Categorieën
Mike's notities Strips

Je bent nooit te oud voor een Hulk T-shirt!

Vorig jaar schreef ik na de eerste editie van Dutch Comic Con dat ik me te oud begon te voelen voor strip T-shirts, maar op de Haarlemse stripdagen had ik geen last van dat gevoel.

hulk-tshirt
Dit Hulk T-shirt droeg ik bijvoorbeeld naar de voorstelling The King and Me. Een Hulk getekend door Jack Kirby leek me namelijk een toepasselijk kledingstuk. En daarbij is het een fantastische illustratie van een van mijn favoriete striphelden.

Zoals zoveel van dit soort T-shirts in mijn kledingkast, heb ik deze ook een keer van Paul gekregen. Hij is van ons tweeën echt de liefhebber van dit soort shirts. Ik vind ze zelf ook erg leuk maar beschouw ze daarna ook als een soort uniform voor als ik als stripjournalist op pad ga. Daar had ik bij Comic Con zo mijn bedenkingen bij, maar nu besef ik dat ik me misschien meer op mijn plek voel op een stripfestival als Haarlem. Daar draait het om allerlei strips, niet zo zeer om comics en tv-series. Ik vind het tof dat we tegenwoordig Dutch Comic Con hebben en kom er graag voor mijn werk, maar ik ben niet zo van het handtekeningenjagen bij acteurs. Ik jaag liever op antwoorden bij stripmakers, animators en schrijvers.

Kleding blijft sowieso wel een issue voor me. Ik hou niet van shoppen, hou al helemaal niet van pakken en zie in het dragen van die dingen een soort overgave aan burgerlijkheid. Ik zou ook niet goed bij een functie passen waar het dragen van een kostuum verplicht is.

De enige kostuums die mij aanstaan, zijn de outfits van superhelden en -heldinnen, maar daarin ga ik ook niet op bezoek bij vrienden of naar een interview.

Misschien is het dragen van superhelden- en strip-T-shirts dan ook een manier van weigeren volwassen te worden. In dat geval zal ik ze waarschijnlijk nog heel lang dragen.

Categorieën
Striprecensie Strips

Striprecensie: De moordenaar van Lucky Luke

Vanaf het moment dat bekend werd gemaakt Matthieu Bonhomme een Lucky Luke-verhaal zou maken, keek ik al uit naar het album. De moordenaar van Lucky Luke stelt niet teleur.

Het was in eerste instantie vooral de cover die mijn interesse in het album De moordenaar van Lucky Luke wekte. Een sfeervolle illustratie van de bekende cowboy die in de stromende regen klaarstaat om zijn wapen te trekken. Achter hem doorbreekt een bliksemschicht de onweerslucht. Een onheilspellend beeld dat meteen duidelijk maakt dat dit album een andere toon zal hebben dan de oorspronkelijke albums van Morris en Goscinny, namelijk duisterder en een beetje realistischer.

bonhomme-lucky-luke-coverHet verhaal begint dan ook meteen lekker grimmig: een schot wordt gelost in een klein plaatsje dat we eerst van veraf zien. Langzaam zoomt de camera dichterbij naar de hoofdstraat. Daar staan de bewoners geschokt naar het lichaam te staren dat op zijn buik in de modder ligt: Lucky Luke is neergeschoten. Hoe dit heeft kunnen gebeuren is waar het verhaal De moordenaar van Lucky Luke om draait.

We zien hoe een bekende lonesome cowboy door de regen rijdt richting het plaatsje Foggy Town. Daar vindt hij een plek voor zijn paart Jolly Jumper en een plekje in de herberg.

Het is leuk om te zien hoe mensen reageren als ze ontdekken dat deze cowboy de beroemde en beruchte Lucky Luke is. Kinderen kijken vol bewondering naar de man die sneller schijnt te schieten dan zijn schaduw en zien in hem een beroemdheid. Volwassenen kijken vooral met ontzag en angst in de ogen naar deze snelschieter.

bonhomme-lucky-luke-strookGoud
Uiteraard is er in het plaatsje Foggy Town iets niet pluis: een week geleden is de postkoets overvallen en ging de overvaller er met het goud vandoor. Van de sheriff hoeft men niet veel te verwachten: dat is eigenlijk een onhandige, beetje achterlijke jongen die afhankelijk is van zijn twee grotere broers. Die liggen Lucky Luke vooral dwars als hij gevraagd wordt om de zaak uit te zoeken.

Het is een situatie die vaste Lucky Luke lezers bekend in de oren zal klinken, toch verloopt het verhaal iets anders dan je wellicht zou verwachten. Soms blijkt dat slechteriken een hoop leed hebben geleefd. En wie Lucky Luke nu heeft neergeschoten? Ja, dat ga ik natuurlijk niet vertellen.

Ik vind De moordenaar van Lucky Luke een zeer onderhoudend verhaal, dat weliswaar niet gespeend is van clichés maar toch verrassende wendingen bevat. Daarbij vind het bijzonder leuk om te aanschouwen hoe Matthieu Bonhommes interpretatie van dit universum eruit ziet. Zijn Lucky Luke is herkenbaar getekend, maar toch anders. Jolly Jumper kan in deze strip niet praten, maar zijn karakter is er niet minder eigenzinnig.

Oude held
Het is ook erg leuk om de doodgraver van Morris in de menigte te ontwaren en ook het inkleurschema lijkt te zijn overgenomen uit de oorspronkelijke reeks terwijl het album toch een eigen identiteit heeft gekregen. Een mooie hommage aan de eenzame cowboy die dit jaar zeventig is geworden.

Hoe oud hij ‘echt’ is? Dat weet Lucky Luke zelfs niet. Als Doc Wednesday hem daarnaar vraagt, zegt hij: ‘Geen idee, 30 misschien?’ Doc antwoordt verbaast: ‘Weet je dat niet? Perfect! De leeftijdsloze cowboy! Een levende legende!’ Een mooie knipoog naar het feit dat de meeste Europese striphelden bevroren in de tijd lijken te zijn en niet ouder worden.

bonhomme lucky luke 02No smoking
De leukste running gag is wel dat onze held gedurende het album telkens een rokertje probeert te scoren maar daar om verschillende wijzen niet in slaagt. Van verregende tabak tot en met een indiaan die geen vredespijp wil roken omdat de kruidenvoorraad net in de modder is weggespoeld. Hij mag dan geluk als voornaam hebben, het zit Lucky Luke in dit album behoorlijk tegen allemaal. Jammer voor hem, smullen voor ons.

Ik hoop dat we in de toekomst meer van dit soort alternatieve Lucky Luke-strips mogen verwachten.

Matthieu Bonhomme. De moordenaar van Lucky Luke
Uitgeverij Lucky Comics / Dargaud
Softcover 64 pagina’s. € 7,95
ISBN: 9782884713818

Categorieën
Strips

Geciteerd in Haarlems Dagblad over Hazes

Stripmaker Ben Westervoorde stuurde me een krantenknipsel toe uit het Haarlems Dagblad waarin ik geciteerd word:

Hazes-Haarlems-dagbladRecent publiceerde ik een vlog met de stripmaker omdat hij bezig is met een stripbiografie over de volkszanger. Grappig dat dit door de betreffende journalist is opgepikt en geciteerd.

