Donderdag was ik voor de tweede keer in Utrecht deze week om gastcollege te geven aan de Hogeschool Utrecht. Daarna even kort Blunder bezocht en wat stripnotities uitgewisseld met de verkoper daar, om vervolgens een paar uur gezellig bij te bomen in Le Journal met blogvriend Peter de Kock.
We hadden het onder andere over je eigen bubbel creëren: alle bs des levens die je niet nodig hebt en waar je geen invloed op hebt, buitensluiten, zodat je hoofd ruimte heeft voor zaken die je wel belangrijk vindt. Daar komt vast nog wel een blogpost over. Peter gaat in ieder geval binnenkort een weekje Daily Webhead overnemen, zoals Linda dat laatst deed.
Ook in zijn nieuwe bundel Beschaving zoekt sponsor neemt cartoonist Stefan Verwey actuele verschijnselen op de korrel. Vier tekeningen nader toegelicht.
In de bundel Beschaving zoekt sponsor beziet cartoonist Stefan Verwey met een ironische blik actuele verschijnselen als de economische crisis, social media en de bonuscultuur. Ook de bedreiging van het papieren boek door de e-reader, ondernemers en het leven van de bejaarde medemens in verzorgingstehuizen vormen vaak het uitgangspunt voor een tekening. ‘Het is niet zo dat ik bepaalde onderwerpen met meer plezier teken dan andere, het zijn vaak ook mijn eigen ervaringen waaruit ik put,’ vertelt Verwey.
Wekelijks maakt hij een literaire cartoon voor de Volkskrant en een politieke tekening voor De Gelderlander. We nemen samen met Verwey enkele typerende tekeningen uit de bundel door.
‘Deze prent stond in De Gelderlander en is een van mijn favoriete cartoons uit de bundel. Tijdens het debat over de missie naar Kunduz en de begroting voor 2013 had een politicus het over “over je eigen schaduw heen springen”. Ik erger me niet zo gauw, maar politici zijn meesters in clichés. Een paar weken lang wordt zo’n term door iedereen herhaald en dan is het voor mij interessant daar iets over te maken. De personages in de prent zijn niet per se politici. Ik ben ook niet echt een politiek tekenaar. Veel van mijn tekeningen hebben weliswaar met de actualiteit te maken, maar eigenlijk wil ik ze zo maken dat ze wel tien of vijftien jaar actueel blijven. Pas dan vind ik een tekening echt geslaagd. Dat uitgangspunt bepaalt tevens de keuze van wat ik teken.’
‘Het idee van over je eigen schaduw springen heeft iets magisch en het heeft ook met mijn jeugd te maken. Wanneer een kind zijn eigen schaduw ontdekt, gaat hij ermee spelen. Als kind rende ik altijd heel hard in de hoop om mijn eigen schaduw in te halen. En dat lukte natuurlijk, althans in mijn fantasie.’
‘Ik ben geen voetballer en ik hou niet van sport. Ik heb een grote hekel aan de wereldkampioenschappen omdat het een soort carnaval is. Waar je ook heen gaat, je kunt er niet aan ontkomen. Over deze tekening ben ik nog steeds heel tevreden. Ik heb meer cartoons over voetbal gemaakt, maar daar zitten visuele aanwijzingen in. In deze prent zitten helemaal geen voetbalsymbolen. Je ziet alleen lezende mensen, verder kun je het zelf invullen. Ik probeer mij grafisch zo goed mogelijk uit te drukken en met weinig middelen. Al het overbodige laat ik weg.’
‘Ergernissen zijn niet zo zeer een drijfveer voor mijn tekeningen. Die moet ik eerst opzij leggen voordat ik er iets mee kan. Anders krijg je van die gelijkhebberige tekeningen en dat is niet de moeite waard. Ik ben immers geen dominee. Ik teken toch vooral voor mezelf en hou geen rekening met de krantenlezer. Dat klinkt hautain maar dat is het niet. Je bent zelf de maatstaf en een x-aantal mensen zijn het met je eens, dus je voelt wel aan dat er een draagvlak is. Ik heb een mening zoals iedereen een mening heeft en die verwoord ik, en dan is het fantastisch dat mijn beeld door een paar honderdduizend mensen wordt bekeken.’
‘Veel mensen begrijpen deze cartoon niet, dus ik heb het idee dat ik de tekening iets duidelijker had moeten maken. Mensen willen alles zo regelen dat hen niets kan overkomen. Dat zie je ook in de Nederlandse regelgeving die onvoorstelbaar streng is. Als er iets ergs gebeurt, probeert men dit middels regelgeving in de toekomst te voorkomen.’
