met een beetje mazzel lukt het me om er drie per week te lezen. Dat betekent voorlopig ’s avonds minder Netflixen in ieder geval.
Misschien ga ik over de boeiendste strips nog stukjes schrijven of op een andere manier over ze bloggen. Dat weet ik nu eerlijk gezegd nog niet.
Heldin Mockingbird wordt geïntroduceerd in Marvel Team-Up #95 uit 1980 in een verhaal geschreven door Steven Grant.
Oké, Barbara (Bobbi) Morse kwam al in eerdere verhalen voor, maar dit keer voor het eerst in haar nieuwe identiteit als Mockingbird.
We komen niet zo heel veel over haar te weten in dit verhaal, maar zien haar wel in actie komen. Deze dame weet zichzelf prima te redden. Ze ontdekt dat SHIELD corrupt is en probeert Nick Fury hiervan op de hoogte te stellen. Ze krijgt hulp van Spider-Man.
Het tekenwerk is van Jimmy Janes en Bruce Patterson. De strip bevat mooie tekeningen van Janes vol met auto’s uit die tijd. De scène op het vliegveld ziet er precies uit als een opname uit een Amerikaanse televisieserie uit de jaren zeventig en riep bij mij dus nostalgische gevoelens op tijdens het lezen. Strips zijn net zo goed een tijdmachine voor de geest als muziek, films of tv-series.
Spidey is blij met het boek over hem en fancultuur. Gelukkig maar.
Zaterdagavond 3 februari geef ik een lezing op het Spreekbotenfestival in Leeuwarden. Het festival wordt georganiseerd door stichting Explore the North.
Mijn lezing vindt plaats op een van de rondvaartboten in De Koperen Tuin, gelegen in Stadspark De Prinsentuin. Aanvang 20 uur. Ik zal ongeveer een half uur spreken, daarna is er tijd voor een Q&A en verkoop ik nog wat boeken als mensen die willen hebben.
De lezing gaat natuurlijk over mijn boek Mijn vriend Spider-Man: Superhelden, geeks en fancultuur. Ik vertel onder andere welke belangrijke levenslessen we van Spider-Man kunnen leren, wat Spider-Man de beste fictiefiguur ooit maakt en ik laat enkele toffe fragmenten zien.
Zaterdagavond kun je luisteren naar de spreekbeurten van tientallen gepassioneerde Friezen en andere fanaten over hun bijzondere fascinaties. Je kunt je verdiepen in ‘Blind vertrouwen op mijn geleidehond’, een spreekbeurt door Hilda Snippe (en haar hond!), ‘De ontmoeting met de 100-jarige Bunny’ door Jacco de Boer, de wondere wereld van popfotograaf Nick Helderman of luister naar Ilja Nieuwland, een Fries fundamentalist met een dinosaurussenobsessie. Je loopt van boot naar boot, door de sfeervol verlichte Prinsentuin, om je te laten inspireren door 30 minuten durende spreekbeurten van bekende en onbekende sprekers, waarmee je zelf ook in gesprek kunt gaan. Michael Minneboo laat in een spreekbeurt over zijn boek Mijn vriend Spider-Man onder andere zien welke levenslessen we kunnen opsteken van de Spider-Man. Michael weet alles van Spider-Man en is al dertig jaar fan. Nanne Nauta is één van de Grote Drie flarfdichters van Nederland, en ja: flarfpoëzie is een bestaand genre binnen de Nederlandse literatuur. Raoul de Jong neemt het publiek mee in zijn boek ‘Manifest voor de Dromer’. Het gaat best goed met ons, maar daar hebben we het eigenlijk nooit over. Hoe komt dat?
Dit is slechts een tipje van de sluier: er zijn nog veel meer bijzondere, boeiende, rare en/of ontroerende onderwerpen te ontdekken tijdens het Spreekbotenfestival.
Leeuwarden is dit jaar culturele hoofdstad van Europa.
Het medium interactieve strip is volop in ontwikkeling. Met Screendiver is er nu een centrale plek waar makers en lezers een overzicht krijgen van welke comics er allemaal zijn. In de toekomst kun je er ook lezen hoe je ze kunt maken. Een gesprek met Remco Vlaanderen, hoofdredacteur van de site: ‘Screendiver moet dé merknaam worden voor innovatieve, interactieve comics.’
Remco Vlaanderen. Illustratie: Gustavo Garcia.