Categorieën
Strips Video

Stripdagen Haarlem 2016 in de achteruitkijkspiegel

De dertiende editie van de Haarlemse Stripdagen is weer voorbij. Ik vond dit de leukste editie tot nu toe, maar dat komt vast ook omdat ik nog nooit zoveel te doen had.

Nog een keer het affiche getekend door Hanco Kolk. (Omdat hij zo mooi is!)
Nog een keer het affiche getekend door Hanco Kolk. (Omdat hij zo mooi is!)

Ik kom natuurlijk al jaren naar dit tweejaarlijkse stripfeest en wat mij betreft is dit het belangrijkste stripfestival van Nederland. Eerst kwam ik alleen als liefhebber, maar ook alweer aardig wat jaartjes als stripjournalist.

Dit jaar was het voor mij extra feest, want ik mocht niet alleen Theo van den Boogaard uithoren over de documentaire die over hem is gemaakt door Nathalie Crum, ook had ik mijn eigen Strip Talkshow op zondag 5 juni waar ik stripmakers uit binnen- en buitenland mocht ontvangen aan mijn tafel in het café van de Philharmonie. Met deze talkshow kwam een droom uit. Een Matthijs van Nieuwkerk ben ik nog lang niet – want ik heb ook geen autocue – maar daar wordt aangewerkt.

In gesprek met Mézièrs. Foto: Cok Jouvenaar.
In gesprek met Mézièrs. Foto: Cok Jouvenaar.
In gesprek met Frits Jonker. Foto: Hendrik Jan Bakels.
In gesprek met Frits Jonker. Foto: Hendrik Jan Bakels.

Publiciteitsmedewerker
Als ik binnenkort weer tijd heb, zal ik nog een verslag met quotes van de show op mijn blog zetten. Vandaag ben ik vooral aan het bijkomen, want ik deed in de afgelopen maanden ook de pr voor de expositie Motion Comics: The Beginnings.

Afgelopen vrijdag hadden we journalisten over de vloer om Sutu en Gustavo Garcia te interviewen en de tentoonstelling te bekijken. Erg leuk om nu eens aan de andere kant van de grens journalistiek en publiciteit te staan. Persberichten schrijven, enthousiasme via sociale media aanwakkeren, contacten leggen, en ter plekke van mensen te woord staan: ik vond het fantastisch om te doen.

Adinda Akkermans van het radioprogramma Nooit meer slapen, maakte deze reportage. Sutu, Maaike Hartjes en Merel Barends komen hierin aan het woord.

Adinda en Merel, aka de Illustere Merel B.
Adinda en Merel, aka de Illustere Merel B.

Een week eerder hadden we Marcel Haster, ook wel bekend als de Stripvlogger, al over de vloer gehad en die maakte daar de volgende leuke reportage van. Ondergetekende heeft ook een gastrol:

Nu ik toch met video’s aan het strooien ben, Menno Kooistra, aka Mister VoorDeFilm, maakte in opdracht van de Stripdagen Haarlem een promotievideo die onder andere vertoond is op de openingsavond:

https://vimeo.com/168855792

En BlunderTV maakte weer een reportage over die opening:

Verder was het wederom inspirerend om met stripmakers kennis te maken die ik nog niet eerder had ontmoet, zoals Jean-Claude Mézières, Mike Diana en Sutu. Zondagmiddag heb ik de Australische motion comics pionier geïnterviewd voor een artikel. Als ik daar geen opdrachtgever voor kan vinden, publiceer ik dat gewoon hier. Ik vind zijn werk fascinerend en het was erg boeiend om te horen wat zijn beweegredenen voor sommige verhalen zijn.

Zondag maakte ik trouwens ook nog kennis met enkele dichters die mee hebben gedaan met het album Duplex van Stefan Nieuwenhuis, maar daarover later meer.

Waar ik dit jaar bijna niet aan toe ben gekomen, is het kopen van strips. Gelukkig had ik zondag 5 juni wel even tijd om de markt over te gaan en bij te praten met goede vrienden Rob van Barneveld en Matt Baaij, die allebei een standje hadden. Matt verkocht uiteraard weer Bunbun-boekjes en bracht glimlachjes op de gezichtjes van kindertjes die van hem een gratis sticker kregen. Get them while their young!

stripdagen-matt-baaij
De onvoltroffen Matt Baaij. Aka Mr. Bunbun.
bunbun
Kersverse Bunbun met op de cover een leuk droste effect.
superheldensokken
Op de Stripdagen Haarlem maak je van alles mee, ook dat superheldensokken worden geruild voor smallpressboekjes.

De vloek van Poppenstein
Rob van Barneveld doet al een tijdje heel goede zaken op markten met zijn kattenserviezen en stripjes. Van Rob is ook net een nieuw album uit: Pim #2: De Vloek van Poppenstein. Robs zeer vrije bewerking van Het monster van Frankenstein, een heerlijk album voor kids en hun ouders. En voor volwassenen zonder kinderen ook trouwens.

rob-van-barneveld
Rob van Barneveld, aka Pindakaas Man, aka Mr. Catman…

Bijpraten gebeurt gelukkig veel op een stripfestival en ik vond het dan ook fijn om veel oude bekenden te zien. Ik vind dat de organisatie een mooie editie heeft neergezet en was blij met het feit dat we dit keer tien dagen de tijd hadden om de vele activiteiten bij te wonen. En dan nog heb ik lang niet alles gezien. Gelukkig zijn sommige exposities voorlopig nog te zien, zoals die over motion comics. (Hint! Hint!)

'Aan tafel!' zou Van Nieuwkerk zeggen. Etjentje met gasten en crew van de Stripdagen.
‘Aan tafel!’ zou Van Nieuwkerk zeggen. Etentje met gasten en crew van de Stripdagen.
Categorieën
Striprecensie Strips

Het leven van Jack Kirby op toneel

In de voorstelling The King and Me wordt het levensverhaal verteld van Jack Kirby (1917-1994). Deze Amerikaanse stripmaker is één van de vaders van het Marvel Universum.

Jack Kirby in zijn tekenstudio thuis. Bron: seanhowe.tumblr.com
Jack Kirby in zijn tekenstudio thuis. Bron: seanhowe.tumblr.com

Ik schrijf bewust één van de vaders, want samen met Stan – The Man – Lee creëerde hij zo’n beetje alle belangrijke personages in de wereld van Marvel. Spider-Man, Daredevil, Doctor Strange en een handjevol anderen uitgezonderd.

In de jaren tachtig zou Kirby zelfs beweren dat hij alles had bedacht en dat de rol van Lee in het creatieve proces marginaal was geweest. In die tijd had hij ruzie met de uitgeverij omdat ze zijn originelen niet terug wilden geven.

Dat feit komt niet ter sprake in de voorstelling geschreven door Ger Apeldoorn, maar wel ligt de focus op de twee belangrijkste mannen in Kirby’s leven wat zijn creatieve werk betreft: Lee en Joe Simon. Met Simon bedacht Kirby namelijk Captain America in 1941. Op de cover van het eerste nummer geeft de superheld niemand minder dan Adolf Hitler een flinke hoek, een moment dat goed op onderstaande foto te zien is. De cover en het eerste nummer waren een doorslaand succes.

Simon, Lee en Kirby. Foto: Natasja van Loon.
Simon, Lee en Kirby. Foto: Natasja van Loon.

