Dinsdag was ik in Museum Hilversum waar de expositie ‘Show Me the News’ werd opgebouwd. Voor de VPRO gids schrijf ik daar een artikel over. Onderdeel van de expositie is deze prachtige muur vol met oude krantenpropjes. De expositie ‘Show Me the News’ brengt aan de hand van tv-vormgeving, nieuwsfotografie en videokunst de overgang van tekst- naar beeldcultuur in nieuwsmedia in kaart.
Venom is hiertoe in staat omdat het buitenaardse Symbiont (Zie deze en deze afleveringen van Spidey’s web) die krachten van Spider-Man kan nabootsen. Een instinct dat hem waarschuwt voor gevaar, heeft Venom niet, maar daar staat tegenover dat Peter Parkers instinct ook niet op het Symbiont reageert.
Eddie Brock en het Symbiont gingen een partnerschap aan om wraak te nemen op Spider-Man. Het Symbiont omdat hij zich door Peter Parker verraden voelde; Brock omdat in zijn versie van de waarheid Spider-Man verantwoordelijk was voor het mislukken van Brocks carrière als journalist. In Amazing Spider-Man #300 wordt Venom geïntroduceerd. Eddie Brock vertelt zelf aan het Webhoofd waarom hij hem zo haat:
Tekst: David Michelinie. Tekeningen: Todd McFarlane
Interessant is dat Spider-Mans instinct niet op Venom reageert omdat het kostuum vroeger van Peter Parker was. Parker kan Venom dus niet aan voelen komen. Wat Venom extra gevaarlijk maakt is het feit dat hij weet wie Spider-Man echt is. Hij is daardoor een grote bedreiging voor Peters naasten. Brock is verder eigenlijk een heel goed getrainde bodybuilder wiens kracht vergroot wordt door het Symbiont.
Uiteraard geldt voor Venom ook dat niets hetzelfde blijft. Brock was eerst een van Spidey’s grootste vijanden, daarna dacht hij een tijdje de held te moeten spelen. Tegenwoordig is Flash Thompson degene die het Symbiont draagt om goede daden te verrichten in dienst van de Amerikaanse overheid. Toch, toen Venom zijn intrede deed in 1988 was ik als Spidey-fan erg blij, want het was alweer een tijd geleden dat een nieuwe, spannende tegenstander zijn opwachting maakte. Venom was als anti-Spider-Man een prachtige opponent voor het webhoofd.
Zet de video vooral op groot beeld en op een hoge resolutie.
In restaurant Fabel’s hangen schilderijen van Eric Winder. Zijn werk is erg decoratief en verbeeldt vooral scènes uit de omgeving van Bergen, waaronder Fabel’s zelf en natuurlandschappen. Er hangt ook een aantrekkelijk schilderij van twee koeien die je rechtstreeks aankijken.
Dit schilderij van een schuurtje in het bos vind ik bijzonder inspirerend:
In de toekomst zou ik wel een huis bij het bos willen hebben. Weg van de stad, dicht bij de natuur. In dat huis zou ik in alle rust aan mijn romans en artikelen kunnen werken. En wanneer ik even vastloop, biedt een wandeling door bos en duin vast nieuwe inzichten. Ik loop nu vaak door de stad, want anders voel ik me helemaal vergroeid met mijn bureaustoel. Toch ervaar ik dat als minder rustgevend dan wanneer ik op kleine zandpaadjes loop en omringt ben met bomen. In de stad ben ik toch vooral bezig met potentieel dodelijke verkeersgebruikers te ontwijken en niet in de stront stappen.
Of uiteindelijk wonen in Bergen of een soortgelijk plaatsje te rustig zou blijken, weet ik niet. Ik heb ook geen idee hoe ik een losstaand huis daar zou kunnen financieren, want een beetje huis is onbetaalbaar geworden voor iemand met een freelance inkomen. Maar waarschijnlijk ben ik niet de rest van mijn leven freelance journalist en je weet nooit wat de toekomst brengt. Voorlopig droom ik dus nog even van mijn huisje in het bos. Wie weet droom ik ook een methode om er aan te komen.
De dood van de medewerkers en cartoonisten van Charlie Hebdo en de politieagenten die hen trachtten te helpen hebben ieder weldenkend mens geraakt. De menselijke tragedie overstijgt uiteraard alles, maar de symboliek erachter, de aanval op het vrije woord is ook belangrijk.