‘In de tekening valt de enige die zijn straatje schoon heeft, op zijn gat. Je kunt het lot niet ontlopen. Het overkomt mij ook vaak dat ik denk alles op orde te hebben en dan blijkt juist het tegendeel. Laatst was er een flinke storm en parkeerde ik mijn nieuwe auto bewust iets van mijn inrijlaantje af, weg van de grote bomen. Het zou immers zonde zijn als er een tak op viel. Een half uur later hoorde ik een harde klap: een tak van het kleine boompje waar ik de auto onder had gezet was bovenop de auto gevallen.’
‘Deze is eigenlijk heel wreed en tegelijkertijd ook humoristisch, al kan ik niet onder woorden brengen waarom deze tekening grappig is. Je verdedigt hier niet de pedofiel mee, maar iedereen kent wel de beelden waarop mensen in de voortuin staan van een pedofiel. Die situatie valt te begrijpen, maar je moet er wel mee uitkijken. Deze tekening mag dus geen realiteit worden. We hebben immers een rechtstelsel. Natuurlijk moet dat niet iets statisch zijn, maar onder invloed van het populisme wordt het recht steeds vaker opgerekt. Dat vind ik heel gevaarlijk.’
Stefan Verwey. Beschaving zoekt sponsor. Uitgeverij De Harmonie, ISBN: 9789076168487 Prijs: € 13,50
De afgelopen dagen las ik Heinz bij de lunch. Ik eet namelijk graag licht en luchtig en de humor van René Windig en Eddie de Jong past daar goed bij. En als de grappen wat te flauw worden, het stripduo heeft de neiging om situaties tot het uiterste uit te melken, staat het zoutvaatje in de buurt.
In 2009 is uitgeverij Oog & Blik/De Bezige Bij begonnen met de integrale heruitgave van de Heinz-strips. In de serie Heinz van H tot Z zullen uiteindelijk vijf delen uitkomen. Deel drie, deeltje I, ligt vanaf november in de winkels. Net als zijn voorgangers is het een mooi uitgegeven boek. Dik met een harde kaft met noten achterin. Maar daar moet dan ook wel een flinke prijs voor worden betaald, namelijk 45 euro. Ik vermoed dat de uitgever voornamelijk de nostalgische lezer voor ogen heeft die alle Heinz-strips compleet wil hebben.
Leuk aan de geschiedenis van Heinz is dat deze kat zijn striploopbaan begon als bijfiguur in de strip Rocking Belly. De titelfiguur van deze strip was een bestaande punker en leadzanger van de Rockin’ Belly Bende, waar stripmaker Windig ook lid van was. De verhalen speelden zich deels af in een kraakpand waar de kat Heinz woont. Eerst verscheen de kat geregeld op de Goochem-pagina van Het Parool om later op de strippagina zijn eigen strip te krijgen. En niet alleen in Het Parool: jarenlang zijn de avonturen van Heinz in tientallen kranten, ook buiten de landsgrenzen, te lezen.
Deel i Wat vooral opvalt als je de strookjes weer leest is hoe goed deze de tand des tijds hebben doorstaan. Het merendeel van de avonturen van deze stripkat zouden nu nog heel goed gepubliceerd kunnen worden. Niet zo gek dus dat forensenkrant Metro de strips opnieuw publiceert.
Waar de stripjes wel gedateerd zijn, bijvoorbeeld omdat ze refereren naar de Teenage Mutant Ninja Turtles of carpoolstroken, biedt het notenapparaat achter in het boek uitkomst. Sowieso worden daar de vele intertekstuele verwijzingen die de strip rijk is uit de doeken gedaan, wat de heruitgave in het bijzonder de moeite waard maakt.
Heinz op herhaling is prima te verteren. Het mag dan oude wijn in nieuwe zakken zijn, de wijn is goed geconserveerd.
Windig & De Jong. Heinz van H tot Z: Deel Drie (november 1992 – december 1994) Oog & Blik/De Bezige Bij ISBN 978 90 5492 327 5, € 45
Daarom Minneboo leest:
Maandelijks krijg ik van veel uitgeverijen stapels strips toegestuurd. Daar zit veel moois tussen, maar niet alles is geschikt voor de bladen en opdrachtgevers waar ik voor schrijf. Toch wil ik deze uitgaven onder de aandacht brengen. Daarom heb ik de rubriek Minneboo leest in het leven geroepen, om te laten zien hoe rijk en divers het medium strip kan zijn. De artikelen in deze rubriek zijn geen recensies (die teksten staan gepubliceerd in de bijhorende rubriek), maar kunnen thematisch zijn, een tekenstijl belichten of simpelweg een nieuwe uitgave kort aanstippen. Verwacht vooral veel recent verschenen strips, met zo nu en dan een album dat ik op dit moment lees en waar ik iets over kwijt wil.