Tragisch
Kirby was niet alleen een groot en belangrijk striptalent, hij was ook een getergde man. Opgegroeid in de armste wijk van New York, in de Tweede Wereldoorlog bijna een been verloren aan het front, miljonair geworden in de jaren vijftig en daarna weer alles verloren toen hij samen met Joe Simon een eigen uitgeverij probeerde op te richten.

Het toneelstuk The King and Me draait om Kirby’s diep gewortelde gevecht om erkenning. Kirby wordt geportretteerd als een hardwerkende arbeider met weinig verstand van zaken doen. Ondertussen zijn het vooral Simon en Lee die goed boeren met het harde werk dat Kirby verricht. Vooral Lee leeft tegenwoordig goed van zijn opgebouwde oeuvre. Niet onterecht overigens, maar het is natuurlijk wel zo dat Kirby aan het eind van zijn leven heel wat royalties had moeten krijgen van Marvel. De superhelden zijn enorm populair en goed voor een heel dikke portemonnee.

Het stuk werd opgevoerd door acteurs van Theater Kwast, dat normaal gesproken Nederlands Renaissance- en Baroktheater opvoert.

Bijzonder aan de voorstelling was dat de acteurs pas die middag het script in handen hadden gekregen. Ze lazen het dus voor terwijl ze hun rollen speelden, maar dat spel was zeer levendig en overtuigend. Je kon ook merken dat ze er veel plezier in hadden. Het is wel gek om iemand Stan Lee te zien spelen terwijl je weet dat hij geen idee heeft wie of wat Lee in werkelijkheid is. Tenminste, dat vond ik de eerste tien minuten vreemd, daarna vergat ik dit doordat ik opging in het spel.

Jack Kirby King and Me

Ik vind The King and Me een erg goed geschreven stuk. Apeldoorn kent de geschiedenis van Amerikaanse comics goed en blinkt bovenal uit in het schrijven van goed lopende en sterke dialogen. Ook ontbrak de nodige humor niet.

Stripkenners en -makers vormden bij de voorstelling een koor dat voorleest uit de strips van Kirby. Ik zag onder ander Thijs van Domburg, Tommy A en Dimitri van Amerongen van Stripwinkel Silvester in het koor. Een vermakelijke toevoeging, al vond ik het jammer dat op die momenten niet de scènes uit die strips op het grote scherm te zien waren. Nu lag de nadruk heel veel op de teksten, terwijl Kirby meestal geen teksten schreef maar juist uitblonk in het visualiseren van actie en emotie middels een expressieve stijl. Een stijl die weliswaar niet altijd anatomisch correct genoemd kan worden, maar wel heel sterk een verhaal weet over te brengen.

Maar los daarvan: hulde voor deze productie, want het is eigenlijk heel bijzonder dat we in het Nederlandse theater opeens een stuk over een stripmaker konden zien. Hoe vaak maak je dat nu mee?

The King and Me werd donderdag 9 en vrijdag 10 juni in de Toneelschuur in Haarlem als onderdeel van de Stripdagen Haarlem.

Hier nog even een interview met de echte Kirby:

Categorieën
Strips

Afdalen in de wereld van undergroundstrips

Had ik je al gezegd dat ik me deze editie van de Stripdagen Haarlem prima vermaak? Nee, nou ik vermaak me prima. Woensdag bezocht ik enkele tentoonstellingen waaronder Underground in beeld: Van Pontiac to Guthrie.

De Vishal.
De Vishal.

Fijn aan deze editie van de Stripdagen Haarlem is dat het festival tien dagen duurt. Doordeweeks is van alles te doen, maar nog belangrijker: de meeste tentoonstellingen zijn ook te bezichtigen. Iets waar ik afgelopen weekend helemaal niet aan toekwam vanwege de opening van de expositie over motion comics en mijn Strip Talkshow. Daarom was ik woensdag in Haarlem in de Vishal om de hoofdtentoonstelling over undergroundstrips eens goed te bekijken.

Bij binnenkomst trof ik festivaldirecteur Tonio van Vugt aan, die achter de balie wat aantekeningen maakte. Een artistiek directeur die zijn gezicht goed laat zien in de binnenstad van Haarlem. Terwijl ik rondliep verplaatste hij nog met een van de medewerkers van de Vishal een van de vitrines. Van Vugt is lekker hands-on bezig dus.

underground-inkt-balloenunderground-onbegrijpelijke-verhalen

De tentoonstelling Van Pontiac tot Guthrie leidt de bezoeker van het eerste undergroundblad in Nederland – het tijdens de bezetting door de Toonder Studio’s verspreide tijdschrift Metro – naar legendarische tijdschriften als Aloha, Tante Leny Presenteert en Modern Papier, en via vergeten helden als Mark Smeets en Flip Fermin naar hedendaagse undergroundtekenaars als Charles Guthrie, Maia Matches, Bobbi Oskam en Ibrahim R. Ineke.

Minneboo met Pontiacs strippersonage Gaga. Dit prachtige Gaga-beeld is gemaakt door Maia Matches.
Minneboo met Pontiacs strippersonage Gaga. Dit prachtige Gaga-beeld is gemaakt door Maia Matches.

Nu ben ik zelf redelijk bekend met het verleden van de Nederlandse undergroundstrip, dus ik was niet verbaasd bovenstaande titels aan te treffen. Een centrale plek is er voor Peter Pontiac, die ook wel de godfather van de undergroundstrip wordt genoemd. In 2015 overleed hij, maar vergeten is hij gelukkig nog lang niet.

Maar, zoals de tentoonstelling duidelijk maakt, was Pontiac niet de enige die zich begaf in de duistere krochten van de undergroundstrip. Het was leuk om alle smallpress-uitgaven in de vitrines te zien van allerlei verschillende makers die tot deze groep behoren of behoorden. Zoals Joost Swarte die het blad Modern Papier in het leven riep.

underground-modern-papierunderground-gummi

Een rukkende Hans uit 'Ans en Hans' van Theo van den Boogaard.
Een rukkende Hans uit ‘Ans en Hans’ van Theo van den Boogaard.

Wie is underground?
Interessant vind ik dan ook de keuze die men heeft gemaakt om de hedendaagse underground weer te geven. Want, is er in Nederland nog sprake van een underground scène? ‘Ja’, luidt het antwoord. Al is die minder duidelijk dan pakweg dertig jaar geleden. Veel wordt immers online gepubliceerd en wie wel of niet bij underground hoort, hangt een beetje af van hoe je die term definieert.

Het verleggen van grenzen is een van de definities die de samenstellers hanteren. Een mooi uitgangspunt waar Guthrie, Oskam en Ineke zeker onder vallen.

The Jimi Hendrix Experience door Theo van den Boogaard.
The Jimi Hendrix Experience door Theo van den Boogaard.

Ik zelf denk aan underground ook aan een blad als Pulpman van Fred de Heij. Een stripblad dat met liefde voor de strip in elkaar wordt gezet door een klein team. Een blad dat nagenoeg onbekend is bij het grote publiek. Of eigenlijk bijna bij ieder publiek. Maar dat geldt natuurlijk niet voor De Heij zelf, want die is veel te bekend in de stripwereld om als underground stripmaker bestempeld te kunnen worden. Iemand als Charles Guthrie past wel in die definitie, want hij is eigenlijk een goed bewaard geheim en past dus prima in de expo thuis.