Het beeldverhaal ondergaat een revolutie in de digitale en virtuele wereld. Naast papier kunnen we tegenwoordig ook strips lezen op smartphones, tablets en al langer op de pc. Digitale strips, ook wel motion comics of interactieve comics genoemd, zijn volop in ontwikkeling. Het zijn stripverhalen verrijkt met animatie, muziek en geluidseffecten. Vaak zijn ze op een bepaalde manier interactief omdat er een handeling van de lezer is vereist. We hebben het dus niet over papieren strips waarvan er ook een digitale versie beschikbaar is om te lezen op je tablet of telefoon, zoals bijvoorbeeld de dienst Yieha van Ballon Media en Standaard Uitgeverij. Het gaat om stripverhalen die speciaal gemaakt zijn voor digitale consumptie. Nieuwe, uitdagende producties waarbij de makers vaak nieuwe manieren van vertellen uitproberen.
‘Door gebruik te maken van muziek, tekst, en door te spelen met tijd, ontwikkelen de makers eigenlijk een soort van nieuwe visuele taal die anders is dan die van de papieren strip maar daar wel op voortborduurt,’ aldus Remco Vlaanderen. Vlaanderen is sinds 2005 werkzaam als producent en redacteur bij Submarine Channel: een internationaal distributie- en productieplatform voor innovatieve digitale mediaproducties waarin nieuwe manieren van vertellen worden onderzocht, zoals interactieve documentaires en interactieve comics. De website Screendiver.com is een van hun projecten, een platform dat in het leven is geroepen om interactieve strips te promoten.
‘Screendiver is echt bedoeld als platform om mensen bewust te maken van deze vorm van comics. We willen zo een groter publiek voor dit medium genereren, want veel mensen kennen interactieve comics simpelweg nog niet. We zien het als onze missie om ervoor te zorgen dat het medium veel bekender wordt. Vorig jaar hadden we een expositie met baanbrekende motion comics in het ABC Architectuurcentrum Haarlem tijdens en na de Stripdagen. Screendiver is de volgende stap,’ aldus Vlaanderen die als hoofdredacteur een van de drijvende krachten achter Screendiver is.
Pioniers
Volgens Vlaanderen leven we in interessante tijden: ‘Het is alsof we bezig zijn iets nieuws uit te vinden. De makers die met digitale strips bezig zijn voelen zich ook pioniers, denk ik. We zijn aan het ontdekken hoe het oude medium strip zich vernieuwt onder invloed van digitale platforms. Er is nog zoveel mogelijk en er valt nog zo veel te ontdekken! Op dit moment zijn bijvoorbeeld veel interessante stripmakers bezig met hoe ze virtual reality kunnen gebruiken in stripverhalen. Misschien blijkt dit uiteindelijk niet te kunnen, maar vooralsnog is het is dus heel boeiend om te kijken of het kan en hoe dan. In dat soort experimenten ben ik als maker en producent erg geïnteresseerd. Natuurlijk zijn interactieve comics niet per se beter dan gewone strips, maar als je beeldverhalen maakt die op een scherm gelezen moeten worden dan is het gek als je alleen een statische strip zou maken. Je werkt immers met een multimediaal platform. De elementen die je toevoegt mogen geen decoratie zijn, maar moeten echt essentieel zijn en het verhaal ondersteunen. De meest ideale interactieve comic zou niet meer goed werken als je een gebruikt element weg zou halen. Als je bijvoorbeeld het geluid weghaalt zou je dat echt moeten missen.’
Een mooi voorbeeld van de meerwaarde van audio bij een strip is The Land of the Magic Flute, Fons Schiedons vrije bewerking van Mozarts Die Zauberflöte. Tijdens het lezen zijn soms fragmenten van Mozarts opera te horen die achtergrondinformatie geven over de personages. Zonder de audio is de leeservaring dus niet compleet.
Sutu tijdens een workshop.
Sutu
Een ander goed voorbeeld van de mogelijkheden die het medium biedt, is de strip These Memories Won’t Lastvan de Australische stripmaker en interactive designer Sutu. Sutu, pseudoniem van de in 1981 geboren Stuart Campbell, is een van toonaangevende pioniers op het gebied van motion comics. Kenmerkend aan zijn strips is dat de technische middelen altijd in dienst staan van het verhaal en nooit alleen maar aanwezig zijn als gimmick. These Memories Won’t Last kun je gewoon in je internetbrowser lezen. De striplaatjes en teksten zitten aan elkaar vast via een rode draad die tegen de scrollrichting in beweegt. Je leest de strip dus alsof je verticaal langs een levenslijn beweegt. De strip is een prachtig, kort verhaal over Sutu’s grootvader die aan de ziekte van Alzheimer lijdt. Als de lezer te lang bij een beeld blijft hangen, vervaagt dit langzaam. Een mooie visuele metafoor voor geheugenverlies.