Gerben Valkema is een van de beste striptekenaars van Nederland. Al jaren maakt hij samen met schrijver Eric Hercules de leuke gagstrip Elsje die in Eppo staat. Daarnaast houdt Gerben zich ook bezig met andere stripprojecten. Zo heeft hij laatst twee Bommelprojecten gedaan: een strookje voor catawiki met in de hoofdrol Heer Bommel en Tom Poes en een kort verhaal van 15 strookjes geschreven door Patty Klein: Heer Bommel en de i-padden, voor de Nederlandse Vereniging van Bibliothecarissen.
Ik vind dat Valkema prachtige Toonder pastiches tekent en heb hem daar het een en ander over gevraagd na de presentatie van het honderdste nummer van Eppo. Die vond plaats in Paradiso, vandaar dat je in de video op de achtergrond opeens een soundcheck van het een of ander hoort.
Het Westerpark en Westergasfabriekterrein (mooi lang Scrabblewoord trouwens, evenals Scrabblewoord…) zit vol met konijnen. Ik hoef ze niet in huis te hebben, maar toch ben dol op konijnen. Zeker als ze voor je weg huppelen en je dat witte kontje omhoog ziet wippen.
Hoewel op waarheid berust is het wel eens zo dat ik een bepaald gevoel vermeng met een oudere gebeurtenis en kneed dit tot een blog. Het kan ook zijn dat ik ergens over tob en het koppel aan een oude herinnering of gedachte en daar een blog van pruts. ‘Je moet wel aangeven wanneer iets gebeurd is hoor’ riep iemand gisteren. Ze was anders bezorgd. Toen ik even later naar huis fietste bedacht ik me dat dit dus alleen geldt voor zwaardere blogs. Als het namelijk helemaal goed met je gaat in een blog vraagt niemand ernaar.
Deze zin bleef bij me hangen: ‘ Je moet wel aangeven wanneer iets gebeurd is hoor…’
Hoewel ik snap dat naaste vriendinnen zich zorgen kunnen maken als je een heftig stuk op je site plaatst, lijkt het me toch behoorlijk saai, zo’n disclaimer. Het is toch veel spannender als je niet zeker weet wat echt is en wat niet? Het spel tussen fictie en werkelijkheid vind ik al jaren fascinerend.
Niet alles hoeft waargebeurd te zijn om echt te zijn:
Esther Gerritsen, columnist in de VPRO Gids, had het er laatst nog over in een van haar columns. Ene Gerrit had namelijk een brief naar de redactie gestuurd waarin hij vroeg of Esther eens kon ophouden met over zichzelf te praten:
‘Ik schrok. Zou ik alles wat ik schreef zelf hebben meegemaakt? Gerrit, zeg me alsjeblieft dat dat niet waar is. Hoe leg ik Gerrit uit dat deze columns niet over mij gaan maar over hem? Hoe komt het dat hij mijn woorden serieuzer neemt dan ik? Dat hij meer in mijn werkelijkheid gelooft dan ikzelf?’
Geloof jij alles wat iemand blogt of op Facebook zet? Maakt het je wat uit?
Journalistiek
Nu sta ik deze week op dinsdag en donderdag weer voor een klas journalisten in opleiding aan de Hogeschool Utrecht. Meestal krijg ik dan de vraag of ik mijn blog als journalistiek beschouw. Ja, is het antwoord. Ik ben freelance journalist en veel van de blogposts heb ik oorspronkelijk geschreven voor publicatie in kranten of tijdschriften. Bij het maken van die stukken hanteer ik journalistieke methoden. Ook reguliere blogposts moeten feitelijk kloppen. Een journalist hoort nu eenmaal de waarheid te verkondigen. Je mag dus aannemen dat wat ik op mijn blog zet, naar mijn weten de waarheid is. En als er ergens een feitelijke onjuistheid in sluipt, dan hoor ik dat graag.
Mocht ik ooit fictieverhalen gaan schrijven, waar ik wel eens over dagdroom, dan zal ik dat duidelijk aangeven op mijn blog, want anders schaad ik het vertrouwen van mijn lezers.