Hoewel ik geen fan ben van Guthries werk an sich – zijn strip Tomaat in Schokkend Nieuws kan mij niet bekoren – waardeer ik het vakmanschap in zijn illustraties wel.

Stripplaatje van Charles Guthrie.
Stripplaatje van Charles Guthrie.

Ook het album The White People van Ibrahim R. Ineke is een fascinerende strip, maar niet heel toegankelijk. Je moet daar echt je best voor doen om het verhaal te doorgronden. Underground? Zeker! Maar ik heb toch meer met het werk van Pontiac, Van den Boogaard en Marcel Ruijters. Maar dat is ook mooi aan een stripfestival als Haarlem, dat je lekker kunt snuffelen en ruiken aan strips die vreemd voor je zijn. Soms tref je zo iets aan wat een nieuwe liefde van je wordt en vaak weet je weer beter wat je wel en niet leuk vindt om te lezen. In beide gevallen een waardevolle ontdekking.

Toch liet de vraag van hoe de undergroundstrip er tegenwoordig uitziet, me niet los toen ik de Vishal weer uitliep woensdagmiddag. Het is een vraag die verder onderzoek vraagt, wat mij betreft. Niet in de laatste plaats omdat ik graag de aandacht vestig op onbekende beeldverhalen die mijns inziens wel een publiek verdienen. Wie zich tot die vraag voelt aangetrokken moet zeker even de Vishal bezoeken in de komende tijd.

Van Pontiac tot Guthrie is nog t/m zondag 3 juli 2016 te zien.

Categorieën
Media Strips

Presentaties van stripmakers Sutu en Gustavo Garcia

Vrijdag 10 juni houden stripmakers Gustavo Garcia en Sutu presentaties over hun motion comics in het ABC Architectuurcentrum in Haarlem. Een unieke kans voor een meet & greet dus.

Ascent From Akeron
Ascent From Akeron

Sutu zal vooral ingaan op zijn interactieve comics Nawlz en Modern Polaxis (die ook te zien zijn op de tentoonstelling Motion Comics: The Beginnings. Garcia vertelt over het maakproces van de motion comic Ascent From Akeron.

Gustavo Garcia
De in Barcelona geboren Gustavo Garcia woont al sinds zijn vroege jeugd in Nederland. Hij is gespecialiseerd in het maken van storyboards voor reclame en film. In 2012 kwam zijn stripdebuut Gagarin uit, een verhaal over de Russische kosmonaut Yuri Gagarin, de eerste man in de ruimte. Het verhaal werd geschreven door Rob van Scheers. Garcia illustreert ook Submarine Channels motion comic project Ascent From Akeron dat geschreven is door regisseur en visual effects veteraan William Maher (X-Men, X-Men2, Mars Attacks!).

Deze motion comic wordt per aflevering uitgebracht. De vierde aflevering werd gefinancierd via een campagne op Kickstarter en is nog in de maak. Ascent From Akeron is een post-apocalyptisch verhaal over een groepje rebelse tieners die opgroeien in een wereld  zonder beelden, kunst, boeken of muziek. Wanneer ze bij toeval in een ruïne een kist gevuld met oude superheldenstrips uit de 21e eeuw ontdekken, maakt dit diepe indruk. Ze nemen het lot in eigen handen en komen in verzet tegen de duistere krachten die heersen over hun stad.

Sutu
Sutu (Stu Campbell) is een pionier op het gebied van motion comics. Naast de hierboven genoemde baanbrekende projecten maakte hij recent het ontroerende interactieve stripverhaal These Memories Won’t Last.

Ik ben erg onder de indruk van het pionierswerk van Sutu op het gebied van motion comics. Hij probeert echt de grenzen op te zoeken en met nieuwe manieren van vertellen te komen. Ook spreekt zijn tekenstijl mij erg aan. Check bijvoorbeeld dit origineel van NAWLZ maar eens:

nawlz-origineel-boy-girlIk heb het al eerder gezegd, maar herhaal het hier toch nog maar even voor het geval je het gemist hebt: Sutu geeft dit weekend ook een workshop over het maken van motion comics op Instagram. Van de week sprak ik hem daar even kort over:

De tentoonstelling is voor deze gelegenheid tot 21 uur te bezoeken. De presentaties zijn voor alle bezoekers toegankelijk, dus niet alleen voor de deelnemers van de workshop die Sutu geeft.

Entreeprijs voor de expo is 2 euro.

Er is voor de pers ook een mogelijkheid om de makers te interviewen van 17.30 tot 19.30. Wie interesse heeft, kan mij een mailtje sturen: mikeswebs [at] gmail.com.

Datum: 10 juni van 19.30 -21.00
Locatie: ABC Architectuurcentrum Haarlem
Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem

Categorieën
Strips

Succesvolle opening motion comics expo

Motion comics: The Beginnings, de eerste Nederlandse tentoonstelling over motion comics, werd zaterdag 4 juni geopend tijdens de Stripdagen Haarlem.

Motion comics zijn digitale, interactieve stripverhalen die verrijkt zijn met animatie, muziek en geluidseffecten. De tentoonstelling focust op experimentele projecten van onafhankelijke makers die de graag de grenzen van het medium op zoeken en vernieuwende manieren van vertellen uitproberen. De tentoonstelling geeft een goed beeld van wat er allemaal met het medium mogelijk is en hoe de potentiële toekomst van het beeldverhaal eruit ziet.

Panel uit: Bottom of Ninth die ook in de expositie te zien is.
Panel uit: Bottom of Ninth die ook in de expositie te zien is.

De liefhebber van strips komt goed aan zijn trekken, want alle projecten vertellen vooral boeiende verhalen, waarbij ieder element in dienst staat van het zo goed mogelijk vertellen van dat verhaal.

Gabriel Verheggen aan het woord.
Gabriel Verheggen aan het woord.

Motion comics: The beginnings is te zien in het ABC Architectuurcentrum in Haarlem en is onderdeel van de Stripdagen.

Ondanks het zonnige en warme weer werd de opening goed bezocht. Gabriel Verheggen, de directeur van het ABC Architectuurcentrum Haarlem, hield een toespraak en ook de Australische stripmaker Sutu vertelde het een en ander over de strips die hij maakt. Van hem zijn onder andere de prachtige projecten NAWLZ en Modern Polaxis in de expositie opgenomen.

200 meter
Erg indrukwekkend vind ik de originele tekeningen van NAWLZ die in de expo te zien zijn. De tekening is een kleine tien meter lang, en Sutu vertelde me dat de strip in totaal zo’n 200 meter lang is!

Sutu geeft vrijdag 10 juni een presentatie over zijn werk, ook zal Gustavo Garcia over zijn motion comic-project Ascent From Akeron vertellen.  Dit weekend geeft Sutu een workshop voor motion comics op Instagram.

Fumetto
Ook Jana Jakoubek, de artistiek leider van stripfestival Fumetto was aanwezig. Fumetto is een charmant en interessant stripfestival in Zwitserland dat zich met name bezighoudt met ‘artistieke’ strips en nieuwe ontwikkelingen in de wereld van het beeldverhaal. Motion comics horen daar dus goed bij. (Dit jaar was Joost Swarte artist in residence op het festival.)