These Memories Won’t Last.
Sutu wijst nieuwe makers graag op een belangrijke valkuil bij het maken van interactieve comics: ‘Waar je voor moet oppassen is dat mensen moeten uitzoeken hoe ze je verhaal precies dienen te lezen. Het ontwerp moet intuïtief te volgen zijn. Soms draven makers door wat interactiviteit betreft, waardoor lezers het verhaal niet goed meer kunnen volgen, gefrustreerd raken en hun interesse verliezen.’
Interactieve comics centrale
Het idee voor Screendiver werd geboren tijdens het Zwitserse internationale stripfestival Fumetto in 2014 waar een expositie aan motion comics was gewijd. Daarom waren er ook enkele pioniers van dit medium aanwezig, zoals Ezra Claytan Daniels, Sutu en Jason Shiga. Tijdens een paneldiscussie bleek dat zij nogal moeite hadden met de distributie van hun projecten. Zo zijn interactieve graphic novel apps moeilijk terug te vinden in de App Store van Apple, en zijn interactieve strips overal verspreid op het web. Je moet dus goed zoeken. De makers en Vlaanderen zaten daarover te praten en toen werd het idee geboren om één centrale plek te creëren, een distributieplatform waar bezoekers alle producties bij elkaar kunnen vinden. Sinds januari 2017 is Screendiver officieel online, al is het project nog lang niet af.
Stripcollectie
Men wil met de site dus laten zien wat voor moois er allemaal te lezen is op het gebied van interactieve comics. De belangrijkste functie is daarom het overzicht met comics dat wekelijks wordt aangevuld met nieuwe titels. Op dit moment staan er een kleine veertig projecten in het overzicht. De meeste comics zijn niet op de site te lezen. Er wordt van deze producties een inleiding gegeven en een link naar waar de strips gelezen kunnen worden of de apps ervoor gedownload. Bezoekers kunnen het materiaal selecteren op genre, digitaal platform en of de strips geschikt moeten zijn voor alle leeftijden of alleen volwassenen.
De comics die nu worden genoemd komen in allerlei soorten en maten. Van webexperimenten, comics die uit animated gifs bestaan tot met strips met een virtual reality element. Vlaanderen licht de keuze voor de comics op de site als volgt toe: ‘Momenteel zijn we aan het uitzoeken hoe breed we willen gaan maar, in eerste instantie moet het een platform zijn voor producties zoals we die zelf maken: onafhankelijk gemaakte producties, indie comics die niet-gelieerd zijn aan grote Amerikaanse uitgevers. Ook de geselecteerde commerciële projecten die voor een groot publiek zijn gemaakt, zijn nog steeds onafhankelijke producties. Daarnaast wilden we ons concentreren op comics met een vorm van interactiviteit die specifiek voor het web zijn gemaakt. Dus geen klassieke motion comics die eigenlijk vooral filmpjes zijn. Overigens is vernieuwend niet per se een vereiste bij de selectie. Het is niet zo dat ieder project dat we erop zetten, iets nieuws moet toevoegen.’
Juist door de nadruk op onafhankelijke makers, hoopt Screendiver een tegenhanger te zijn voor grote commerciële distributieplatforms voor lineaire digitale comics, zoals Comixology en Marvel comics.
Abwaesser.
Abwaesser
Niet alle strips op Screendiver zijn verhalend. Een goed voorbeeld van een niet-verhalende webcomic is bijvoorbeeld Abwaesser, een serie korte verhalen en experimenten van Yung Kiwi, pseudoniem van de Zwitserse illustrator Michael Kühni. Het project is als het ware een speeltuin waarin Kiwi allerlei experimenten doet met het medium interactieve comics. Met iedere aflevering probeert hij nieuwe dingen uit. Soms zijn het poëtische strips met veel humor, een andere keer een vormexperiment waarin Kiwi speelt met de layouts en animaties.
Seksueel geweld
Een van de strips waar Vlaanderen heel enthousiast over is heet Priya’s Shakti. Het is een interactieve, atypische superheldencomic met een sociale boodschap die tieners gendergelijkheid wil bijbrengen en waarschuwt voor seksueel geweld. De ervaringen van verkrachtingsslachtoffers zijn in het project verwerkt in animaties, die door een augmented reality app geactiveerd worden. Als je je tablet of telefoon boven het boek houdt en via deze speciale app leest, komen de stripplaatjes tot leven met animaties.