We willen met Stroke, samen met alle tekenaressen en tekenaars die dat willen reageren op wat er is gebeurd.
Er zullen nog tal van analyses, meningen en geroep en getier volgen in de nasleep van deze tragedie, al dan niet persoonlijk, economisch of politiek gemotiveerd. Er zal gepolariseerd en veralgemeend worden. Dat willen wij bewust niet. Wij willen onze boodschap simpel houden.
We zijn tegen geweld. We zijn voor vrije meningsuiting.
We willen zo snel mogelijk een speciaal nummer van Stroke uitgeven met daarin zoveel mogelijk tekeningen, strips, cartoons en dergelijke meer die het gevoel en de reacties van de stripwereld bundelen. (Het materiaal mag al elders gepubliceerd geweest zijn.)
Dat nummer zullen we gratis beschikbaar stellen als download op onze site. En daar zal het ook voor altijd gratis beschikbaar blijven.
We zullen het nummer opdragen aan alle slachtoffers van aanvallen op de vrijheid van meningsuiting.
Iedereen is welkom, iedereen die iets wil insturen wordt gepubliceerd. Omdat we echter niet van plan zijn om bij te dragen aan haat en polarisatie zullen we expliciet racistische of veralgemenende cartoons echter wel weigeren. We zijn er van overtuigd dat de mensen die zulke aanslagen plegen een kleine minderheid zijn en dat zij niet staan voor “Dé Islam” of voor alle mensen met een bepaalde huidskleur.
We zijn ervan overtuigd dat begrip, dialoog en menselijkheid nodig zijn om hierop te reageren. We geloven ook dat dit de beste manier is om te laten zien dat dit soort aanslagen geen nut hebben. We laten ons niet bang maken.
Als je iets wil insturen dan kan dat volgens volgende specificaties:
-Jpg
-Minimum 350 DPI
-RGB
We zullen materiaal verzamelen tot vrijdag 16 januari. Nadien gaat alles naar de lay-outer en daarna hopen we de special zo snel mogelijk uit te brengen.
Alle materiaal mag naar: Stroke@Stripgilde.be
Vriendelijke groeten,
Peter Moerenhout
PS: bent u geen stripmaker: geen erg. We willen onze oproep zo wijd mogelijk verspreiden en sturen deze mail naar iedereen. We zouden zeer dankbaar zijn moest u onze oproep verder verspreiden.
De Nederlandse cartoonist Bernard Holtrop (Willem) was gelukkig nog onderweg naar de redactievergadering toen de aanslag door drie laffe haattheïsten werd uitgevoerd.
De prenten en strips in Charlie Hebdo zijn vaak hard, cynisch en zeer kritisch tegenover autoriteiten en instituten. De linkse redactie richt de pijlen vaak op het kapitalisme, maar de laatste jaren heeft Charlie Hebdo ook vaak aanvallen ondernomen op de radicale islam. En daar is satire ook voor: om zaken die niet kloppen aan te pakken met een flinke dosis humor. Om mensen na te laten denken met een grap.
Ik vind het moeilijk om over de aanslag te schrijven. Het heeft mij net als iedereen erg aangegrepen. Ik ben erg verdrietig, maar ook woedend. Ik vind het moeilijk om niet aan een antireligieuze tirade te beginnen, want die aanhangers van bepaalde fictiefiguren hebben al genoeg rottigheid in de wereld veroorzaakt. Maar zal me inhouden.
Eerst vroeg ik me ook af: wat moet je er eigenlijk over zeggen? Moet je je Facebook-avatar aanpassen om steun te betuigen? Moet je je afschuw over een dergelijke daad uitspreken? Ja, zegt mijn hart, maar hoe zorg je ervoor dat het geen vorm van exhibitionisme wordt? Fuck it, dan maar exhibitionisme. We zijn in principe machteloos tegen terreur, maar juist daarom moeten we ons uitspreken.