De expositie was dus eerst te zien in Fumetto. Remco Vlaanderen van Submarine Channel heeft aan de originelen van die expositie als basis gebruikt en nieuwe motion comic projecten toegevoegd. In een eerder interview vertelde hij daar meer over.

motion-comics-expo-toeschouwer

Andere bekende gezichten uit de stripwereld waren onder andere Tonio van Vugt – de artistiek directeur van de Stripdagen mocht natuurlijk niet op deze opening ontbreken.
Marcel Haster, beter bekend als de Stripvlogger, was in het ABC om een reportage te draaien. Hij stelde Sutu ook een paar interessante vragen. Het was leuk om Marcel eens van dichtbij in actie te zien. Hij publiceert al een tijdje enthousiaste recensies op zijn eigen YouTube-kanaal.

Sutu geïnterviewd door de Stripvlogger.
Sutu geïnterviewd door de Stripvlogger.

Covers
Ook was Willem De Graeve van het Stripmuseum in Brussel aanwezig. Met hem heb ik voor de opening nog even gezellig koffiegedronken en bijgepraat. Het Stripmuseum heeft vanaf september een heel leuke expositie over stripcovers. Willem heeft mij daar ook voor gevraagd en die middag hebben we een kort video-item opgenomen over mijn favoriete cover. Welke dat is verklap ik nog even niet, maar zal binnenkort wel bekend worden gemaakt.

Na de officële plechtigheden was het tijd voor een drankje in de tuin van het Architectuurcentrum. De tentoonstelling is nog tot en met 24 juli te zien, dus genoeg tijd om eens naar Haarlem af te reizen.

banner-expo-02

Categorieën
Film Strips

Theo van den Boogaard laat de winter achter zich

Op dit moment ben ik nog een beetje aan het bijkomen van het eerste weekend van de Stripdagen Haarlem 2016. Het was leuk werken.

Eigenlijk begon voor mij het stripfestijn al op woensdag 1 juni. Ik interviewde stripmaker Theo van den Boogaard na de vertoning van de documentaire De vier winters van Theo van den Boogaard, geregisseerd door Nathalie Crum. Deze film gaat onder andere over het maakproces van ‘Four Winters in a Row’. Dit liedje schreef Theo als 27-jarige. Nu neemt hij het eindelijk op en maakt er illustraties bij. Het nummer geeft goed de gemoedstoestand weer waarin Theo toen in verkeerde, en nu nog wel eens, in verkeert. Al vertelde hij woensdag dat hij de winter inmiddels achter zich heeft gelaten.

Ondanks het feit dat die film de volgende dag ook gewoon op de buis te zien was, waren er toch een kleine veertig mensen in de zaal van de Filmschuur in Haarlem.

Die werden ook nog eens getrakteerd op een optreden van Theo die een nummer van Bob Dylan vol overgave ter gehore bracht. Hij werd op piano begeleid door Wim Veenhof. Op het scherm waren Theo’s illustraties bij dit nummer te zien.

Theo zingt. Foto: Michael Minneboo.
Theo zingt. Foto: Michael Minneboo.

Zo treedt de stripmaker al een tijdje op en dat is een leuke combinatie. Na Theo’s optreden interviewde ik hem over hoe de documentaire tot stand is gekomen en of hij het niet vervelend vond om op zijn vingers gekeken te worden tijdens het tekenen. Ook kwamen er nog wat vragen uit de zaal. Dat is altijd leuk, want je weet van tevoren nooit wat mensen gaan vragen. Ik spreek stripmakers geregeld, maar voor veel fans is dat bij uitstek de kans om hun helden eens een vraag te stellen. Dat is een van gave dingen van een stripfestival.

Minneboo & Van den Boogaard. Foto: Atelier Schmit. (@glasinloodotcom op Twitter)
Minneboo & Van den Boogaard. Foto: Atelier Schmit. (@glasinloodotcom op Twitter)

Overigens was het tof om de documentaire nog eens op een groot scherm te zien, want je ziet dan gewoon veel meer dan op je monitor of televisie. De tekeningen van Van den Boogaard waren mooi in beeld gebracht, maar je kon op het grote scherm ook goed zien welke boeken hij in zijn kast had staan. Ik ben altijd nieuwsgierig naar wat mensen allemaal voor strips en boeken lezen, dus dat soort details vind ik erg leuk.

Benieuwd naar hoe het nummer ‘Four winters in a row’ klinkt? Check hier de youtube versie:

https://www.youtube.com/watch?v=IK93xn443Uw

Ik beveel je de documentaire trouwens van harte aan als je van Theo’s werk houdt. Het laat veel van de man en zijn geschiedenis zien. En je ziet hem in actie aan de tekentafel.

Tijdens mijn research voor het gesprel stuitte ik op deze illustratie uit Bob Dylan Illustrated. Een prachtige pop-art mash-up.

van-den-boogaard-popeye

Categorieën
Strips

Motion comics expositie: Strips in beweging

Met de expositie Motion Comics: The beginnings wordt er tijdens de Stripdagen Haarlem gekeken naar de toekomst van het beeldverhaal. Remco Vlaanderen, producent/redacteur bij Submarine Channel: ‘Het medium is volop in ontwikkeling.’

banner-expo-02‘Moet je kijken,’ zegt Remco Vlaanderen enthousiast terwijl hij zijn tablet vasthoudt. ‘Dit is Upgrade Soul van Ezra Claytan Daniels en Erik Loyer. Een stripverhaal over een bejaard stel dat meedoet aan een uniek verjongingsexperiment, dat natuurlijk volledig misgaat. Het is een van de mooiste voorbeelden van wat motion comics kunnen zijn. Je bekijkt de strip op je tablet, en als je die beweegt, krijg je een 3D-effect in de tekeningen. Als je op het scherm tikt verschijnen de plaatjes heel dynamisch en vloeiend in beeld. De muziek bepaalt in sterke mate de sfeer, volgt ook nog eens het tempo van de lezer en past zich daarop aan. Dit is dus echt een fundamenteel verschil met hoe een papieren strip werkt.’

Remco Vlaanderen. Illustratie: Gustavo Garcia.
Remco Vlaanderen. Illustratie: Gustavo Garcia.

Vlaanderen is sinds 2005 werkzaam als producent en redacteur bij Submarine Channel: een internationaal distributie- en productieplatform voor innovatieve digitale mediaproducties waarin nieuwe manieren van vertellen worden onderzocht, zoals interactieve documentaires en motion comics. Submarine organiseert Motion Comics: The Beginnings, de tentoonstelling op de Stripdagen die zich richt op de toekomst van het beeldverhaal.

The Art of Pho.
The Art of Pho.
The Art of Pho.
The Art of Pho.

Vlaanderen is een van de samenstellers en al jaren een ambassadeur van het medium: ‘We willen niet zo zeer een historisch overzicht geven, maar mensen kennis laten maken met het medium en laten zien dat het een heel spannende, nieuwe manier is van strips maken en lezen. Motion comics hebben doorgaans een slechte reputatie. Dat komt omdat veel mensen alleen de inferieure versies kennen die door grote Amerikaanse uitgeverijen gemaakt worden. Die blijven dicht bij de oorspronkelijke papieren uitgaven. Illustraties van superhelden worden in deze producties vaak houterig geanimeerd en acteurs spreken de stemmen van de personages in. Over dat soort motion comics gaat de tentoonstelling dus niet. Je kunt namelijk veel interessantere dingen doen dan alleen wat elementen uit de strip animeren. Door gebruik te maken van muziek, tekst, en door te spelen met tijd, ontwikkelen de makers eigenlijk een soort van nieuwe visuele taal die anders is dan die van de papieren strip maar daar wel op voortborduurt.’