Priya’s Shakti.
‘Volgens mij is Priya’s Shakti de meest succesvolle interactieve comic ooit. De app is al iets van 500.000 keer gedownload. En er was veel media-aandacht voor, juist vanwege de maatschappelijke relevantie. Het eerste deel is gemaakt naar aanleiding van een groepsverkrachting in een bus in New Delhi, India. Eind vorig jaar is deel twee uitgekomen. Die gaat over wraakacties waarbij vrouwen zuur in het gezicht gegooid krijgen. Volgens mij is dit project zo succesvol omdat het heel mooi is getekend. Het is goed gemaakt en gaat over een zeer urgent en actueel onderwerp.’ De strip is zowel beschikbaar als papieren uitgave als digitaal.
Manifest
Er valt dus al veel te lezen op de site. Het doel is om Screendiver uit te laten groeien tot een community voor lezers en makers. Daarom staat er ook een manifest van de Amerikaanse schrijver, tekenaar en art-director Ezra Claytan Daniels op. In zijn manifest gaat hij op uitdagende wijze dieper in op wat er nu eigenlijk onder motion comics wordt verstaan. Daniels gebruikt overigens graag de term digitale comics, want als makers en uitgevers allerlei vage benamingen gaan gebruiken, maakt dat de producties moeilijk vindbaar.
Daniels: ‘De parapluterm digital comics moet alles omvatten van statische webcomics tot de meest ambitieuze interactieve comics.’ Toch is er onder de makers nog enige discussie over welke term nu het beste de lading dekt. Vlaanderen: ‘Ik gebruik liever de term interactieve comics in plaats van motion comics, omdat die laatste benaming weer de associatie oproept met geanimeerde strips op YouTube.’
Hoe je ze ook wilt noemen, Daniels deponeert in zijn manifest enkele voorwaarden, al was het maar om makers uit te dagen. Daniels vindt bijvoorbeeld dat digitale strips de beperkingen van het papier moeten overstijgen en juist nieuwe mogelijkheden moeten onderzoeken. De makers moeten daarom ook rekening houden met het uiteindelijke platform waarop de strip gepubliceerd gaat worden. ‘Een maker van digitale comics moet de mogelijkheden van het bedoelde platform volledig onderzoeken en uitbuiten,’ aldus Daniels in het manifest. ‘Kijk naar de technologie van jouw platform en denk hoe jouw verhaal dat kan gebruiken om een meeslepender ervaring te creëren. Als jouw strip bedoeld is om op telefoons gelezen te worden, ontwerp de kaders op een manier die het kleine, verticale scherm omhelzen in plaats van ermee vechten.’
Bezoekers van de site kunnen het manifest ondertekenen, van commentaar voorzien en delen.
How to
Uiteindelijk moet Screendiver ook een plek worden waar makers terecht kunnen voor informatie. Vlaanderen: ‘Er zijn veel stripmakers die dit soort dingen willen creëren, maar niet goed weten waar ze moeten beginnen. Zeker bij jongere makers is er veel interesse voor. Van de studenten die ik lesgeef aan de St. Joost in Den Bosch, willen vier van de 18 leerlingen interactieve strips maken. Op dit moment is de directory met strips het belangrijkste, maar we willen uitbreiden op het gebied van educatie en informatie geven over hoe je deze producties zou kunnen maken. Door bijvoorbeeld aandacht te besteden aan tools, de programma’s en gereedschappen die je nodig hebt. Niet alle stripmakers zijn immers even technisch onderlegd. Daarnaast willen we in de toekomst ook ‘making of stories’ maken. Denk aan interviews met de stripmakers en het tonen van concept art. Laten zien hoe deze producties tot stand zijn gekomen en wat de makers willen bereiken met hun werk. Ook dat soort dingen zijn super interessant voor mensen die ook dit soort dingen willen maken.’
Scott McCloud. Foto: Michael Minneboo
Tips voor de juiste tools staan straks in de sectie met artikelen, waar ook stukken over het medium staan en video-interviews met makers als Sutu en Scott McCloud. De Amerikaan McCloud is misschien nog wel het best bekend door zijn drie theoretische boeken over strips, zoals Understanding Comics, en is een van de mensen die zich dus als stripmaker en theoreticus met het medium bezighoudt. In zijn boek Reinventing comics legde hij een visionaire basis voor digitale comics. In de video vertelt hij immer enthousiast over de mogelijkheden van het oneindige digitale canvas.