Dichterlijke vrijheid
Maar dat betekent niet dat dit altijd voor bloggen geldt. Waarom zou een blogger zich geen dichterlijke vrijheid mogen veroorloven? Waarom zou een blogger niet gebeurtenissen van vroeger mogen opschrijven alsof ze nu gebeuren? Of gebeurtenissen mogen bedenken die mooi weergeven hoe de blogger zich voelt? Met andere woorden: waarom zou een blogger geen literaire technieken mogen toepassen?
Dat mag dus gewoon, al hangt het een beetje van de aard van het blog af. Aangezien Karin geen journalist is, maar een blog bijhoudt dat niet onder een noemer valt, kan ze zich allerlei vrijheden veroorloven.
Gaza
Maakt het dus uit of iemand honderd procent de waarheid blogt? Dat hangt van de context af en van wat er beoogd wordt. Berichten op live-blogs die het Israëlische leger en Hamas plaatsen en de mededelingen die ze via Twitter doen, zie ik vooral als een middel om propaganda te verspreiden en de publieke opinie te beïnvloeden. Sociale media worden daar ingezet om een conflict uit te vechten. Het waarheidsgehalte van die berichten moet door onafhankelijke journalisten gecontroleerd worden.
Even voor de duidelijkheid: over dit soort blogs heb ik het dus niet. En voor de studenten journalistiek geldt hetzelfde: hun journalistieke blogs moeten naar eer en geweten de waarheid bevatten. Tenzij ze naast nieuwsberichten ook columns schrijven. Dan geldt voor die posts wat ik nu maar even de Wet van Gerritsen noem.
Linda Delis is zelfstandig ondernemer: samen met Daphne Holthuizen runt ze Kadolab, een ontwerplabel. In Kadolab bundelen zij nu hun creatieve krachten en creëren daar producten waar je blij van wordt, zoals: kaarten gevuld met bloemenzaadjes, bijzondere wenskaarten met een gouden randje en opschrijfboekjes.
Daarnaast is Linda bezig met een opleiding grafische vormgeving en maakt al jaren heel mooie foto’s. Toen ik die zag heb ik haar meteen aangeraden een blog te beginnen, maar klassiek bloggen is niet echt haar medium. Ze werkt liever met Pinterest en plaatst soms iets op Facebook. Dat is ook een vorm van bloggen natuurlijk.
Zelf plaats ik al tweeëneenhalf jaar dagelijks een foto op Daily Webhead en hoewel ik er geen genoeg van heb, vind ik het ook wel eens leuk om te zien waar anderen mee zouden komen als ze zouden beeldbloggen.
Zelf vond ik de laatste bijdrage van Linda het leukst, maar misschien komt het ook wel omdat ik er zelf bij was. En ik heb nu eenmaal een zwak voor Miss Piggy. Een ontroerende bijdrage vind ik het briefje dat ze van de week terugvond.
Gastbloggen In de vroege dagen van het bloggen was gastbloggen een normaal verschijnsel. Het gebeurt nu nog steeds, al heb ik het gevoel wel veel minder.
Gastbloggen heeft een aantal voordelen: je kunt iemand anders eens je podium geven zodat je bezoekers kennis met zijn of haar werk kunnen maken. Dat is handig als de gastblogger in kwestie zelf geen digitale publicatieplek heeft.
Een ander voordeel van een gastblog is dat een nieuwe groep lezers kennismaakt met je blog, want de gastblogger heeft een heel netwerk waarin hij linkjes naar de blogposts plaatst. De bezoekersaantallen schoten deze week dan ook omhoog op Daily Webhead, vooral eerder genoemd briefje raakte een gevoelige snaar bij veel mensen.
Volgende week blog ik weer gewoon zelf op Daily Webhead, maar ik sluit toekomstige gastbijdragen niet uit.
Gisteren liepen we op de Wittenkade en zagen we Miss Piggy gewoon bij de vuilnis liggen. Geen Kermit in de buurt te verkennen. We konden het niet over ons hart verkrijgen om haar daar te laten liggen. Dus Miss Piggy mee in de tas, eenmaal thuisgekomen eerst bespoten met de anti-beestjesspray en daarna is ze de wasmachine ingedoken. Nu zit ze op de verwarming even bij te komen.
—- Deze week is Daily Webhead in handen van Linda Delis. Het leek me
leuk om eens te zien met wat voor mooie en interessante beelden anderen
komen als zij een fotodagboek bijhouden. Linda blogt dus tot en met vandaag haar foto’s op mijn blogje.