Paranoia
Hoe dat eruit kan zien demonstreert Modern Polaxis van de Australische striptekenaar en interactive designer Stu Campbell, die onder de naam Sutu publiceert. In deze strip houdt tijdreiziger Modern Polaxis een dagboek bij over zijn avonturen. Wie echter met een speciale app het stripboek bekijkt, ziet niet alleen de statische strippagina’s tot leven komen via animaties, ook wordt een extra verhaallaag onthuld waarin Polaxis al zijn paranoïde ideeën in heeft verstopt.

Sutu is een van de pioniers op het gebied van motion comics. Zijn strip These Memories Won’t Last is dit jaar genomineerd voor een Eisner Award, de Oscars van de stripwereld. Het is een prachtig, kort verhaal over zijn grootvader die aan de ziekte van Alzheimer lijdt. Als de lezer te lang bij een beeld blijft hangen, vervaagt dit langzaam. Een mooie visuele metafoor voor geheugenverlies. De stripplaatjes en teksten zitten aan elkaar vast via een rode draad die tegen de scrollrichting in beweegt. Je leest de strip dus alsof je verticaal langs een levenslijn beweegt. ‘De opbouw lijkt simpel maar is daardoor supereffectief. Sutu zet techniek altijd in ten dienste van het verhaal,’ zegt Vlaanderen.

these_memories_sutu
Wat maakt volgens Vlaanderen motion comics beter dan gewone strips?
‘Natuurlijk is het ene medium niet beter dan het andere, maar als je strips maakt die op een scherm gelezen moeten worden dan is het gek als je alleen een statische strip zou maken. Je werkt immers met een multimediaal platform. De elementen die je toevoegt mogen geen decoratie zijn, maar moeten echt essentieel zijn en het verhaal ondersteunen. De meest ideale motion comic zou niet meer goed werken als je een gebruikt element weg zou halen. Als je bijvoorbeeld het geluid weghaalt zou je dat echt moeten missen.’ Een mooi voorbeeld van de meerwaarde van audio bij een strip is The Land of the Magic Flute, Fons Schiedons vrije bewerking van Mozarts Die Zauberflöte. Tijdens het lezen zijn soms fragmenten van Mozarts opera te horen die achtergrondinformatie geven over de personages.

The Land of the Magic Flute.
The Land of the Magic Flute.
The Land of the Magic Flute.
The Land of the Magic Flute.

Originelen
Motion Comics: The Beginnings is een aangepaste voortzetting van de tentoonstelling die eerst op het Zwitserse stripfestival Fumetto te zien was. ‘We hebben vooral de originele pagina’s en andere fysieke werken overgenomen. We laten onder andere een meterslange, originele panoramatekening zien van de futuristische stad waar de strip NAWLZ zich afspeelt. Van Upgrade Soul hebben we originele potloodtekeningen. Van een aantal projecten hebben we een poster gemaakt waarop het maakproces stap voor stap wordt uitgelegd en we vertonen een videoprogramma met interviews met de makers en making of-reportages die een kijkje achter de schermen geven. We hebben zelf de digitale motion comics geselecteerd die zijn te zien op iPads. Dat zijn allemaal projecten van onafhankelijke makers die ambitieus of experimenteel zijn en met het medium iets vernieuwends doen. We laten overigens geen vage experimenten zien, alle projecten zijn voor een breed publiek toegankelijk.’

Rechts een originele tekening voor Upgrade Soul.
Rechts een originele tekening voor Upgrade Soul.
Upgrade Soul.
Upgrade Soul.

Over wat precies de eerste motion comic is, zijn de meningen verdeeld. Eind jaren tachtig waren er al games waarin elementen uit strips werden gebruikt. In 1996 begon Marvel Comics samen met America Online met het uitgeven van zogenaamde CyberComics, waarin ook muziek, animatie en interactie belangrijke elementen waren. Door de komst van internet begonnen stripmakers in de jaren negentig online digitale strips te publiceren. Deze webcomics bevatten soms ook geluid en vaak vereisten ze actieve participatie van de lezer: namelijk het klikken met muis of toetsenbord om nieuwe stripplaatjes te doen verschijnen of bladzijden om te slaan. In sommige strips krijgt de lezer zelfs de mogelijkheid om tussen verschillende verhaallijnen te kiezen.

‘Daar denken mensen vaak als eerste aan als je het over interactieve strips hebt. Zelf hou ik daar als lezer niet zo van tenzij er op een interessante manier geëxperimenteerd wordt met manieren van vertellen, zoals Meanwhile van Jason Shiga. Dat verhaal is een doolhof. Vanaf het beginpunt kun je uit bijna honderd routes kiezen. Van Meanwhile vertonen we de schitterende manshoge concepttekening die de basis vormde voor het interactieve werk.’

Het originele ontwerp van Meanwhile. Een prachtig doolhof.
Het originele ontwerp van Meanwhile. Een prachtig doolhof.

Met de komst van tablets en smartphones kan iedereen overal digitale strips lezen en lijkt voor motion comics de tijd rijp om een grote sprong te maken. Vlaanderen: ‘Voorheen moest je als maker zelf kunnen programmeren of samenwerken met een programmeur. Nu verschijnen er allerlei softwarepakketten waar je zelf motion comics mee kunt maken. Het medium is volop in ontwikkeling. Er zijn bijvoorbeeld experimenten met virtual reality comics. Hoe je het beeldverhaal opnieuw kunt uitvinden, binnen een nieuw medium als virtual reality, vind ik heel spannend. Een papieren strip heeft een afgebakende vorm waarvan iedereen de grammatica wel kent. Bij motion comics is de vorm nog lang niet uitgekristalliseerd en omdat je met multimedia werkt kun je duizenden kanten op.’

Motion Comics: The Beginnings vindt plaats in het ABC Architectuurcentrum van 3 juni t/m 24 juli.
Adres: Groot Heiligland 47
2011 EP HAARLEM

Dit artikel is gepubliceerd in VPRO Gids #23 (2016).

Categorieën
Strips

Ben Gijsemans wint Silvester Strips Debuutprijs 2016

Tijdens de Opening van Stripdagen Haarlem is de Silvester Strips Debuutprijs uitgereikt aan de Vlaamse tekenaar Ben Gijsemans voor zijn boek Hubert. Jasper Rietman won dit jaar de Comik Web Award.

De Silvester Strip Debuutprijs wordt uitgereikt aan de tekenaar van het beste Nederlandstalige stripdebuut van de afgelopen twee jaar. De jury heeft met meerderheid van stemmen beslist dat deze dit jaar dus gaat naar Ben Gijsemans voor zijn boek Hubert (Uitgeverij Oogachtend). Aan deze Debuutprijs is een bedrag van 1.000 euro gekoppeld. De eerste druk van Hubert is reeds uitverkocht. De tweede druk verschijnt binnenkort.

Uit het juryrapport
‘In Hubert van Ben Gijsemans gebeurt bijna niets en daardoor juist ontzettend veel. Een steelse blik opzij, het aandachtig bestuderen van een schilderij, het voorzichtig bespieden van het buurmeisje: daar waar andere tekenaars veel meer tekst of drama in hun tekeningen nodig hebben speelt Gijsemans het klaar om met bijna niets een complete binnenwereld bloot te leggen. en dat in een stijl die het midden houdt tussen Chris ware, Winsor McCay en Olivier Schrauwen.’