Ik vind de steunbetuigingen van cartoonisten van over de hele wereld erg mooi. Je moet immers alles aan de kaak kunnen stellen. Hoewel niet iedereen het met de stijl van Charlie Hebdo eens is. Het is wellicht wat vroeg om dit soort commentaar te leveren, en ik ben het niet met Jacob Canfield eens, maar hij moet het wel kunnen zeggen. Dat is ook vrijheid van meningsuiting. Onze mening uiten we doorgaans door iets te zeggen, te schrijven of te tekenen. Niet door andere mensen waar we het niet mee eens zijn, om te leggen. Dat is het gedrag van religieuze barbaren en ik vrees dat we dat nog veel meer gaan zien de komende jaren, want terroristische acties werken. Ze genereren verschrikkelijk veel aandacht en boezemen angst in. Ieder bericht, iedere cartoon over de aanslag op Charlie Hebdo verspreidt de terroristische boodschap ‘niet fucken met Mohammed want anders maken we je koud’ net zo goed als dat we een statement maken tegen die boodschap. Het zij zo. Zwijgen is geen optie.
Linda en ik waren maandag en dinsdag in het dorpje Bergen. Even op adem komen met frisse lucht.
‘N-next time, I-I gotta bring my th-th-thermal Spidey suit!’ klappertandt onze held in Amazing Spider-Man #323 als hij samen met Captain America en Silver Sable op pad is in het winterse land van Symkaria. Overigens vertaalde Siebe Snoeren de tekst indertijd alsvolgt: ‘En W-W-WARM..! De v-v-volgende keer neem ik een WOLLEN spinne-pak mee..!
Jammer genoeg vergeet Peter zijn eigen slimme idee, want in Amazing Spider-Man #556 heeft hij het nog steeds koud:
In #615 heeft de muurkruiper soort van een oplossing gevonden voor het kouprobleem, maar erg modieus is die helaas niet:
Voor inspiratie voor deze aflevering van Spidey’s web hoefde ik niet ver te zoeken. Ik hou van de herfst maar gruwel van de kou in de winter. Reken maar dat ik een wollen spinnenpak onder mijn kleding draag de komende tijd.
Tegenwoordig heb ik een dag per week weekend nodig. Een luie dag, waarin er eigenlijk niets fatsoenlijks uit mijn vingers komt. Het is een dag waarin ik verplicht moet opladen. En dat vind ik erg vervelend. Mijn hoofd zit vol ideeën en mijn tedoenlijstje is goed gevuld, maar alles zal allemaal moeten wachten totdat mijn batterij weer genoeg power heeft.
Afgelopen week was dan ook druk geweest met een aantal leuke sociale afspraken. Ik vind het heerlijk om met mensen koffie te gaan drinken en allerlei zaken te bespreken, maar die afspraken kosten ook veel energie. En natuurlijk gaven Kerst en Oud & Nieuw ook de nodige stress.
Als ik weer zo’n verplichte vrije dag heb, voel ik me in eerste instantie vaak gefrustreerd. Ik wil van alles, maar het kan even niet. Als ik me daarbij weet neer te leggen, kan het toch nog een aardige dag worden. Beetje wandelen, rustig lezen, film kijken, dat soort dingen.
Zodra ik mijn weerstand tegen de vermoeidheid opgeef, voel ik me al een stuk beter. Dus kan ik maar beter gewoon meteen accepteren dat ik een dag moet opladen. Deze wijze raad moet ik vaak aan mezelf herhalen. Misschien dat ik het ooit eens leer. Tot die tijd zal ik dit patroon blijven herhalen.
‘Het leuke aan Elsje is dat ze geen restricties heeft die wij wel hebben. Veel mensen vinden haar bot, maar dat valt wel mee. Ik heb een dochter van drie, nou dat is ook een bot ding soms. Zo zijn kinderen,’ aldus tekenaar Gerben Valkema (1980) die samen met scenarist Eric Hercules de humorstrip Elsje maakt die draait om het gelijknamige, bijdehante basisschoolmeisje. De strip verschijnt in 15 regionale dagbladen en Eppo stripblad; het nieuwste album is net uit.
Als Valkema even genoeg heeft van Elsje tekenen, maakt hij voor de lol en de oefening een tekening van bijvoorbeeld Robbedoes of Johan en Pirrewiet. Of hij mengt Elsje in andere stripwerelden. Zo tekende hij haar in een cover van het fictieve album Asterix niet bij de Batavieren toen er op Facebook gegrapt werd wanneer het Gallische duo eens naar Nederland zou komen.
Valkema is goed in staat om op overtuigende wijze stripfiguren van anderen te tekenen en zich hun stijl eigen te maken. ‘Als kind oefende ik al met bestaande stripfiguren en dat ben ik blijven doen omdat het leuk en leerzaam is. Eigenlijk ben ik altijd al een soort ghosttekenaar geweest. Misschien heb ik een natuurlijke aanleg om mezelf te verplaatsen in andermans lijnvoering.’