ProStress.
Iedere dag vers
Iedere werkdag wordt er op Screendiver nieuw materiaal van de Rotterdamse kunstenaar/animator/webpionier Han Hoogerbrugge gepubliceerd. De interactieve cartoon ProStressbestaat uit drie plaatjes waarin Hogerbrugge op eigen wijze commentaar levert op de actualiteit, beroemdheden, politici en populaire cultuur.
Op dit moment staat Screendiver dus nog deels in de kinderschoenen, maar Vlaanderen is optimistisch over de toekomst van motion comics en de site: ‘Over vijf jaar moet de community van makers en lezers flink gegroeid zijn en moet de directory zeer uitgebreid zijn. Mensen die inspiratie en toffe interactieve comics zoeken moeten dan eigenlijk meteen aan Screendiver denken. Het moet dé merknaam zijn voor innovatieve, interactieve comics.’
In bovenstaand plaatje van Kerry Gammill en Dan Green kun je goed haar kostuum zien zoals ze dat in 1987-1988 droeg. Een heerlijk eenvoudig ontwerp, dat eruit ziet alsof ze ieder moment een aerobicsvideo gaat opnemen. Jane Fonda eat your heart out.
Rogue is een prachtig tragisch personage. Eerst was een een bad guy, toen werd ze een heldin. Ze is jong, prachtig maar vervloekt met de gave de superkrachten, energie en gedachten van anderen over te nemen als ze hen aanraakt. Daarom mag haar huid door niemand worden aangeraakt. Meestal is de overname maar tijdelijk, maar in het geval van Ms. Marvel (Carol Danvers) nam Rogue haar persoonlijkheid en krachten permanent over.
Hieronder een grappige trainingsessie uit dezelfde comic tussen Wolverine en Rogue. Wolverine is tijdelijk de leider van de X-Men nu Storm op pad is om Forge terug te vinden: haar ex-geliefde wiens wapen haar mutanten gaven heeft uitgeschakeld.
Uncanny X-Men #223. Script Chris Claremont.
Kort samengevat: ik geniet erg van mijn kerstpakket 🙂
Omdat ik een kleine zelfstandige ben, krijg ik van mijn baas geen kerstpakket. Of anders gezegd: als ik een kerstpakket wil, moet ik die aan mezelf geven.
Nu zit ik niet te wachten op een doos met eten en een fles wijn. Borrelnootjes zijn altijd lekker, maar die haal ik al bij een prima zaak om de hoek. Een doos met comics is echter altijd welkom. Dus heb ik mezelf een stapel comics kado gedaan.
Online winkel Cheap Comics heeft op dit moment Black Friday/ Sinterklaas sale, dus het was eerder een kwestie van mezelf inhouden dan dat ik niet wist wat ik wilde kopen. Ik heb me vooral laten leiden door nieuwsgierigheid. Een serie als Excalibur wilde ik altijd al eens lezen.
Hetzelfde geldt voor de allereerste Star Wars-strips die Marvel Comics in de jaren zeventig uitbracht. Toen ze het contract tekende om de eerste Star Wars-film te mogen verstrippen hadden ze bij Marvel geen idee wat voor een succes die film zou worden. De comics liepen daardoor zo goed, dat de serie de uitgeverij van een faillissement heeft gered.
Verder kocht ik lekker veel Spider-Man-comics. Veel oud werk uiteraard van de tijd dat Spider-Man-strips de moeite van het kopen en lezen waard waren. Twee softcover edites van Marvel Masterworks: Spider-Man, de hele reeks Webspinners gebundeld, maar ook de nieuwe serie Spidey en Venom: Homecoming. De serie Spidey speelt af in de jonge jaren van Peter Parker, als hij net Spider-Man is geworden. Venom speelt zich nu af, maar in deze reeks is Venom weer zijn oude bad guy zelf als het goed is.
Het X-Men-verhaal Fall of the Mutants had ik al in de kast staan, maar dan als Juniorpress-uitgave. Dit verhaal vind ik boeiend genoeg om nog eens aan te schaffen in de oorspronkelijke versie. Het energieke tekenwerk van Marc Silvestri is al reden genoeg om het boekwerk aan te schaffen.
De serie bevalt nog steeds heel erg goed, ook al is het verhaal een beetje soapy. Komen Francine en Katchoo eindelijk weer bij elkaar, gebeurt er toch weer iets waardoor de relatie niet werkt. Wat dat betreft blijft Terry Moore de lezer plagen.