‘Ben Gijsemans beschikt over een uitzonderlijk tekentalent, een zeer verfijnd gevoel voor ritmiek, voor het overbrengen van emoties in tijd, in sequenties. Het is een ode aan het beeldverhaal zelf, het is een ode aan de liefde, aan de eenzaamheid, het is een ode aan de kunst. Het is een ode aan het leven. Hubert is een debuut uit duizenden, het belooft zo veel voor de toekomst van Gijsemans.’

Een eervolle vermelding van de jury gaat uit naar het boek Woekeraar van Pieter Coudyzer (uitgeverij Xtra).

hubert gijsemans

De jury van Silvester
Michiel van de Pol (stripmaker, wiens nieuwe graphic novel Spotters onlangs verscheen bij uitgeverij Scratch), Dimitri van Amerongen (verkoper stripboekwinkel Silvester Haarlem), Wout Jut (recensent voor Eppo Stripblad) en Ward Wijndelts (schrijver/journalist voor Mindshakes.com). De jury gaat onder leiding van Patrice van der Linden (eindredacteur uitgeverij Silvester). Met dank aan alle uitgevers die de boeken ter beoordeling beschikbaar hebben gesteld.

Winnaar van de Comik Web Award 2016 is Jasper Rietman met zijn TRI/P. Zijn prachtige woordeloze strips zijn van wereldklasse. Tweede en een gedeelde derde plaats gingen respectievelijk naar het fantasyverhaal Spindrift van Elsa Kroese, de luchtige strips van Emma Ringeldingen en het striponderzoek To Be A Comic van Maikel Verkoelen.

 De jury is onder de indruk van de originaliteit, het hoge niveau en de productiviteit van alle genomineerden.

De Comik Web Award

Comik.nl is het platform voor iedereen die strips op het web wil lezen en/of maken. Het Nederlands taalgebied is weliswaar klein maar ook hier worden steeds meer uitstekende webcomics gemaakt. Met de uitreiking van de Comik Web Award willen we dit talent extra aanmoedigen en onder de aandacht brengen.
Op de tentoonstelling in de Philharmonie is de shortlist van nominaties voor de Comik Web Award 2016 te bewonderen.

De afgelopen maanden zijn ruim dertig webcomics genomineerd voor de Comik Web Award. Hieruit hebben we een shortlist samengesteld van achttien nominaties. De jury, een panel van twintig comicliefhebbers heeft de winnaar gekozen uit deze shortlist.

trip-jasper-rietman
Aflevering van TRI/P.

Uit het juryrapport

1e plaats: TRI/P

De “stille” tekeningen van Jasper Rietman blinken uit in concept binnen het zeer klassieke stramien van 3 kaders. Het zijn prachtige stripjes, met vreemde situaties en slimme gebruikmaking van het medium. De tekenstijl is herkenbaar en vormvast, het kleurgebruik is fijn. Het is superspeels en surrealistisch werk en prachtig vormgegeven. Het zijn intrigerende verhaaltjes waar je over na moet denken. Mooi dat de verhalen de ruimte scheppen om er ook je eigen verhaal bij te bedenken. Rietman onderzoekt de grenzen van de strip. Hoe meer je ervan ziet, hoe mooier het wordt. Echte juweeltjes zitten ertussen. Potentieel een wereldhit. http://tripcomics.tumblr.com

2e plaats: Spindrift
Een mooi vervolgverhaal in fantasy genre. Sprookjesachtig en tegelijkertijd duister. Prachtig art work, gave setting. De interactie met de goden is goed gedaan, directer en persoonlijker dan de meeste fantasy maar wel geloofwaardig. Beeld en tekst vullen elkaar aan. Spannende verhalen met meerdere verhaallijnen door elkaar. Veel verschillend perspectief in beeld.
Fantasy in zeer fraaie stijl en vormgeving. Goede composities en gezichtsuitdrukkingen, subtiele overlappingen. Verhaal met meerdere lijnen door elkaar. Oogsnoep. Tof dat het met de computer is gemaakt. http://spindrift-comic.com


Gedeelde 3e plaats: Ringeldingen
Emma Ringelding weet goed hoe ze uit alledaagse herkenbare situaties grapjes kan destilleren. De uitvoering van de tekeningen, de tekst en het verhaal is mooi evenwichtig, met veel humor en zelfspot. De strips zijn technisch erg goed verteld en voelen, ondanks dat het over dankbare thema’s gaat, fris en nieuw. Leuk dat ze in haar strip inspeelt op de reacties in de comments. Bijvoorbeeld de discussie over hoe wc papier hoort te hangen. Zoals een komediant op zijn publiek reageert doet Ringelding dat via Facebook op haar bezoekers. Knap! De onderwerpen zijn makkelijk te relateren. Leuk zijn ook de referenties naar bekende films en series.Tekeningen zijn ogenschijnlijk simpel maar to the point met een speelse luchtige clou. https://www.facebook.com/Ringeldingen/

Gedeelde 3e plaats: To Be A Comic

Deze serie van Maikel Verkoelen gaat over hoe het is om in een strip te leven. Het is een gelaagd verhaal waar steeds een stap bijkomt, met steeds meer introspectie. Het gaat over strips zelf. Een moeilijk onderwerp, zeer innovatief en ambitieus. Van hoog niveau en grafisch sterk. Zowel tekentechnisch, als wat betreft de manier waarop hij gebruik maakt van de ruimte op het scherm. 
Het is een erg leuk concept, weliswaar niet helemaal nieuw, maar het biedt veel mogelijkheden. Die kunnen nog wat meer worden uitgediept, hoewel het gevaar op de loer ligt dat het een gimmick wordt. https://tapastic.com/series/TO-BE-A-COMIC

 

Categorieën
Strips

Tonio van Vugt: ‘Strip is te lang een geïsoleerd medium geweest’

Tonio van Vugt is de nieuwe artistiek directeur van de Stripdagen Haarlem en volgt Joost Pollmann op die in 2014 na twintig jaar afscheid nam. Omdat het festival dit weekend begint, is het een mooi moment Van Vugt eens nader te ondervragen.

Tonio van Vugt. Foto: Natasja van Loon.
Tonio van Vugt. Foto: Natasja van Loon.

Laten we met een Klokhuis-vraag beginnen: Wat is nu precies de taakomschrijving van een artistiek directeur van een stripfestival? Wat doe je eigenlijk?
‘Haha, nou dat wil je niet weten! Soms zit ik antwoorden te geven op punten en komma’s, maar mijn voornaamste taak is zorgen voor de inhoudelijke gravitas van het festival. Ik moet er voor zorgen dat een hoofdthema voldoende inspiratie biedt zodat andere projecten daarop in kunnen haken. Zoals het thema Underground in beeld dat ook de smaak bepaalt voor andere exposities, zoals het ¡Viva Pontiac!-project in Nieuwe Vide. Uit een hoofdthema komt dus van alles voort: exposities, lezingen en debatten.’