Basisvorm
Op zijn achttiende werd Valkema uit de stripwinkel waar hij werkte geplukt door Jan Kruis die nieuw talent zocht voor zijn studio. Valkema begon zijn carrière dus als ghosttekenaar van onder meer Jan, Jans en de kinderen. ‘Ik dacht, binnen een maand of twee heb ik mijn eerste pagina wel gemaakt, want dat krasserige lijntje van Kruis kan ik wel tekenen. Maar hoe je die lijn zet en waar die moet staan, dàt is tekenen. Kruis kwam in het begin langs op de studio. Hij legde mijn tekening op de lichtbak en gaf tips. Heel leerzaam. Het was voor mij een openbaring om te ontdekken dat Jan, ondanks al zijn ervaring, nog steeds eerst een basisvorm van rondjes en stangetjes neerzette als hij zijn figuurtjes tekende. Veel tekenaars die ik hoog heb zitten werken zo. Er zit veel aandacht in de constructie van de figuren.’
Bij de redactie van Donald Duck die in hetzelfde pand zat, kopieerde Valkema de modelsheets van Disney-figuren om die thuis te leren tekenen. Handig, want later werkte hij voor Disney en maakte covers en parodieën van cd-hoezen voor de Donald Duck.
Heer Bommel
Omdat Valkema een soort meestervervalser is, wordt hij wel eens gevraagd voor speciale projecten. In 2012 tekende hij prachtige pastiches van Heer Bommel en Tom Poes in het verhaal Heer Bommel en de i-Padden, geschreven door Patty Klein voor het honderdjarige bestaan van de Vereniging van Bibliothecarissen. Was het moeilijk voor Valkema om zich de Toonder-stijl eigen te maken? ‘Dat was heel frustrerend. Ik kijk altijd goed naar de basisvormen van de figuurtjes en bij Bommel krijg je op de een of andere manier niet je vinger erachter hoe die in elkaar steken. Ik heb een meter Bommelboeken en die nam ik door. Dan valt je opeens op dat stripfiguren niet consequent getekend worden. Het ene moment is het hoofd groot, dan weer klein. Dan heeft ie dikke handen, dan kleine. Op een gegeven moment ben ik gewoon aan de slag gegaan om te zien waar het schip zou stranden. Ik heb mezelf constant gecorrigeerd door bijvoorbeeld de tekening te spiegelen, dan zie je de fouten sneller. Wil Raymakers, ook Bommel-tekenaar en codirecteur van de Toonder Compagnie, heeft me aanwijzingen gegeven, zoals: “Je oortjes staan teveel naar achteren.” Uiteindelijk is het wel Bommel geworden, al zien mijn collega’s wel dat ik het getekend heb.’
Grote borsten
Omdat Martin Lodewijk dit jaar 75 werd, werkte Valkema mee aan een speciale strip voor Eppo waarvoor hij de personages uit de strip Agent 327 voor zijn rekening nam. ‘Ook voor Lodewijk geldt dat hij niet twee keer hetzelfde figuur tekent. Als je in de stijl van een ander tekent, wil je iets op voorbeeldmodel kunnen tekenen, maar dat model bestaat eigenlijk niet. Wat het uiterlijk van die poppetjes betreft is er een soort centrum waar binnen ze zich bewegen. Daar binnen zit aardig wat rek. Het is niet zoals bij Disney dat alles precies uit te meten is. De oren van Mickey Mouse zijn altijd even groot bijvoorbeeld. Om Agent 327 te tekenen heb ik goed op details gelet: ik teken bijvoorbeeld de oren van 327 veel kleiner dan Lodewijk dat doet. Ik moest mezelf constant corrigeren om die oren naar mijn gevoel onnatuurlijk groot te tekenen. Hetzelfde geldt voor de borsten van Olga Lawina. Ik heb ze al een paar keer gecorrigeerd en nog steeds zijn ze niet zo groot als dat Martin ze zou maken. Dat durf ik niet. Ik denk niet dat ik weg kan komen met die borsten.’
Welke tips heeft Valkema voor potentiële stripvervalsers? ‘Teken vooral veel van goed verkopende tekenaars na en stop ze allemaal op veilingsite Catawiki. Dan word je slapend rijk,’ zegt hij lachend. ‘Maar zonder gekheid: je moet je heel goed in de oorspronkelijke stijl verdiepen. Bij Studio Jan Kruis pakte ik een tekening van Daan Jippes, daar legde ik een velletje overheen om de basisvormen en de actielijn van hem over te nemen. Daarna legde ik Daans illustratie weg om mijn eigen tekening af te maken. Deze vergeleek ik dan met de zijne om te zien wat ik gemist had. In het begin tekende ik nog wel figuurtjes na of trok ze over om te zien hoe ze in elkaar zitten. Nu niet meer. Na 15 jaar moet ik gewoon naar een plaatje kunnen kijken en deze als het ware projecteren. Als je Bommel tekent dan moet hij als Bommel voelen. Als alle details op hun plek vallen dan hoef je niet precies de Bommel te tekenen zoals je hem uit een bepaald plaatje kent, maar dan voelt hij alsof je hem kent.’
Eric Hercules & Gerben Valkema. Elsje #8
Don Lawrence Collection
Dit interview is geschreven voor en gepubliceerd in VPRO Gids #1 (2015).
Nu was men in Amsterdam al vroeg op de dag begonnen met vuurwerk afsteken, in het laatste uur van 2014 werd de frequentie flink opgevoerd.
Op oudjaarsdag mocht voor het eerst pas vanaf 18:00 uur vuurwerk worden afgestoken, maar daar hebben de terroristjes in spe hier in de buurt schijt aan. Die steken al zware bommen af sinds september. Ik hoop dat die gasten die al weken zwaar geschut afsteken zichzelf snel opblazen zonder onschuldige slachtoffers te maken, dan leren ze misschien dat vuurwerk gevaarlijk is. Opgerotjes met ze.
Ik had medelijden met die hond en alle anderen huisdieren die waarschijnlijk al uren in angst onder de bank verstopt zaten.
Zelf ben ik ook geen fan van vuurwerk. In tegendeel: mijn vuurwerkfobie heeft me doen besluiten dat ik op oudjaarsdag niet de deur uitga. Al dat geknal geeft verschrikkelijk veel stress, dus kies ik ervoor om het mezelf thuis zo comfortabel mogelijk te maken. Omdat Linda graag oud en nieuw bij haar familie wilde doorbrengen, was het voor mij dus een ouderwets soloavondje. Het was de eerste keer sinds het begin van onze relatie dat we niet samen waren op de laatste avond van het jaar, dus dat was prima. Je moet elkaar de ruimte geven. Gelukkig vind ze het niet erg als ik op dat soort momenten niet meega.
Ik heb me prima vermaakt met enkele boeken. Joost Nijsen van uitgeverij Podium was zo aardig geweest om relaties en vrienden het sympathieke boekje Nog gefeliciteerd, trouwens, van George Saunders op te sturen. Dit pleidooi om toch vooral aardig voor anderen te zijn is de speech die Saunders hield voor Amerikaanse afstudeerders. Het is overigens prima raad om het nieuwe jaar mee te beginnen.
Verder las ik The Romita Legacy: een interviewboek met John Romita Sr. en Jr. goed geïllustreerd met hun prachtige tekenwerk, en Spider-Man: The Next Chapter vol. 2, een bundeling van de Spidey reboot uit de jaren negentig. De nieuwe Stripgids was die middag nog binnengekomen, dus ook aardig leesvoer. Er staat overigens een interview met Pat Mills van mij in. De avond maakte ik rond met een documentaire over Youp van ’t Hek, die een tweede huis in Bergen blijkt te hebben. Grappig, we gaan volgende week naar Bergen om even uit te waaien.
Over uitwaaien gesproken: de dag begon overigens met herinneringen aan nieuwjaarsdag 2009, toen ik samen met Linda en haar moeder door het duingebied van Schoorl wandelde. Enkele foto’s van die fijne wandeling heb ik toen op mijn blog gepubliceerd. Fijn, want zo kon ik weer even terugkijken naar toen. En doordat ik het ooit geblogd heb, is de herinnering ook beter blijven hangen.
Dit jaar zal ik waarschijnlijk minder tijd hebben om te bloggen. Eens kijken hoe dat gaat. Mijn plannen voor 2015 staan stevig in de grondverf en hoewel je nooit kunt voorspellen hoe dingen lopen, heb ik goede hoop op een creatief en productief jaar. Ik wens jou hetzelfde toe.