‘Bij mijn baan komt ook aardig wat politiek kijken en je charmante zelf zijn om mensen enthousiast te krijgen voor je ideeën. Het is fijn dat ik dit jaar het Teylers museum weer bij de Stripdagen heb weten te krijgen. Dat is een belangrijke slag. Soms speelt daar de factor geluk een belangrijke rol in. In Teylers zit nu namelijk iemand die heel enthousiast is over strips, en die heeft er ook een hoop energie in gestoken om de samenwerking tot stand te brengen. Als zo’n iemand er niet zit, loop je tegen een muur op. Ook fotogalerie De Gang heb ik bij het festival kunnen betrekken. Kortom, het is heel veel praten. Heel veel mensen leren kennen, Haarlem leren kennen…’

Mark Smeets. De triomf van het tekenen in het Teylers Museum.
Mark Smeets. De triomf van het tekenen in het Teylers Museum.

Hoe word je artistiek directeur van een stripfestival?
‘Dat gebeurt zodra de vorige directeur opstapt en ze een nieuwe directeur nodig hebben. (lacht). Die vorige directeur, Joost Pollmann, vertelde aan mensen in de stripwereld dat 2014 zijn laatste editie zou worden. Het was mijn vriendin Natasja die me erop wees dat ik wellicht ook een goede kandidaat zou zijn voor de functie. Ik heb eerst gecheckt of er niet al een kroonprins klaarstond, maar toen dat niet het geval was heb ik net als de rest gesolliciteerd.’

Waarom is de keus op jou gevallen, denk je?
‘Ik denk dat mijn redacteurschap van Zone 5300, het feit dat ik een groot netwerk in de stripwereld heb en zelf ook tekenaar ben geweest en dat perspectief dus meeneem, een rol heeft gespeeld in waarom ze voor mij hebben gekozen. En nu moet ik nog maar bewijzen dat ik de schoenen van Joost ook kan vullen.’

Stripdagen-Haarlem-2016Ik zou nieuwe schoenen kopen, want anders zit Joost zonder… Maar ik neem aan dat je bij zo’n sollicitatie een soort plan moet voorleggen.
‘Ik moest inderdaad een presentatie houden en heb daarin mijn visie op de Stripdagen Haarlem ontvouwd. Die was overigens niet zo spectaculair anders dan wat er daarvoor kwam. De Stripdagen zijn immers al een geweldig festival. Een van de dingen die ik toen voorstelde was de expositie De schilder getekend. Toen ik eenmaal was aangenomen hebben zakelijk directeur Thamara van Rijn en ik besloten dat het festival wel tien dagen zou kunnen duren omdat er genoeg te doen is en we de mensen de tijd willen geven om zoveel mogelijk exposities te bezoeken. Ook is toen het programma rond Pontiac de underground-strip tot stand gekomen.’

Wat zijn accentverschillen wat betreft je visie ten opzichte van je voorganger?
‘Ik heb ideeën om meer crossover te laten plaatsvinden, strip is te lang een geïsoleerd medium geweest. Haarlem was altijd al meer gericht op crossover tussen disciplines, zoals het feest in het Patronaat. Maar ik wil dat nog meer benadrukken. Dat doen we bijvoorbeeld met de nieuwe fototentoonstelling van Gert Jan Pos die de afgelopen jaren portretten maakte stripmakers. Dit past mooi in het thema van strips en is toch een ander medium. We hebben ook een paar theatervoorstellingen in de Toneelschuur, waaronder The King and Me van Ger Apeldoorn. We vieren natuurlijk het 75-jaige bestaan van Tom Poes met een expo, want dat is historisch belangrijk. En met de expositie over motion comics kijken we naar de toekomst van de strip. Submarine Channel kwam met dat idee en dat klonk meteen geweldig. Niet dat Joost dat soort expo’s niet had overigens…’

banner-expo-02‘De Stripdagen Haarlem bestaan immers al twaalf edities. Het is voor mij een beetje alsof ik het pak van een ander aantrek en dat pak moet nog wel lekker gaan zitten.
Het is wel zo dat de Stripdagen Haarlem een veelkoppig monster is, waarin al veel gebeurt. Voor sommige ideeën die ik heb is deze editie nog geen ruimte, dus ik voorspel dat ik in 2018 mijn ambities volledig waar kan gaan maken. Dit jaar heb ik gewoon ook veel tijd nodig gehad om de Stripdagen en Haarlem te leren kennen.’

Wat zou in 2018 nog zichtbaar moeten worden wat we nu nog niet zien?
‘Nou ja, we wilden bijvoorbeeld een groot podium doen op de markt om jou daar stripmakers te laten interviewen. Maar we hebben eigenlijk iemand extra in het team nodig die dat soort dingen coördineert. We hebben op dit moment maar een kleine organisatie. We willen ook meer samenwerken met andere festivals. Bevrijdingspop in Haarlem zou een partner kunnen zijn, maar ook buitenlandse festivals. Daar zit zeker nog potentiële groei in. En tegen die tijd mag de organisatie ook wel iets groter zijn.’

Jean-Claude Mézières.
Jean-Claude Mézières.

Gelukkig hebben we toch een Strip Talkshow kunnen regelen op zondag!

Het festival is nu tien dagen. De hoofdreden is natuurlijk omdat er zoveel te doen is, zoals je net al zei. Maar was er nog een andere reden voor deze verlenging?
‘Inderdaad. Het volle programma is de voornaamste reden en daarnaast scheppen die extra dagen ook de mogelijkheid om er meer dingen bij te doen. Zoals vijf dagen theaterprogrammering in de Toneelschuur. Er gebeuren zelfs al een aantal dingen voordat de Stripdagen officieel van start gaan, zoals de première van de documentaire over Theo van den Boogaard. Eigenlijk duurt het festival nu dus al bijna twee weken.’

Theo van den Boogaard.
Theo van den Boogaard.

Het speerpunt van de programmering ligt in de twee weekenden. Hoe wil je doordeweeks de aandacht van de bezoekers vasthouden?
‘We hebben doordeweeks lezingen, film- en theatervoorstellingen en er zullen nog enkele debatten worden georganiseerd. We hebben een pop-upstore waar we mensen kunnen ontvangen en waar ze met vragen terecht kunnen. Eigenlijk is maandag de enige echte rustige dag omdat een aantal tentoonstellingen dan gesloten zijn. Mensen kunnen vanaf dit jaar via de website hun eigen programma samenstellen. Dus stel dat je op woensdag naar Haarlem komt, dan kun je heel makkelijk zien wat je die dag allemaal kunt doen en zien en zo een menu voor jezelf creëren.’

Merel Barends exposeert ook in Museum Het Dolhuys!
Merel Barends exposeert ook in Museum Het Dolhuys!

Je hebt tussendoor al aardig wat programma-onderdelen genoemd. Noem eens twee dingen die mensen absoluut niet mogen missen deze editie.
‘Ten eerste de twee hoofdexposities, maar ik noem graag de tentoonstelling in de Vishal over de Underground in Nederland, van de jaren zestig tot nu. Hiervan is Peter Pontiac het focuspunt. Dat mag je echt niet missen! En natuurlijk het slotfeest op de tweede zaterdag in de Toneelschuur ook niet. Edmond Baudoin geeft een uniek tekenvoorstelling met een danseres. Ook treden onder andere The Unborn Brothers en Spinshots op. Daar komen nog wel een paar namen bij, maar dit is in ieder geval al bekend.’

Een, in verhouding, zeer korte versie van dit interview is ook gepubliceerd in VPRO Gids #23 (2016).